چندی پیش، مقالۀ «روشنفکری دینی و مسئله شر»، نوشتۀ محمدرضا نیکفر را در سایت «رادیو زمانه» خواندم. به نظرم، خطاهای چندی در تحلیل ایشان دربارۀ حدود و ثغورِ کند وکاوهای روشنفکرانه و دین اندیشانۀ جماعت ِموسوم به نواندیشان دینی و روشنفکران دینی به چشم می‌خورد. در سطور پیش رو می‌کوشم ابتدائا تلقیِ خود دربارۀ مدعیات […]
منطقه‌ی خاورمیانه در سال‌های اخیر و اکنون، شاهد اعمال خشونت‌های گسترده‌ای شده است. از نظر شما این پدیده را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟ به عبارت دیگر چرا این سطح از خشونت در منطقه تجربه می‌شود؟
اسکات سی. لوکاس در مطلبی به بررسی کتاب «مسائل معاصر اسلام» نوشته‌ی اسما افسرالدین پرداخته است. رویکردِ قرآن‌محور تا حدود زیادی سنت حقوقی اسلام – یعنی فقه – را نادیده می‌گیرد. اکثرِ مسائلِ معاصر درباره‌ی سیاست، جنگ و نابرابری جنسیتی که افسرالدین از آن‌ها بحث می‌کند مسائلی فقهی هستند. فقهای مسلمان همیشه تعدادی از مکاتب […]
مقالۀ رضا خجسته رحیمى در شمارۀ دوازدهم اندیشۀ پویا دربارۀ مبارزۀ مسلحانه‌اى که به‌طور عمده دو سازمان سیاسى و چریکى موسوم به فدائیان و مجاهدین در اواخر دهۀ ۱۳۴۰ آغاز کردند و تا انقلاب ایران پیامدهایى هم داشت مقالۀ مهمى است. به‌ویژه جنبۀ مرکزى بحث که دربارۀ امیرپرویز پویان یکى از بنیانگذاران سازمان فدائیان و […]
از نظر من با رویکردی جامعه‌شناختی برای توضیح خشونت و تکفیر در آثار سید قطب باید به دلایل عینی (objective) خشونت در این جوامع توجه کرد و به دلایل جامعه‌شناختی و ذات‌زدایانه به اینکه اندیشه به خشونت گرویده می‌شود، توجه کرد. خشونتی که سید قطب روی کاغذ می‌آورد، حاصل ساختارهای استعماری و استبدادی و طبقاتی […]
محمد مجتهد شبستری: این سخنرانی بر اساس چند پرسش مطرح شده از سوی دکتر مصطفی معین، رییس موسسۀ رحمان (رشد، حمایت و اندیشه)، در هفتمین نشست سالانه این مؤسسه در روز شنبه، بیست و یک تیرماه ۱۳۹۳ ارائه شده است. بخشی از سوالات مطرح شده به این شرح است: «چگونه می‌توان میان تجارب اصیل معنوی […]
سمینار « درباره خشونت» در راستای سلسله نشست‌های موسسه مطالعات سیاسی-اقتصادی «پرسش» روز پنجشنبه ۲۴ دی‌ماه برگزار شد. در این سمینار مصطفی ملکیان و دکتر احسان شریعتی به موضوعات «خشونت برای چه؟»، «پیرامون اندیشه و تصور ناپذیری خشونت» به سخنرانی پرداختند.
در تاریخ فلسفه‌ورزی، بسیاری از پژوهش‌گران به نسبت قدرت و اندیشه پرداخته‌اند و کوشیده‌اند میان فلسفه‌ورزی و سیاست‌ورزیِ خشونت‌زا نسبتی علّی بیابند و نشان دهند که چگونه می‌توان از دل یک فلسفه، به خشونت رسید و کدامین فلسفه‌ها اسباب و علل خشونت بوده‌اند. در عصر حاضر “«پوپر» سرآمد این پژوهش‌گران است که کوشیده ردپای نظام‌های […]
شکنجه یکی از مهمترین مصادیق خشونت در مناسبات انسانی، در سطح فردی و جمعی، بوده است. در این نوشتار مایلم سه پرسش اصلی را در خصوص شکنجه مورد بررسی قرار دهم: پرسش نخست: شکنجه چیست و چه انواع مهمی دارد؟ پرسش دوّم: آیا شکنجه تحت هر شرایطی اخلاقاً نارواست؟ پرسش سوّم: اگر بنا به فرض، […]
کسانی دردمندانه بر آیات و روایات و تفاسیری دست می‌گذارند که پیروان ادیان را به خون‌ریزی تحریض می‌کنند، و گاه بهت‌زده و گاه جست‌وجوگرانه می‌پرسند آیا خشونت‌ورزی متدینان را همین بهانه‌ها و مبرّرات کافی نیست. گمان می‌کنم ملامت نهفته در سخن ایشان را نیک درمی‌یابم و بیش از آن، با دردمندی و نیک‌خواهی پاره‌ای از […]
