همه می‌دانیم که رژیم کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی رژیمی توتالیتر یا تمامیت‌خواه بود. همه می‌دانیم که این رژیم با دین و مذهب عناد داشت. بله، مارکس گفته بود که «دین افیون توده‌هاست» و لنین هم پشت‌بندش اضافه کرده بود که مذهب و دم‌و‌دستگاه مذهبی بساط کسب‌وکار بورژوازی است برای استثمار طبقه‌ی کارگر. می‌دانیم که این رژیم خداناباوری را هم رسماً ترویج می‌کرد. آخر داستان را هم که می‌دانیم، این که مذهب ماند و رژیم رفت – داستانش را روحانیون مسلمان و مسیحی یکسان به عنوان نشانه‌ای از پیروزی الهی تعریف می‌کنند. اما زمامداران شوروی چه تصور و انتظاری از خداناباوری – به عنوان یک طرح سیاسی، عقیدتی و معنوی داشتند و چه تدابیری برای اشاعه‌ی لامذهبی و رقابت با مذهب اندیشیدند؟ شرمنده، این‌جا دیگر چیز زیادی نمی‌دانیم. برخلاف تصور عمومی آثار بسیار اندکی در این زمینه منتشر شده است. همین، موضوع کتاب بسیار جذاب و خواندنی ویکتوریا اسمولکین است که تابستان امسال منتشر شد. ادامه مطلب “مذهبِ لامذهبی و مصایب ترویجش در شوروی”
