درس‌گفتارهای عدالت از مایکل سندل در دانشگاه هاروارد با زیرنویس فارسی

درس‌گفتارهای عدالت از مایکل سندل در دانشگاه هاروارد بیش از هر چیز طرح سوال است و به نحوی سعی می‌کند در مورد مسایل اساسی و روزمره، ذهن ما را درگیرِ زوایای پنهانشان کند. از مثال‌های به نظر پیش پا افتاده شروع می‌شود و نشان میدهد در مقیاس بزرگتر هم، همان منطق و نحوه تصمیم‌گیری می‌تواند حکم فرما باشد و البته همیشه ماجرا به آن سادگی که فکر می‌کنیم نیست.

خلاصه اگر تا حالا هیچ کدام از این قسمت‌ها را ندیده‌اید، نیم ساعت وقت بگذارید و قسمت اول را ببینید. مطمئناً از نحوه ارائه‌ی جذاب این موضوع‌ها لذت می‌برید.

.

---

.

جلسه اول: جنبه اخلاقی قتل

اگر شما در برابر یکی از دو انتخاب زیر قرار بگیرید چه می کنید؟
۱- یک نفر را بکشید و جان پنج نفر دیگر را نجات دهید
۲- هیچ کاری نکنید حتی اگر بدانید آن پنج نفر جلوی چشمتان می‌میرند.

چه می کنید؟ کار درست چیست؟ مایکل سندل، استاد دانشگاه هاروارد، درس اخلاق خود را با طرح این موقعیت فرضی شروع می‌کند. بعد از اینکه اکثریت دانشجویان رای به کشتن یک نفر برای نجاتِ پنج نفر دیگر دادند، سندل سه مثال مشابه و پیچیده اخلاقی را مطرح می‌کند. هر کدام ازمثال‌ها به طرز ماهرانه‌ای تصمیم‌گیری را سخت‌تر می‌کنند. وقتی که دانشجویان به دفاع از انتخاب‌های متناقض می‌پردازند، روشن می‌شود که فرضیاتی که در پشت تصمیمات ما قرار دارد اغلب تناقض دارند و سوال اینکه چه چیزی درست است و چه چیز غلط است همیشه سفید و سیاه نیست.

.

---

.

جلسه دوم: پرونده قضاییِ آدم خواری

سندل بحث بنیادهایِ فلسفه‌ی فایده‌گراییِ جرمی بنتهام را با طرح یک پرونده‌ی قضایی در قرن نوزدهم شروع می‌کند. چهار نفر از خدمه‌ی یک کشتی غرق شده در این پرونده دخیل هستند. بعد از ۱۸ روز سرگردانی در دریا، کاپیتان تصمیم می‌گیرد که کارگر جوانی را که از همه ضعیف‌تر است بکشد تا دیگران بتوانند از بدن و خون او تغذیه کنند و زنده بمانند. این مثال باعث بحث در کلاس درباره‌ی صدق اخلاقیِ فایده‌گرایی و مشی اصلی آن که “کار درست کاری است که فارغ از آنچه که تولید می‌کند باعث بیشترین خوشنودی برای بیشترین تعداد شود.”

.

---

.

جلسه سوم: قیمت گذاشتن بر روی زندگی

امروزه کمپانی‌ها و دولت‌ها اغلب منطق فایده‌گرایی جرمی بنتهام را به نام تحلیل هزینه-فایده استفاده می‌کنند. مایکل سندل برخی از پروندهای قضایی معاصر را مطرح می کند که تلاش کرده‌اند با محاسبه هزینه-فایده، ارزش دلاری برای جان انسان تعیین کنند. این پرونده‌ها باعث شدند مخالفت‌های زیادی با منطق فایده‌گرایی (بیشترین شادی برای بیشترین افراد) برانگیخته شود. آیا ما همیشه باید به شادی اکثریت، وزن بیشتری بدهیم حتی اگر اکثریت بیرحم و فرومایه باشند؟ آیا می‌توان همه‌ی ارزش‌ها را با مقیاس مشترکی مثل پول سنجید و مقایسه کرد؟

.

---

.

جلسه چهارم: چگونه لذت را اندازه بگیریم؟

در این بخش سندل، فیلسوف فایده‌گرا جان استوارت میل را معرفی می کند. میل تلاش کرد تا از فایده‌گرایی در برابر انتقادات دفاع کند. میل معتقد است که جستجوی بیشترین شادی برای بیشترین افراد با حفظ حقوق فردی مغایرتی ندارد و فایده‌گرایی بین لذایذ عالی و پست تمیز قائل می‌شود. میل معتقد است که لذت‌های والاتر همیشه لذت‌هایی هستند که توسط یک اکثریتی که به خوبی آگاه باشند انتخاب می‌شوند. سندل این نظریه را با نمایش قسمت‌هایی از سه نوع بسیار متفاوت از یرنامه‌های سرگرم کتتده آزمایش می‌کند. این برنامه‌ها عبارتند از : اجرای شکسپیر، عامل ترس، و سیمپسونها. دانشجویان درباره‌ی اینکه کدام تجربه لذت والاتری را ایجاد می‌کند و اینکه دفاع میل از فایده‌گرایان موفقیت آمیز بوده است، بحث می‌کنند.

.

---

.

جلسه پنجم: آزادی انتخاب

سندل مفهوم حقوق فردی را از دیدگاه آزادی گرایان معرفی می کند. با توجه به اینکه در این دیدگاه فقط دولت حداقلی قابل قبول است، آزادی گرایان بحث می کنند که دولت نباید قدرت قانونی برای اعمال در موارد زیر را داشته باشد:
۱-محافظت مردم از خودشان با بستن کمربند ایمنی. ۲-تحمیل کردن ارزشهای اخلاقی تعدادی از مردم بر روی کل جامعه.
۳-بازتوزیع درآمد از طریق گرفتن از ثروتمندان و دادن به فقرا.
سندل ضمن آوردن مثال از بیل گیتس و مایکل جردن به اندیشه ی آزادی گرایان در مورد گرفتن مالیات می پردازد. آزادی گرایان معتقدند گرفتن مالیات به منظور باز توزیع ثروت (گرفتن از ثروتمندان و دادن به فقرا) برابر است با اعمال کار اجباری.

.

---

.

جلسه ششم: چه کسی مالک من است؟

رابرت نوزیک فیلسوف آزادی‌گرا گرفتن مالیات از افراد ثروتمند برای پرداخت اجاره خانه، سلامت و تحصیلاتِ فقرا را نوعی زورگویی می داند. ابتدا دانشجویان در مورد پدیده ی مالیات گیری به منظور بازتوزیع ثروت بحث می کنند. آیا بیشتر افراد فقیر جامعه برای ادامه زندگی به خدمات اجتماعی نیاز ندارند؟ اگر شما در جامعه ای زندگی می کنید که سیستم مالیات گیری پیشرفته ای دارد آیا ملزم به پرداخت مالیات خود نیستید؟ آیا بسیاری از افراد ثروتمند صرفا به دلیل خوش شانسی یا موقعیت خانوادگی به چنین ثروتی نرسیده اند؟ گروهی از دانشجویان به عنوان تیم آزادی گرایان داوطلب می شوند تا از فلسفه ی آزادی گرایی در مقابل این ایرادات دفاع کنند.

.

---

.

جلسه هفتم: این زمین متعلق به من است.

فیلسوف بزرگ، جان لاک، معتقد است که تک تک افراد از حق زندگی، آزادی و مالکیت خصوصی برخوردارند و این حقوق از ابتدای امر در “وضع طبیعی” به انسانها داده شده است. از نظر او، “وضع طبیعی” زمانی است که هنوزهیچ گونه دولتی تشکیل نشده و هیچ قانونی وضع نشده است. بر اساس نظریه لاک، حقوق طبیعیِ ما توسط قانون طبیعت، تحت عنوان “مفهوم عقل”، تبیین شده است که می گوید ما نمی‌توانیم این حقوق جداناپذیر را از دیگری سلب یا به دیگری واگذار کنیم.

.

---

.

جلسه هشتم: رضایتِ فرد بالغ

اگر همه ما از حقوق جداناپذیرِ زندگی، آزادی و مالکیت خصوصی برخوردار هستیم، پس چگونه یک دولت قادر خواهد بود قوانین مالیاتی را که توسط نمایندگان یک اکثریت محض تصویب شده است، اجرا کند؟ آیا مصداق این نیست که مال مردم را بدون رضایتشان از آنها بستانیم؟ پاسخ لاک این است که ما وقتی می پذیریم در یک جامعه زندگی کنیم، به گونه‌ای “رضایت ضمنیِ” خود را برای پیروی از قوانین مالیاتی اذعان کرده‌ایم.

.

---

.

جلسه نهم: سلاح‌های اجاره‌ای

در دوران جنگ داخلی آمریکا، مردانی که اسمشان در قرعه کشی برای جنگ در آمده بود، می توانستند افرادی را استخدام کنند که به جای آنها به جنگ بروند. بسیاری از دانشجویان آنرا سیاستی ناعادلانه دانستند، با این استدلال که غیر منصفانه خواهد بود اگر اجازه دهیم قشر مرفه، با پرداخت پول به شهروندان فرو دست تر، از خدمت سربازی و به خطر انداختن جانشان سر باز زنند. این مطلب به مباحثه ای در مورد جنگ و سربازگیری در کلاس منجر می شود. آیا چنین ایرادی به ارتش داوطلبانه امروزی نیز وارد است؟

.

---

.

جلسه دهم: مادرانگی

استاد سندل، قانون بازار آزاد داد و ستد را در ارتباط با حقوق تولید مثل می سنجد. سندل با بحث طنزآمیزی در مورد تجارت تخمک و اسپرم آغاز می‌کند و سپس داستان بچه “م” را توصیف می‌کند. این داستان، دعوی قضایی معروفی است که سئوالات تکان دهنده‌ای را مطرح می‌کند: “بچه متعلق به کیست؟” دانشجویان ماهیت رضایت با اطلاعات کافی، جنبه اخلاقی فروش زندگی یک انسان، و مفهوم حقوق مادرانگی را مورد بحث قرار می دهند.

.

---

.

جلسه یازدهم: متوجه انگیزه کارتان باشید.

استاد سندل، امانوئل کانت را معرفی می‌کند که فیلسوفی چالش برانگیز و در عین حال تاثیرگذار است. کانت فایده گرایی را نفی می‌کند. او اینگونه استدلال می‌کند که هر یک از ما وظایف و حقوق اساسی مشخصی داریم که بر هر گونه منفعتی مقدم هستند. کانت این تفکر را که اخلاقی بودن یک عمل برمبنای پی‌آمدهای آن تعیین می‌شود، رد می‌کند. تنها زمانی که به وظیفه خود عمل می‌کنیم و به عبارتی عملی را انجام می‌دهیم که درست است، عملمان ارزش اخلاقی پیدا می‌کند. کانت مثال مغازه داری را می‌زند که تنها بدین علت به یکی از مشتریانش کم فروشی نمی کند که در صورتیکه دیگر مشتریان بفهمند، ممکن است به کسب و کارش خدشه‌ای وارد شود. بر اساس نظریات کانت، عمل مغازه‌دار هیچ ارزش اخلاقی ندارد چون این کار درست را به دلیل غلطی انجام داده است.

.

---

.

جلسه دوازدهم: اصلِ عالیِ اخلاق

امانوئل کانت می‌گوید آنچه که به اعمال‌مان ارزش اخلاقی می‌بخشد، میزان ظریفتی است که ما در گذشتن از منافع شخصی و تمایلاتمان بخرج می‌دهیم و به وظیفه ای عمل می‌کنیم که صحیح است. سندل داستان واقعی پسر بچه سیزده ساله‌ای را نقل می‌کند که برنده مسابقه “زنبورعسل املایی” در هجی کردن می‌شود، ولی خودش به داوران اذعان می‌کند که آخرین کلمه را اشتباهی هجی کرده است. سندل با استفاده از این داستان و چند داستان دیگر، آزمون کانت را برای تعیین اینکه یک عمل از نظر اخلاقی صحیح است یا نه، توضیح می دهد: شناخت اصل اخلاقی نهفته در عمل‌مان و پرسش اینکه آیا این اصل اخلاقی می تواند به یک قانون فراگیر تبدیل شود که دیگر انسانها نیز بدان عمل کنند.

.

---

.

جلسه سیزدهم: درسی در مورد دروغ گفتن

نظریه‌ی سختگیرانه‌ی اخلاق کانت هیچگونه استثنایی را نمی‌پذیرد. کانت باور داشت که دروغ گفتن حتی اگر مصلحت‌آمیز باشد، کرامتِ انسانِ دروغگو را نقض می‌کند. سندل از دانشجویان می‌خواهد که این نظریه‌ی کانت را با در نظر گرفتنِ یک وضعیت فرضی، بررسی کنند. فرض کنید یکی از دوستانتان در خانه‌ی شما پنهان شده است؛ شخصی که قصد کشتن او را دارد درِِ خانه را می‌زند و از شما می‌پرسد دوستتان کجاست؛ آیا دروغ گفتن در این شرایط نادرست است؟ اگر چنین است، آیا منحرف کردن قاتل بدون اینکه، به معنیِ واقعیِ کلمه، دروغی گفته شود اخلاقی است؟ این موضوع، بحث پرشوری را در موردِِ اخلاقی بودنِ گفتنِ حقیقتِ گمراه کننده به راه می‌اندازد. سندل این جلسه را با نشان دادنِ ویدئویِ مشهورترین مثالِ طفره رفتن از گفتن حقیقت در دوران اخیر به پایان می‌برد:
ویدئوی اظهارات رییس جمهور کلینتون در مورد رابطه اش با مونیکا لوینسکی

.

---

.

جلسه چهارهم: اصلِ عالیِ اخلاق

سندل در این بخش، فیلسوفِ مدرن، جان رالز وهمچنین نظریه‌ی او را در مورد قراردادِ اجتماعیِ فرضی معرفی می‌کند. رالز بر این است که مبانیِ عدالت از نوعی توافقِ ویژه ناشی می‌شوند. آنها اصولی هستند که ما برمی گزیدیم اگر می بایست قوانین اداره ی جامعه را در شرایطی انتخاب کنیم که همه از قدرت چانه زنیِ عادلانه ای برخوردار بودند. رالز می‌گوید تنها راهی که می‌توان مطمئن شد که هیچکس بر دیگری برتری ندارد این است که وضعیتی را تصور کنیم که هیچکس هیچ‌گونه آگاهی در موردِ سن، جنسیت، نژاد، هوش، توانایی، موقعیت اجتماعی، ثروت خانوادگی، مذهب، و حتی اهدافش ندارد. رالز به این وضعیت می‌گوید پشت پرده‌ی نادانی. ما در پشت پرده‌ی نادانی بر سر کدام مبانی توافق می‌کنیم؟ آیا اصولی که برمی گزینیم عادلانه خواهند بود؟ سندل نظریه‌ی توافقِ عادلانه را همراه با مثال‌های واقعیِ خنده داری توضیح می‌دهد. مثال‌هایی از قراردادهای واقعی که نتایج ناعادلانه به بار می‌آورند.

.

---

.

جلسه پانزدهم: یک نقطه‌ی شروع عادلانه کجاست؟

آیا درست است که برای کمک به تهیدستان از ثروتمندان مالیات گرفت؟ جان رالز می گوید باید ابتدا به این پرسش پاسخ دهیم که اگر ما نمیدانستیم به کدام گروه اجتماعی؛ ثروتمند یا فقیر، تعلق داریم چه اصولی را برای توزیع درآمد و ثروت برمی‌گزیدیم؟ آیا برابری را ترجیح می دادید یا بهره بردن حداکثری به قیمت هر چه که بر سر تهیدستان بیاید؟ در نهایت ممکن است شما بیشترین بهره را ببرید. رالز می‌گوید حتی شایسته‌سالاری – یک سیستم بازتوزیع ثروت که تلاش و کوشش را اجر می‌نهد – به اندازه‌ی کافی در جهت برابری پیش نمی‌رود زیرا کسانی که طبیعت به آنها لطف بیشتری کرده است همیشه جلوتر هستند. وانگهی، به قول رالز، افرادی که مشمول لطف طبیعت شده‌اند نمی‌توانند ادعایی داشته باشند زیرا موفقیت آنها به عواملی بستگی دارد که به اندازه‌ی ترتیب تولد بوالهوسانه هستند.

.

---

.

جلسه شانزدهم: ما لایق چه چیزی هستیم؟

پروفسور سندل چگونگی توزیع درآمد، ثروت، و فرصت‌ها را از دیدگاه سه نظریه‌ای که تا به حال در کلاس مطرح شده بود خلاصه می‌کند. وی خلاصه‌ای از نظریه‌های آزادی‌گرایانه و سیستم شایسته‌سالاری و همچنین نظریه‌ی مساوات‌طلبیِ رالز به دست می‌دهد. سپس بحثی را در رابطه با میزان عادلانه بودن اختلاف دستمزدها در جوامع مدرن باز می‌کند. حقوق قاضی سندرا دِی اوکانور، قاضیِ سابقِ دیوان عالی، (۲۰۰۰۰۰$) را با حقوق کاراکتر تلویزیونیِ قاضی جودی (۲۵ میلیون دلار) مقایسه می‌کند. سندل می‌پرسد آیا این اختلاف عادلانه است؟ بر اساس آرای رالز عادلانه نیست. رالز معتقد است موفقیت‌های شخصیِ افراد به فاکتورهایی مانند شانس، ژن، و شرایط خانوادگی بستگی دارند که از نظر اخلاقی خودسرانه هستند و فرد نمی‌تواند هیچ ادعایی در مورد آنها داشته باشد. نمی‌توان گفت افراد فرودست بخاطر نداشتن یک استعداد معین، که جامعه پاداش بیشتری به آن می‌دهد، ارزش کمتری دارند، و تنها راه حل عادلانه برای مشکل نابرابری‌های اجتماعی این است که کسانی که طبیعت به آنها لطف بیشتری داشته ثروتشان را با افراد کم شانس‌تر تقسیم کنند.

.

---

.

جلسه هفدهم: بحث درباره‌ی تبعیض مثبت

مایکل سندل پرونده دادگاه یک خانم سفید پوست به نام شریل هاپوود را در سال ۱۹۹۶ روایت می‌کند که تقاضای پذیرش او در دانشکده حقوق دانشگاه تگزاس رد شده است در حالیکه نمرات و امتیاز آزمون بالاتری نسبت به گروه‌های اقلیتی که پذیرفته شده بودند، بدست آورده است. هاپوود با این استدلال به دادگاه شکایت کرد که برنامه تبعیض مثبت دانشکده، حق او را پایمال کرده است. در ادامه، دانشجویان کلاس در مورد پیامدهای خوب و بد تبعیض مثبت بحث می‌کنند.
آیا باید نابرابری‌های موجود در پیش‌زمینه‌های آموزشی را با در نظر گرفتن نژاد افراد تصحیح کنیم؟
آیا باید بی‌عدالتی های تاریخی چون برده‌داری و تبعیض‌نژادی را جبران کنیم؟
آیا ترویج تنوع افراد تدبیر معتبر و درستی است؟
چنین تدبیری چگونه در مقابل این استدلال قرار می‌گیرد که تلاش‌ها و دستاوردهای یک دانشجو اهمیت و وزن بیشتری نسبت به عوامل خارج از کنترل افراد و در نتیجه دلبخواهی دارند؟
هنگامیکه یک دانشگاه رسالت خود را ترویج تنوع دانشجویی تعریف می‌کند، آیا رد شدن تقاضای پذیرش یک سفید پوست به معنای پایمال شدن حق اوست؟

.

---

.

جلسه هجدهم: هدف نهایی چیست؟

مایکل سندل ارسطو و نظریه عدالت او را معرفی می‌کند. ارسطو با رالز و کانت مخالف است. او معتقد است که عدالت این است که مردم به حقشان و آنچه که سزاور آنند برسند. مثلاً وقتی موضوع توزیع چیزی بین افراد مطرح است، ارسطو معتقد است که حتماً باید هدف، مقصود و غایت آن چیزی را که قرار است توزیع شود، در نظر بگیریم. برای مثال، بهترین فلوت باید به بهترین فلوت‌نواز داده شود و بهترین دفاتر سیاسی موجود باید به افرادی با بهترین درجه قضاوت و فضیلت مدنی تعلق گیرد. از دید ارسطو، عدالت این است که جایگاه و نقش افراد درخور و متناسب با فضیلت آنها باشد.

.

---

.

قسمت اول (جلسه اول و دوم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه اول و دوم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه اول و دوم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در یوتوب)

.

---

.

قسمت دوم (جلسه سوم و چهارم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه سوم و چهارم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه سوم و چهارم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در یوتوب)

.

---

.

قسمت سوم (جلسه پنجم و ششم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه پنجم و ششم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه پنجم و ششم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در یوتوب)

.

---

.

قسمت چهارم (جلسه هفتم و هشتم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه هفتم و هشتم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه هفتم و هشتم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در یوتوب)

.

---

.

قسمت پنجم (جلسه نهم و دهم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه نهم و دهم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه نهم و دهم، همراه با زیرنویس فارسی (مشاهده در یوتوب)

.

---

.

قسمت ششم (جلسه یازدهم و دوازدهم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه یازدهم و دوازدهم، همراه با زیرنویس فارسی (آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه یازدهم و دوازدهم، همراه با زیرنویس فارسی (یوتوب)

.

---

.

قسمت هفتم (جلسه سیزدهم و چهاردهم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه سیزدهم و چهاردهم، همراه با زیرنویس فارسی (آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه سیزدهم و چهاردهم، همراه با زیرنویس فارسی (یوتوب)

.

---

.

قسمت هشتم (جلسه پانزدهم و شانزدهم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه پانزدهم و شانزدهم، همراه با زیرنویس فارسی (آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه پانزدهم و شانزدهم، همراه با زیرنویس فارسی (یوتوب)

.

---

.

قسمت نهم (جلسه هفدهم و هجدهم) :

عدالت با مایکل سندل، جلسه پانزدهم و شانزدهم، همراه با زیرنویس فارسی (آپارات)

عدالت با مایکل سندل، جلسه پانزدهم و شانزدهم، همراه با زیرنویس فارسی (یوتوب)

.

---

.

ادامه دارد…

.

---

.

درس‌گفتارهای عدالت از مایکل سندل در دانشگاه هاروارد با زیرنویس فارسی

.

---

.

تهیه‌کنندگان این مجموعه:

قسمت‌های اول و دوم
گروه مترجمان: مهربد مهاجر، بهنوش عامری، سینا کجباف، امید اردکانیان، سپیده دادرس، محمدرضا فخرآبادی، کیوان باخدا، محسن جاودانی و فرشید زغالچی
ویرایش و بازبینی: سینا کجباف، مهربد مهاجر و بهنوش عامری

سوم و چهارم
گروه مترجمان: مهربد مهاجر، سینا کجباف، امید اردکانیان، محمدرضا فخرآبادی، کیوان باخدا، محسن جاودانی و فرشید زغالچی
ویرایش و بازبینی: سینا کجباف، مهربد مهاجر، بهنوش عامری، و نجمه راد

پنجم و ششم
ترجمه: نجمه راد، ویرایش: مهربد مهاجر، بهنوش عامری

هفتم تا دهم
ترجمه: نجمه راد، ویرایش: مهربد مهاجر

یازدهم و دوازدهم
ترجمه اولیه: آرش احمدی، ترجمه نهایی و ویرایش: نجمه راد، بازبینی: مهربد مهاجر

سیزدهم و چهاردهم
ترجمه اولیه: پرنیان علیمی، ترجمه نهایی و ویرایش: نجمه راد، بازبینی: پرنیان علیمی

پانزدهم و شانزدهم
ترجمه و ویرایش: نجمه راد، بازبینی و ویرایش نهایی: مهربد مهاجر

هفدهم و هجدهم
ترجمه: مهربد مهاجر، ویرایش: نجمه راد، هماهنگی و تهیه ویدئو: سینا کجباف

هماهنگی، بازبینی نهایی و تهیه ویدئوها: سینا کجباف

لطفا هر اشکالی در ترجمه و یا در نوشتار فارسی وجود دارد به ایمیل زیر پیغام بدهید:

[email protected]

.

---

.