دفترماه این شماره از نشریه مشتمل بر 7 مطلب است و مطالب دیگری نیز در بخش‌های ادب و هنر، اندیشه و نظر، کتاب و گزارش به‌چاپ رسیده‌اند. مهدی اخوان در بخشی از سخن دبیر شماۀ 141 چنین نوشته است: «اخلاق فضیلت‌نگر در این روزگار با قوت سعی دارد هم مسائل و خلاء‌های برزمین‌ماندۀ رقبا را […]
از جمله اصلی ترین اجزاء برنامه های درسیِ علوم انسانی و به ویژه ادبیات انگلیسی ارائه ی «خوانشی» از اثری ادبی است؛ انتظار می رود که دانشجویان جویای نام این رشته ها بتوانند آراء و اصول یکی از مکاتب نقد ادبی ( مارکسیسم، روانکاوی لکانی، فرمالیسم و…) را در راستای تفسیر رمان یا شعری «به […]
کارهای ناتمام، آرزوهای تحقق‌نیافته و به طورِ کلّی زندگی به کمال‌نرسیده، از اسبابی است که مرگ را دشوار و نابهنگام می‌کند. رابیندرانات تاگور می‌گفت آنچه مرگ را دشوار می‌کند، گذشته‌ی ناکامل ماست: «مرا برهان از گذشته‌ی به کمال نرسیده‌ام که از فراپُشت به من چسبیده است و مرگ را دشوار می‌کند.» (رابیندرانات تاگور) همچنان که […]
فلسفه ی تحلیلی یکی از جریان های مهم و پویا در فلسفه ی غرب است. این مکتب فلسفی از ابتدای پیدایش تا به امروز، مراحل و تطوراتی را از سر گذرانده است. به چند روش می توان یک مکتب فلسفی را مرور کرد که یکی از آن ها بررسی مسایل و موضوعات مهم آن است. […]
هنگامی که فیلسوفانی همچون اُرتگا ایی. گاسِت می گویند که ما انسان ها نه یک طبیعت که یک تاریخ داریم، منظورشان این نیست که ما الواحی سپید (Tabula Rasa) هستیم. [چنین فیلسوفانی] شک ندارند که زیست شناسان سرانجام عوامل ژنتیکی [دخیل] در اُتیسم، استعداد موسیقایی، محاسبات [ریاضی] برق آسا و بسیاری دیگر ویژگی هایی که […]
میشل فوکو با نوشتن کتاب تاریخ جنون در سال 1961 خود را به عنوان یک فیلسوف تراز اول در فضای اندیشه اروپا مطرح می‌کند. او را فیلسوف نظام‌های اندیشه می‌نامند و بیش از همه تحت تأثیر فروید، مارکس و نیچه است. در دوره اول فکری که روش دیرینه‌شناسی را پیش می‌گیرد معتقد است باید مسائل […]
نام یالوم برای کتاب‌خوان‌های ایرانی آشناست، روان‌شناسی که کتاب‌هایش گاهی با چند ترجمۀ مختلف به چاپ رسیده و رمان‌هایش نه‌فقط میان روان‌شناسان بلکه میان آن‌هایی که علاقه‌مند به حوزۀ روان‌شناسی و فلسفه هستند طرفدار دارد. از مسائل مهمی که یالوم در خلال زندگی حرفه‌ای و خصوصاً داستان‌هایش به آن پرداخته مسئلۀ مرگ است؛ او همچنین […]
شاعران می‌گویند: «رؤیای بزرگ‌تر شدن خوب نبود / ای کاش تمام عُمر کودک بودیم». و می‌گویند: «بیا ساده مثل چکاوک شویم / بیا بازگردیم و کودک شویم»، اما آیا بازگشت به کودکی ممکن است؟ بازگشت به کودکی یعنی چه؟ بازیابی و بازپروری چه روحیاتی می‌تواند ما را دوباره کودک کند؟ و اساساً بازیابی تمام روحیات […]
بسیار سخت می‌توان در تمدن‌های بزرگ پیش از مدرنیته تأمّل کرد و به اندازه عصر روشنگری ردّی از مقولاتی چون آزادی و استقلال اندیشه فردی که جان مایهء مدرنیته است اثری یافت. نه آنکه در یونان یا روم آزادی و اندیشه فردی معنا نداشت بلکه شامل همهء افراد جامعه نمی‌شد. زیرا چگونه می‌توان از استقلال […]
«نقد» و «علم مدرن» به چه معناست؟ «نقد» به معنای بررسی و تعیین حدود است و با انتقاد که بیشتر صبغه‌ی منفی دارد متفاوت می‌باشد. «علم مدرن» علمی است که در چهارصدساله‌ی اخیر (از دکارت به این‌سو) پیشرفت‌های محیرالعقولی داشته است. تفاوت گذاشتن بین علم مدرن با آگاهی‌های پیش از مدرن به این معناست که […]
