بار دیگر صدای پای رمضان می‌رسد. برای عده‌ای این صدا، یادآور تحمیل سبک زندگی ستبر متدینانه بر گُرده‌ی نحیف زندگی شخصی آدمیانی است که می‌خواهند به شیوه‌ی خود باشند؛ وقتی مجبورند عادی‌ترین بخش‌های سبک زیست‌شان، مثل خوردن لقمه نانی یا نوشیدن جرعه آبی را نیز در خفا و هراس انجام دهند. برای این عده، پیدا […]
راهکارم این است که روشنفکران دست از خودشیفتگی بردارند که بگویند حق پیش من است و لاغیر. همچنین از پیش‌داوری نسبت به سایر روشنفکران، تعصب نسبت به جناح و اردوگاه فکری خودشان و جزم و جمود دست بردارند و به مدارا رو کنند. همه این راهکارها روانشناختی و اخلاقی است و تشکیل هیچ نهادی لازم […]
این مقاله قسمت دوم از یک دوگانه است که قسمت اول آن را با نام «اخلاق روشنفکری دینی» پیش‌تر در صدانت بازنشر کرده ایم. پژوهش و نگارش این دو مقاله حدوداً شش سال پیش آغاز شد و نسخه‌ی الکترونیک قسمت دوم حدوداً پنج سال و نیم پیش از این در تاریخ ۱۲ مهرماه ۱۳۹۰ (یک […]
این مقاله قسمت نخست از یک دوگانه است. پژوهش و نگارش این دو مقاله حدوداً شش سال پیش آغاز شد و نسخه‌ی الکترونیک قسمت اول حدوداً پنج سال و نیم پیش از این در تاریخ ۱۲ شهریورماه ۱۳۹۰ در فضای مجازی منتشر شد. حدوداً یک ماه بعد، قسمت دوم با نام «رهایی‌بخشیِ روشنفکری دینی» منتشر […]
یاسر میردامادی: قریب پنج دهه است که داریوش آشوری (متولد ۱۳۱۷ خورشیدی، تهران) با مقاله‌ها، کتاب‌ها، ترجمه‌ها، واژه‌گزینی‌ها، درس‌گفتارها، ویراستاری‌ها، گفت‌وگوها و مصاحبه‌هایش نقشی صرف‌نظر نکردنی در برساختن تجدد ایرانی، به ویژه از رهگذر مدرن کردن زبان فارسی، ایفا کرده است. اما آیا اصلا جهان جدید از جهان قدیم بهتر است که هوای تجدد به […]
متن حاضر صورت مکتوب پاسخ‌های مصطفی ملکیان به پرسش‌های حجت الله نیکویی (نویسنده، مترجم و دین‌پژوه) است. سوالاتی که نیکویی در این نشست ازملکیان می‌پرسد، پرسش‌‌هایی است که از سوی برخی منتقدان و پژوهشگران در طول سالیان گذشته مطرح شده است و اینک فرصتی فراهم‌شده است تا از پاسخ‌های ملکیان به این پرسش‌ها مطلع گردیم.
ملکیان را می توان فیلسوف روشنگری ایران معاصر دانست، لااقل در میان اندیشمندانی که خواستگاهشان روشنفکری دینی است. فرد عقلانی و معنوی ملکیان با هیچ رای و عقیده ای عقد اخوت نمی بندد، بلکه التزام خود به هر عقیده و رایی را ملتزم به برهانی بودن، استدلالی بودن، یعنی رجحان معرفتی داشتن آن رای و […]
این روزها کم‌تر کسی از جویندگان گفتارها و گفت‌وگوهای روشنفکری در ایران است که نام مصطفی ملکیان را نشنیده باشد. کوشش‌های علمی او در دهه‌های اخیر از هر جهت که بنگریم، نشانه‌ی دگرگونی بزرگی در طرح و پیشبرد مسئله‌های اندیشگی در سرزمین ماست.[1] چه‌بسا ارزنده‌ترین اثرگذاری ملکیان همانا تربیت و پرورش نسلی از دانش‌آموختگان کهن‌ترین نهاد […]
اخیراً به سخنرانی مصطفی ملکیان در باب پروژه‌ی فکری عقلانیت و معنویت گوش سپردم[1]. مثل همیشه کلام استاد شنیدنی و تأمل‌برانگیز بود. هر چند تا اندازه‌ای نیز تکرار مکررات به نظر می‌رسید. ایشان مثل دفعات پیشین دیگربار از عدم همخوانی و ناسازگاری میان عقلانیت و دیانت سخن گفتند و تأکید کردند که اساس عقلانیت استدلال […]
بیست و نهم جولای 1191 بود که علمای حلب خون شهاب الدین سهرودیِ سی و هشت ساله را را مباح اعلام کردند. سوم ژانویه 1521 بود که مارتین لوترِ سی و هشت ساله توسط پاپ لئوی دهم طرد و تکفیر شد. بیست و هفتم جولای 1656 بود که علمای یهودی اسپینوزای بیست و سه ساله […]
