مجموعه گفتگوهای کافه فیلو با عنوان «کوچینگ از نگاهی دیگر»

مجموعه گفتگوهای کافه فیلو با عنوان «کوچینگ از نگاهی دیگر»

کوچینگ به عنوان حرفه، نوپاست، اما دارای ریشه‌های کهن است که می‌تواند در مسیر توسعه فردی و سازمانی به ما کمک کند. عمر کوچینگ در جهان حدود ۳۰ سال است و در ایران نیز چند سالی‌ست که در قالب کوچینگ کسب و کار، کوچینگ زندگی و … وارد شده و عده‌ای مشغول کار در این حرفه هستند.
فدراسیون بین المللی کوچینگ (ICF) با هدف معرفی هرچه بهتر آن به جامعه جهانی، ۱۷ تا ۲۳ می (۲۷ اردیبهشت تا ۲ خرداد ۱۴۰۰) را به عنوان هفته بین المللی کوچینگ نام‌گذاری کرده است. در این هفته برنامه‌های مختلف آموزشی، دورهمی و گفت‌وگوهایی در سراسر جهان برگزار می‌شود. در ایران نیز فعالان این عرصه برنامه‌های مختلفی برگزار کردند.
«کافه فیلو» نیز تصمیم گرفت از پنجره‌ای دیگر به این مهارت یاری‌رسان بپردازد و در این راستا به گفتگو با شش نفر از اساتید و صاحب‌نظران در حوزه کوچینگ و فلسفه، نشست. مهم‌ترین هدف ما در این نشست‌ها آشنایی با ریشه‌های فکری- فلسفی و رویکردهای پشتیبان نظری کوچینگ است تا قدمت و اهمیت آن در کنار حساسیت‌های آن برای کوچ‌ها و مخاطبان بیان شود. ادامه مطلب “مجموعه گفتگوهای کافه فیلو با عنوان «کوچینگ از نگاهی دیگر»”

مقاله سید حسن اسلامی اردکانی با عنوان «اخلاق و سیاست مناظره»

مقاله سید حسن اسلامی اردکانی با عنوان «اخلاق و سیاست مناظره»

اخلاق و سیاست مناظره

سید حسن اسلامی اردکانی [1]

این مقاله اولین‌بار در فصلنامه حیات معنوی شماره ۷ منتشر شده است

درآمد

با این فرض آغاز می‌کنم که اخلاق و سیاست پیوندی استوار دارند. گرچه در طول تاریخ سیاست بارها به اخلاق از پشت خنجر زده است و حتی کسانی صراحتاً سیاست را جدای از اخلاق می‌دانند، با این حال، در مقام بحث‌های جدی‌تر سخن از سیاست «خوب» و «عادلانه» و مفاهیمی از این دست به میان می‌کشند که مستقیماً سر از اخلاق در می‌آورد و نمی‌توان این دو حوزه را از هم متمایز ساخت و دوگانگی را برتابید.[2]با این فرض می‌کوشم در این مختصر نگاهی به پدیده مناظره داشته باشم که در سنت علمی ما ریشه‌دار بوده است و در عرصه سیاسی به تازگی به ابزاری قدرتمند برای اثبات حقانیت خود و بی‌اعتبارسازی دیدگاه رقیب رایج شده است.

ایده اصلی من آن است که مناظره در مجموع قادر به اثبات درستی یا نادرستی یک دیدگاه علمی یا برنامه سیاسی نیست، حال آنکه به لحاظ اخلاقی مشکوک است. در نتیجه، لازم است که در قبال مناظره سیاست روشنی در پیش بگیریم و بکوشیم این سیاست خود خود وجهی اخلاقی داشته باشد. در این متن سیاست را به دو معنا به کار می‌گیرم. یکی به معنای خرد و دیگری کلان. هنگامی که سخن از «سیاست مناظره» به میان می‌کشم، مقصود برنامه اجرایی یا پولیسی[3] است. اما هنگامی که به سیاست اشاره می‌کنم، مقصودم همه فعالیت‌های اجرایی و کلان برای مدیریت جامعه،‌ مدینه یا پولیس،[4]به معنای یونانی آن است. در این معنا،‌ همه کسانی که در فضای عمومی و در جهت ارتقای جامعه سیاست‌گذاری می‌کنند یا سیاست‌های کلان را دنبال می‌کنند، کار سیاسی می‌کنند. اما پیش از ادامه بحث لازم است که دقیقاً مشخص کنم مقصود از مناظره چیست و چه تفاوتی با مفاهیم مرتبط و نزدیک به آن دارد. ادامه مطلب “مقاله سید حسن اسلامی اردکانی با عنوان «اخلاق و سیاست مناظره»”

درس‌گفتارهای آروین صداقت کیش با عنوان «جستار خُرد در بِه‌کَرد نقد موسیقیِ ما»

درس‌گفتارهای آروین صداقت کیش با عنوان «جستار خُرد در بِه‌کَرد نقد موسیقیِ ما»

سلسله گفتگوهای بینارشته‌ای با عنوان میز؛ به کوشش نهاد فرهنگی صدانت برگزار شد. میز، امکانی است که ما برای تبدیل مونولوگ به دیالوگ فراهم آورده‌ایم. در میز گاهی درباره‌ی درسگفتار، سخنرانی یا نوشته‌ای از پیش انتشاریافته گفتگو می‌کنیم، تا راهی به لایه های غایب و درنتیجه فهم گسترده‌تر هر متن بگشاییم و بخشی از ناگفته‌هایش را به زبان درآوریم. و گاهی هم تنها مجالی برای دیالوگ با صاحب اندیشه ای فراهم می آوریم.
در سلسله گفتگوی نخست؛ آروین صداقت کیش میهمان شیوا بیرانوند مجری برنامه بود. این مجموعه مبتنی بر متنی از آروین صداقت کیش با عنوان «جستار خُرد در به کرد نقد موسیقی ما» (منتشرشده در شماره‌های 69 و 70 فصلنامه‌ی ماهور)، در هشت جلسه دو ساعته (هر هفته دو ساعت)، به شکل یک درس‌گفتار گفتگو محور برگزار شد.
جستار یادشده به طور خلاصه برپایه‌ی یک پرسش مهم بنا شده است و آن این که؛ چه راه‌هایی برای بهتر شدن پیشِ روی نقد موسیقی ما است؟ پاسخ به این سوالِ به ظاهر ساده نیازمند بررسی دقیق وضعیت معاصر نقد موسیقی و نیز شناخت بعضی از گره‌ها و دشواری‌های پیشِ روی نقد موسیقی کنونی در ایران است. از همین رو مولف در رساله‌اش به این موضوع پرداخته و پیشنهادهایی مطرح کرده است که برخی از آنها در همین بازه‌ی پنج ساله‌ی پس از چاپ رساله محقق شده و برخی دیگر نیز همچنان منتظر تحقق مانده‌ است. جریان متن همراه با خود خواننده را به دنیای تحلیلی از وضعیت موجود می‌برد و در نهایت شِمایی از سرزمین هنوز نیامده‌ی نوعی نقد موسیقی ترسیم می‌کند که «بهتر» خوانده شده است.
در سلسله گفتگوی حاضر مهمان و میزبان با تمرکز بر نقاط اصلی متن و استدلال‌ها می‌کوشند نخست یکی از امکانات مواجهه با جستار را پیش روی مخاطبان بگذارند، دوم دشواری‌های احتمالی رویارویی با چنین متنی را از ورای شرح و تفسیر آن هموار کنند و سوم در فرآیند شرح و بسط به نکاتی بپردازند که یا در خود جستار گذرا آمده یا اصلا بحثی آنها نشده است. ادامه مطلب “درس‌گفتارهای آروین صداقت کیش با عنوان «جستار خُرد در بِه‌کَرد نقد موسیقیِ ما»”

سخنرانی آرش نراقی با عنوان نسبیت‌گرایی اخلاقی

سخنرانی آرش نراقی با عنوان نسبیت‌گرایی اخلاقی

نسبیت‌گرایی اخلاقی چیست؟ اهمیت و جذابیت این دیدگاه در چیست؟ مهمترین دلایلی که فیلسوفان و متخصصان علوم انسانی و اجتماعی برای تأیید این دیدگاه عرضه کرده‌اند، کدام است؟ آیا نسبیت‌گرایی اخلاقی موضعی قابل دفاع است؟ مهمترین انتقاداتی که بر این دیدگاه وارد شده است، کدام است؟

ادامه مطلب “سخنرانی آرش نراقی با عنوان نسبیت‌گرایی اخلاقی”

بی‌عدالتی معرفتی؛ گفت‌وگوی امید کشمیری با یاسر میردامادی

بی‌عدالتی معرفتی؛ گفت‌وگوی امید کشمیری با یاسر میردامادی

«بی‌عدالتی معرفتی»

گفت‌وگوی امید کشمیری با یاسر میردامادی

شاید امروزه برجسته‌ترین نمونه‌ی بی‌عدالتی استبداد باشد. استبداد به بیان ساده و سردستی یعنی احتکارغیر مشروع قدرت به ویژه قدرت سیاسی، که البته با خود انواع دیگر احتکار مانند احتکار قدرت اقتصادی و احتکار منزلت اجتماعی را هم به دنبال می‌آورد. اما نوع دیگری از بی‌عدالتی هم وجود دارد که علیرغم اهمیت‌اش به قدر گونه‌های مشهورتر بی عدالتی نظر عموم مردم و حتی متخصصان را جلب نکرده، و آن «بی‌عدالتی معرفتی» (epistemic injustice) است. ادامه مطلب “بی‌عدالتی معرفتی؛ گفت‌وگوی امید کشمیری با یاسر میردامادی”

درس‌گفتارهای روانشناسی سیاسی از هادی صمدی

درس‌گفتارهای روانشناسی سیاسی از هادی صمدی

«روانشناسی سیاسی» برای دانشجویان ترم نخست کارشناسی علوم سیاسی در سال ۹۹ و در ده جلسه عرضه شده است. جلسه‌ی نخست به تعریف سیاست اختصاص دارد. جلسه‌ی دوم به دو دسته‌ی کلی از تبیین‌های روان‌شناختی در تبیین رفتارهای سیاسی اشاره دارد. جلسه‌ی سوم از رفتارگرایی اسکینر در تبیین رفتارهای سیاسی بهره گرفته می‌شود. جلسه‌ی چهارم به تبیین علل فرمان‌پذیری انسان‌ها اشاره دارد. جلسه‌ی پنجم شرحی است از یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های تاریخ روانشناسی موسوم به آزمایش زندان استنفورد. در جلسه‌ی ششم از نحوه‌ی تصمیم‌گیری‌های سیاستمداران در اطاق‌های فکر سخن می‌رود و توضیح داده می‌شود چگونه است که گاه چنین تصمیمات نادرستی اتخاذ می‌کنند. هفتمین جلسه به شرح حال روانی سیاستمداران اختصاص دارد و درهشتمین جلسه دوقطبی معروف راست و چپ معرفی می‌شود. در جلسه نهم بحث دوقطبی پی‌گرفته و به بیان می‌شود که چرا سیاستمداران سخنان مخالفان خود را نمی‌شنوند. جلسه آخر به رویکردهای زیستی به سیاست اشاره‌ای می‌کند. ادامه مطلب “درس‌گفتارهای روانشناسی سیاسی از هادی صمدی”

مجموعه گفتارهای ابراهیم صحافی با عنوان «دستگاه نظری جواد طباطبایی»

مجموعه گفتارهای ابراهیم صحافی با عنوان «دستگاه نظری جواد طباطبایی»

مجموعه گفتارهای ابراهیم صحافی با عنوان «دستگاه نظری جواد طباطبایی»

در گفتگوی اصلان علی عباسی با ابراهیم صحافی

به همت موسسه صدانت

جواد طباطبایی با نظریه‌پردازی در عرصه فلسفه و اندیشه سیاسی به عنوان فیلسوف سیاسی ایران شناخته شده است. یکی از وجوه اندیشه وی، گریزناپذیر بودن گذار از سنت به مدرنیته در ایران است. نظریه‌پردازی ایشان در این زمینه ابعاد و سطوح مختلفی دارد و در آن تنها بر مدرنیته تاکید نشده، بلکه با بررسی تاریخ اندیشه در ایران و تحولات آن، وضعیت و ریشه‌های فکری، علمی و فلسفی در ایران، کاوش و تحلیل شده است. با این رویکرد، وجود و تکوین انديشه سیاسی و فلسفی خاصی که با نام ایران می‌توان آن را شناخت توسط ایشان مورد تاکید قرار می‌گیرد. با اتکا بر همین مباحث از هویت ملی و ملیت ایرانی نیز سخن گفته شده است. همچنین ایشان معتقد است آنچه که ایران نامیده می‌شود باید بیش از پیش مورد پژوهش، بررسی و نظریه‌پردازی قرار گیرد. چون در دیدگاه وی، ایران هنوز موضوعی ناشناخته است که فقط از دیدگاه نظریه‌پردازان غربی و مستشرقین و سفرنامه‌نویسان اروپایی مورد بررسی قرار گرفته است و در داخل ایران نیز کارهای اندکی انجام شده است که بتوان ارزشمند و قابل اعتنا محسوب کرد. بنابراین در نظریه مطرح شده، موضوعی با عنوانِ «مشکل ایران» صورت‌بندی شده است که بر اساس آن باید نظریه‌ای برای ایران تدوین کرد که از ابعاد مختلف ایران را مورد بررسی قرار دهد و بتواند زمینه حل بحران‌ها و توان پاسخ به مسائل را برای ایران فراهم کند.

به این ترتیب در عرصه فلسفه و علوم اجتماعی، از رهگذر نظریه وی، مفاهیم جدیدی مطرح شده که بر مبنای آن، بازنگری در نحوه و رویکرد نگرش به موضوعات علوم اجتماعی و فلسفه، لازم و ضروری است. به همین جهت، دانشگاه و نظام علمی کشور نیز باید متحول شود تا بتواند توان و صلاحیت ِ مقابله و اجتهاد در زمینه موضوعی با عنوان «مشکل ایران» را داشته باشد. اما در صورت حفظ شرایط فعلی در نظام علمی و دانشگاههای ایران، علاوه بر اتلاف زمان و منابع، بسترها و زمینه‌های گسترش بحران‌های جدید در ایران ایجاد خواهد شد که در نهایت به ناتوانی در پاسخ به مسائل ایران منجر می‌شود که برای حفظ ایران و موجودیت آن، نتایج ناامیدکننده و البته خطرناکی در پی خواهد داشت. علاوه بر این مباحث، در دستگاه‌ نظری ایشان، به سیر اندیشه سیاسی در اروپا و تحولات آن نیز توجه شده است تا بتوان با شناخت مدرنیته و اندیشه غربی، مفاهیم و مواد لازم را برای اجتهاد در مدرنیته غربی فراهم کرد. زیرا وی معتقد است برای گذار از سنت به مدرنیته باید با شناخت ِ سنت و اندیشه سیاسی در ایران و اجتهاد در مدرنیته غربی، زمینه‌های تحول در سنت و گذار از سنت به مدرنیته را در ایران ایجاد کرد. در نهایت هدف ایشان این است که با این نظریه‌پردازی‌ها، فلسفه تاریخ و فلسفه سیاسی برای ایران تاسیس و تبیین شود. ادامه مطلب “مجموعه گفتارهای ابراهیم صحافی با عنوان «دستگاه نظری جواد طباطبایی»”

مقاله آرش نراقی با عنوان حقوق بشر و مسئله نسبیت‌گرایی فرهنگی

مقاله آرش نراقی با عنوان حقوق بشر و مسئله نسبیت گرایی فرهنگی

حقوق بشر و مسئله نسبیت‌گرایی فرهنگی

آرش نراقی

مدافعان حقوق بشر برای این حقوق دست کم سه ویژگی مهم قائلند: اوّلاً- این حقوق جهانشمول هستند، یعنی تمام انسانها از آن حیث که انسان هستند، صرفنظر از نژاد، دین، ملیت، طبقه اجتماعی، جنسیت، قومیت و غیره، صاحب آن حقوق هستند؛ ثانیاً- این حقوق از اولویت اساسی برخوردارند، یعنی حداقلهای ضروری برای بهره مندی از یک زندگی کرامتمند و انسانی را مطالبه می کنند، و در غالب موارد وقتی که میان آنها و سایر حقوق یا ملاحظات تزاحمی پیش آید، این حقوق اند که ترجیح می یابند، و ثالثاً- اثبات آنها تکلیف آور است، یعنی به محض اثبات آنها مرجع یا مراجعی اخلاقاً (و در غالب موارد قانوناً) موظف به تأمین و تضمین آن حقوق هستند.

از سوی دیگر، منتقدان حقوق بشر غالباً آن حقوق را دست کم از دو حیث مورد انتقادات مهمی قرار داده اند. این انتقادات را می توانیم در دو گروه تقسیم بندی کنیم: (الف) انتقادات مفهومی، و (ب) انتقادات مصداقی. ادامه مطلب “مقاله آرش نراقی با عنوان حقوق بشر و مسئله نسبیت‌گرایی فرهنگی”

کتاب بررسی مسئله شر در آثار ادبی

کتاب بررسی مسئله شر در آثار ادبی

کتاب بررسی مسئله شر در آثار ادبی

مقدمه‌ از زهیر باقری نوع‌پرست:

زبان ما آکنده از تصاویر، استعاره‌ها و نمادهایی است که به‌وسیلۀ‌ آن‌ها به توصیف پدیده‌ها می‌پردازیم. این ویژگی زبان هم در زبان علم، هم در زبان دین و هم در زبان فلسفه و حتی در زبان روزمره قابل‌مشاهده است. یکی از بزرگ‌ترین منابع سوءتفاهم در زبانْ عدم توجه به این تصاویر، استعاره‌ها و نمادها و توصیفِ واقعیت پنداشتن آن‌هاست. ویتگنشتاین قائل بود که زبان ما لاجرم از این ویژگی‌ها برخوردار است و در نتیجۀ آن، دو رسالت برای فیلسوف قائل بود؛ اول اینکه تصاویری را که از تصویر بودنشان غافل شده‌ایم و واقعیت یا توصیف واقعیت می‌پنداریم شناسایی کند تا نسبت به کارکرد تصاویری که به کار می‌گیریم التفات داشته باشیم. دوم اینکه آگاه باشیم که می‌توان از تصاویر، استعاره‌ها و نمادهای جایگزین بهره برد و گاه به کار گرفتن این جایگزین‌ها به فهم بهتر از مسائل می‌انجامد. هر دوی این رسالت‌ها به کاهش سوءتفاهم و قرار گرفتن هر چیزی در جای خود می‌انجامد. ادامه مطلب “کتاب بررسی مسئله شر در آثار ادبی”

نوشتار رضا نقوی با عنوان «تأمّلی معناشناختی در گفتگوی دکتر سروش و استاد ملکیان راجع به ماهیتِ روشنفکری»

نوشتار رضا نقوی با عنوان «تأمّلی معناشناختی در گفتگوی دکتر سروش و استاد ملکیان راجع به ماهیتِ روشنفکری»

تأمّلی معناشناختی در گفتگوی دکتر سروش و استاد ملکیان راجع به ماهیتِ روشنفکری

رضا نقوی، دانشجوی دکتری فلسفۀ دین دانشگاه علامه طباطبایی

در گفتگوی اخیر میان استاد ملکیان و دکتر سروش سخن از چیستیِ روشنفکری و نسبت آن با حقیقت رفت. آنچه بیش از همه توجه مرا به خود جلب کرد، اشارۀ غیرِ مستقیمِ دکتر سروش به بحث «پارادوکس تحلیل» (paradox of analysis) و پاسخ استاد ملکیان به این اشکال بود. پارادوکس تحلیل یکی از مباحثِ مهمِ مطرح در فلسفۀ زبان و معناشناسی است که در خصوص هرگونه تعریفی، از جمله تعریفِ ماهیتِ روشنفکری، خود را جلوه‌گر می­کند و تا طرفین نزاع رأی منقّحی در این باب نداشته باشند پاسخ آنها به چیستیِ پدیدۀ مورد بحث به درستی فهم نخواهد شد. در این نوشتار تلاش خواهم کرد نشان بدهم، تا آنجا که من می‌فهمم، تعریف استاد ملکیان از ماهیت روشنفکری بر دیدگاه منقّح و قابل دفاعی در باب پارادوکس تحلیل مبتنی نیست و دست کم محتاج بازسازی و بازتقریر است. به نظر می­‌رسد، چنانکه خواهد آمد، این تعریف حتی با برخی از مواضعِ معناشناختیِ خود ایشان هم ناسازگار است. مخاطب اصلی این نوشتار خواننده‌ای است که اولا آشنایی اجمالی با مباحث فلسفه زبان دارد و ثانیا طالبِ تحلیل و دقت فلسفی در باب مسئلۀ مورد بحث است. ادامه مطلب “نوشتار رضا نقوی با عنوان «تأمّلی معناشناختی در گفتگوی دکتر سروش و استاد ملکیان راجع به ماهیتِ روشنفکری»”