صدانت

از سنجش میدانی آلودگی هوا به‌ سمت ‌سنجش آگاهانه آلودگی هوا

نویسنده: محمودرضا مومنی، متخصص آلودگی هوا و تغییر اقلیم

منبع: کانال تلگرامی تغییر اقلیم و آلودگی هوا

در اظهاراتی بهت‌آور، وزیران کشور و آموزش‌وپرورش بیان کردند که استانداردها برای تصمیم‌گیری در کمیته اضطرار آلودگی هوا باید تغییر کند تا لازم نباشد مدارس تعطیل شوند!

در سال ۲۰۰۹، شورای شهر مادرید اسپانیا در تصمیمی برخی از مکان‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا را بدون اطلاع‌رسانی جابه‌جا کرد و با نام‌های جدید معرفی کرد.

در این جابه‌جایی، ایستگاه‌های کنار خیابان (که آلودگی بالایی داشتند) به کنار پارک (که آلودگی کمتری داشتند) منتقل شدند.

اینکار قاعدتا باعث شد که میانگین الودگی هوای اعلان‌شده توسط ایستگاه‌ها کمتر شود و شاخص کیفیت هوا هوای سالمتری را نشان دهد و به‌واسطه آن دولت محلی قادر شد که به‌طور قانونی به اتحادیه اروپا پاسخگو باشد و از زیر فشا آنها خارج شود.

این موضوع باعث ایجاد جنجال بسیار در مادرید اسپانیا شد و یک سری اقدامات شهروندی را نیز برانگیخت.

این جنجال سبب روشن شدن این موضوع شد که در سنجش هوا فقط داده‌های نهایی نباید درنظر گرفته شود و علاوه بر آن، باید به زیرساخت‌ها، مکان ایستگاه‌ها، دستگاه‌ها، کالیبراسیون و روش‌های محاسبه داده‌ها نیز توجه شود.

این اتفاق باعث به‌وجود آمدن مفهومی شد به‌نام «سنجش آگاهانه» (attuned sensing) که بیان می‌کند که درکنار داده‌های سنجش‌شده هم باید به زیرساخت‌ها و روش‌های محاسبه داده‌ها و هم باید به (نا)‌مدیریت سیاسی آلودگی هوا حساس بود و در صورت تخطی از اعمال روش درست در اعلان داده‌ها می‌توان از ظرفیت مشارکت مردم و افکار عمومی برای تحت فشار قرار دادن دستگاه‌های مربوطه استفاده کرد. ادامه مطلب “از سنجش میدانی آلودگی هوا به‌ سمت ‌سنجش آگاهانه آلودگی هوا”

در ستایش تردید

نویسنده: امید قائم پناه

این مطلب را می‌توان نوعی معرفی ایده پیتر برگر دانست. در نوشتار پیشارو کوشش می‌شود به سوالاتی از این دست پاسخ داده شود: دوران مدرن چه ویژگی اساسی‌ای دارد؟ الزامات این ویژگی چیست؟ چه چیزی موجب تمایز نسل‌های جدیدتر از نسل‌های پیشین می‌شود؟ مواجهه آدمیان عصر حاضر و به طور خاص نسل جدید با ادیان و ایدئولوژی‌ها چگونه است؟ در چنین شرایطی نظام‌های فکری چگونه باید عمل کنند؟

ادامه مطلب “نوشتار امید قائم‌پناه با عنوان «در ستایش تردید»”

گفتمانِ توسعه: نگاه‌ِ جریان‌غالب، نگاهِ گاندی‌گرا

نوشته: سیبی کِی. جوزف

مترجم: غلامعلی کشانی، اسفند ۱۳۹۹

در دوران اخیر توسعه (شکوفایی)[۱] به‌عنوانِ موضوعی اصلی در گفتمان‌های علوم اجتماعی خود را نشان‌ داده است. این موضوع که از برداشت‌های ترومن [رئیس‌جمهور آمریکا] و رُستوْ از رشد اقتصادی شروع شد، با پذیرشِ شکل‌های مختلفِ فکری در دوران پسا-جنگ وارد مراحلِ متعدد شد و به‌تازگی شکل‌هایی مثل توسعه‌ی پایدار و رشد فراگیر را به‌خود گرفته است. نظریه‌ی اصلیِ این مقاله این است که همه‌ی این تلاش‌ها در اثرگذاریِ چشمگیر بر روی بحرانِ پیشاروی توسعه‌ی جریان‌غالب[۲] شکست خورده‌اند. در این بافتار است که برداشتِ گاندی از توسعه توانسته است توجه دانشمندان و فعالان را در سراسر جهان به خود جلب کند. این مقاله تلاش کرده است نقد گاندی به توسعه به‌عنوانِ بخشِ جدایی‌ناپذیرِ تمدنِ صنعتیِ مدرن را بررسی کند و همین‌طور وجوهِ الگوی توسعه‌‌ی اقتصادیِ پیشنهادیِ او را نشان بدهد که می‌تواند پایدار و بادوام باشد. ادامه مطلب “گفتمان توسعه: نگاه‌ِ جریان‌غالب، نگاهِ گاندی‌گرا”

مباحثه احمد زیدآبادی با مصطفی ملکیان

سیاست، حقیقت و هویت

منتشر شده در روزنامه هم‌میهن (۲۵ و ۲۶ دیماه ۱۴۰۱)

مجتبی پارسا (خبرنگار گروه بین‌الملل): آخرین باری که با مصطفی ملکیان مصاحبه کردم، آذر ۹۸ بود. حال‌وروز خیلی خوبی نداشت و این را می‌شد به‌راحتی در چهره‌اش خواند. با یکی از دوستانِ همکار، به دفترش رفته بودیم. قرار بود در مورد موضوع دیگری که یادم نمی‌آید چه بود، حرف بزنیم، اما نمی‌شد به حوادث آن آبانِ مُر و تلخ، بی‌اعتنا بود. در نهایت موضوع مصاحبه، همان‌جا تغییر کرد. ملکیان می‌گفت نمی‌شود به کسی سوزن زد و وقتی او از درد، داد کشید، با او برخورد کرد که چرا داد می‌کشد. سه سال از آن روزها می‌گذرد و گویی هیچ از رنجِ آن روزها کاسته نشده و چیزی تغییر نکرده، جز چهره مصطفی ملکیان که حزین‌تر از گذشته شده است. این‌بار احمد زیدآبادی، در مقابل ملکیان نشست و با او گفت‌وگو کرد. زیدآبادی‌ای که گوش شنوایی نه در میان حاکمان می‌یابد و نه در میان مردمان؛ و از همین‌رو از سیاست و تحلیلِ سیاسی کنار کشیده، با ملکیانی هم‌صحبت شده که اخیرا گفته، امیدی به اصلاح شرایط ندارد. زیدآبادی معتقد است که ما در این نقطه از تاریخ و جغرافیا به‌دنیا آمده‌ایم و فرهنگ و زبان «هویتی ملی» ما را شکل و برای هر انسانی باید خاستگاه و ریشه‌هایش اهمیت داشته باشد. زیدآبادی نگران آینده و مرزهای ایران است، اما ملکیان می‌گوید حفظ کشور به‌خودیِ خود هیچ اهمیتی ندارد، بلکه «حفظ کشوری اهمیت دارد که رژیم سیاسی‌اش براساس عدالت و اخلاق رفتار می‌کند.» او همچنین معتقد است که در حوزه روشنفکری وقتی از حقیقت حرف می‌زنیم یعنی روشنفکر، آنچه را که ناظر به موضوعات، مسائل و مشکلات اجتماعی به‌نظرش حقیقت می‌آید، باید با هم‌نوعانش در میان بگذارد. در ادامه‌ی این گفت‌وگو بحث بر سر حقیقت و مصلحت، اخلاق در سیاست و عدم امکان گفت‌وگو با کسانی است که «قانون»، «اخلاق» و «عقلانیت» را زیر پا می‌گذارند. ملکیان می‌گوید، اگر این سه را به‌عنوان زمینه مشترک بپذیرند، حاضر است با هر کسی گفت‌وگو کند.

ادامه مطلب “مباحثه احمد زیدآبادی با مصطفی ملکیان | سیاست، حقیقت و هویت | روزنامه هم‌میهن”

حاکمیت کدام قانون؟

شهرام اتفاق- ۳ دی‌ماه ۱۴۰۱ – فایل PDF این نوشتار

آدرس خبر در فردای اقتصاد

مقدمه:

به تازگی رسانه وزین «فردای اقتصاد» اقدام به برگزاری چند نشست درباره موضوع «قانون و حاکمیت قانون» نموده است که باید آن را به فال نیک گرفت و خردمندی در انتخاب این سرفصل را ستود.[۱]

در نگاه نخست، میهمانان این نشست‌ها جملگی بر منزلت «قانون و حاکمیت قانون» تأکید دارند و سامان یافتن امور جامعه ایرانی را در گرو برقراری آن می‌دانند. اما در واقع، معنای «قانون» در نزد سخنوران عالی‌قدر آن نشست‌ها، مترتب بر مفهوم واحدی نیست و هر یک از ایشان، واژه «قانون» را با فهمی متفاوت مراد می‌کند. به رغم آن‌که به توصیف مولانا: «گر چه ماند در نبشتن شیر و شیر». ادامه مطلب “نوشتار شهرام اتفاق با عنوان «حاکمیت کدام قانون؟»”

آیا تا به حال در محل کارتان متوجه تخلفی شده‌اید که از طرفی حس کنید باید آن را نزد رسانه‌ها افشا کنید و از این طریق جلوی وقوع تخلف را بگیرید و از طرفی وظیفۀ حفظ اسرار محرمانه آن سازمان یا شرکت (که در برگه‌های استخدامی پر کرده‌اید) بخواهد شما را از این کار منصرف کند؟ آیا با این عذاب وجدان مواجه شده‌اید که کاری به شما سپرده شده است که ضرر قابل توجهی به منافع عمومی می‌زند و شما در آن شریک‌اید، اما از طرفی هم نمی‌توانید آن تخلف را افشا کنید زیرا باعث می‌شود شغلتان را از دست دهید؟

«سوت‌زنی» نامی است که ما ایرانیان چندسالی است بیشتر با آن آشنا شده‌ایم (شاید هنوز هم این نام برای بسیاری غریب باشد) ولی پدیده‌ای است که جهان غرب سال‌هاست با آن درگیر است و با مصادیق مهمی از آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. سوت‌زنان (افشاکنندگان تخلفات سری) باعث تغییر و تحولات مهمی در سیاست کشورهایی مثل آمریکا شده‌اند تا جایی که اهمیت کارشان باعث شد قوانینی در حمایت و صیانت از آن‌ها تصویب شود. ادوارد اسنودن، کارمند پیشین سازمان اطلاعات مرکزی امریکا، که با افشا کردن حجم زیادی از اسناد محرمانه که از پروژۀ نظارت دولت بر (و جاسوسی از) اطلاعات شهروندان پرده برداشت، در سال‌های اخیر سروصدای زیادی به پا کرد. هنوز هم در محافل بحث است که آیا اسنودن قهرمان ملی است یا خائن به کشورش. با این حال او نخستین کسی نبود که دست به افشاگری از تخلفات زد و این کار در خود امریکا نیز سابقه داشته است. ادامه مطلب “معرفی کتاب اخلاق سوت‌زنی اثر اریک بوت”

حسن محدثی: نوشتن این بحث بلند و طولانی با عنوان «چشم‌اندازی نظری درباره‌ی خیزش‌های اجتماعی‌ی ایران» را در بحبوجه‌ی یک جنبش اجتماعی‌ی سراسری و از ۲۸ مهر ۱۴۰۱ آغاز کرده ام و در ۱۱ آذر به پایان رسانده ام. الان که این نوشته را برای بازنشر کامل آن ویرایش می‌کنم، ۱۷ آذر ۱۴۰۱ است و جنبش هم‌چنان ادامه دارد. نوشتن در بحبوحه‌ی یک جنبش هم‌راه با پی‌گیری‌ی اخبار هر روزه‌ی آن و نیز هم‌راه با مطالعه‌ی دیگر خیزش‌های اجتماعی و جنبش‌های اجتماعی در دهه‌های اخیر در ایران، به من این امکان را داده است که به زمینه‌‌ی اجتماعی‌ی بروز آن‌ها بیش‌تر توجّه کنم. کوشیدم تا جایی‌که ممکن است در عین مفهوم‌سازی‌ی لازم برای تبیین و توضیح این پدیده، مفاهیمی قابل فهم برای مخاطب عام را به‌کار بگیرم و تا جایی‌که ممکن است دقیق سخن بگویم و از کلّی‌گویی پرهیز کنم. امیدوار ام این نوشته مورد توجّه مخاطبان ارج‌مند قرار گیرد. انتشار عمومی‌ی آن به من فرصت دریافت نقدهای صاحب‌نظران ارج‌مند و آموختن بیش‌تر را می‌دهد. ادامه مطلب “مقاله حسن محدثی با عنوان «چشم‌اندازی نظری درباره‌ی خیزش‌های اجتماعی‌ی ایران»”

گفت‌وگو با محمد فاضلی درباره خلأهای سیاسی-اجتماعی به‌واسطه حذف میان‌داران

علی ورامینی و نرگس کیانی

تحریریه گروه فرهنگ روزنامه هم‌میهن

محمد فاضلی، جامعه‌شناس ایرانی و استادیار سابق دانشگاه شهیدبهشتی در بخش نخست گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن اشاره کرد، تجربه زیسته‌اش در فضای جامعه و فضای شبکه‌های اجتماعی، در غیاب داده‌های پژوهش‌هایی اجتماعی‌ که برای سنجش میزان دوقطبی بودن فضای جامعه انجام شده باشد، این دوقطبی شدن را تایید می‌کند. وضعیتی که او پیدایش کلمه‌ای مانند «وسط‌باز» بدل از «میان‌دار» را حاصل آن دانست و افزود هرچند میان‌داری، ماهیت بسیاری از احزاب است، اما در حال حاضر و در وضعیت دوقطبی جامعه ایران تبدیل به ناسزا شده است. او ضمن تایید دوقطبی شدن جامعه تصریح کرد، طرفین این دو قطب، فارغ از هویت‌شان، دیگر ظرفیتی برای گفت‌وگو با هم و درک یکدیگر ندارند و این دوقطبی شدن، در درازمدت امکان مفاهمه، گفت‌وگو و صورت‌بندی کردن هر راهکار میانه و غیرخشونت‌آمیزی را ناممکن می‌کند و خطری برای جامعه محسوب می‌شود. فاضلی همچنین افزود، وقتی سخنی منتقل نمی‌شود و کاری صورت نمی‌گیرد، آن گروهی که نه سخنش منتقل، نه مسئله‌اش حل شده است، به‌شکل طبیعی به‌سوی اعمال‌خشونت می‌رود، تبدیل به معترض می‌شود سپس به معترض کف‌خیابان تغییروضعیت می‌دهد. جان کلامِ صحبت‌های فاضلی در بخش اول آنجا بود که گفت، لحظه‌ای که جامعه بین ویرانی محتمل، ناشی از خشونتی که خود اعمال می‌کند و ویرانی قطعی، ناشی از ادامه روند موجود تصمیم بگیرد، لحظه‌ای بسیار خطرناک است و فقدان میان‌داران «موثر» را یادآوری می‌کند. این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید. ادامه مطلب “گفت‌وگو با محمد فاضلی درباره خلأهای سیاسی-اجتماعی به‌واسطه حذف میان‌داران”

فرادرمانی یا حلقه‌ی شبه‌علم و خرافات بر گردن عرفان

نویسنده: دکتر کیارش آرامش

پیشگفتار

این نوشتار برآن است که نشان دهد که ادعاهای مکتب «عرفان حلقه» در زمینه‌های علمی و پزشکی، در زمره‌ی شبه‌علم اند. یعنی به نادرست ادعا می‌کنند که علمی‌‌اند ولی در واقع بهره‌ای از اعتبارعلمی ندارند.

البته مکتب «عرفان حلقه» خود در حیطه‌ی خرافات جای می‌گیرد. یعنی مجموعه ادعاهای افسانه بافانه‌ای که هیچ دلیل یا مستند معتبری ندارند. ادعاهای پزشکی و درمانی این رشته نیز ریشه در همان باورهای خرافی دارند. اما آن‌جا که با ادعای انجام پژوهش و تولید مقاله سعی می‌کنند که برای مدعیات خود مستند پژوهشی عرضه کنند، وارد وادی شبه‌علم می‌شوند. ادامه مطلب “فرادرمانی یا حلقه‌ی شبه‌علم و خرافات بر گردن عرفان”

نشست هفتم از مجموعه نشست‌های «اعتراضات ۱۴۰۱، ماهیت، چیستی و چرایی» به همت انجمن جامعه شناسی ایران با عنوان “دین و اعتراضات” چهارشنبه ۷ دی ۱۴۰۱ با حضور مهراب صادق‌نیا، محمدرضا کلاهی، آرمان ذاکری و محسن حسام مظاهری برگزار شد.

ادامه مطلب “نشست «اعتراضات ۱۴۰۱: ماهیت، چیستی و چرایی» با موضوع “دین و اعتراضات””