عنوان: قرآن و سه پرسش
عنوان تفصیلی: سلسله گفتاری برای یافتن پاسخ به سه پرسش اساسی درباره‌ی قرآن:
۱_ مخاطب قرآن کیست؟
۲_ قرآن انحصارگراست یا کثرت‌انگار؟
۳_ قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟
.
.
۱_ مخاطب قرآن کیست؟
.
جلسه اول – پنج شنبه، ۱۳ آبان ۱۴۰۰
شنیدن صوت در انکر | اسپاتیفای | کست‌باکس
دانلود صوت به صورت مستقیم | از تلگرام
.
جلسه دوم – پنج شنبه، ۲۰ آبان ۱۴۰۰
شنیدن صوت در انکر | اسپاتیفای | کست‌باکس
دانلود صوت به صورت مستقیم | از تلگرام
.
اتمام حجّت: روایت قرآن و مستندات تاریخی
تکلمه‌ای کوتاه برای بحث اتمام حجت در نشست دوم
در نشست دوم از سلسله بحث‌های “قرآن و سه پرسش اساسی” سعی کردم روایت قرآن از اتمام حجّت را تصویر کنم. بنا بر این روایت پیام وحی برای مخاطبین مستقیم قران، یعنی آنها که در زمان و مکان وحی زندگی می‌کردند، آنچنان واضح ابلاغ شده بود که نپذیرفتن آن نه از روی غفلت و قانع نشدن که از روی تکبّر، به معنی خاص قرآنی آن، بوده است. برمبنای روایت قرآن از سنّت الهی در ارسال پیامبران، پس از اتمام حجّت، آنها که از روی تکبّر پیام وحی را تکذیب کردند علاوه بر عقوبت اُخروی، باعقوبت دنیوی نیزروبرو می‌شدند. این عقوبت دنیوی به صورت بلایای طبیعی و یا به دست پیروان پیامبران و به صورت جهاد ابتدایی صورت می‌گرفت. در واقع، به تعبیر امین احسن اصلاحی (وفات 1376)، در زمان وحی و برای سرزمین وحی یک آخرت کوچک در همین دنیا برپا می‌شد. توضیح دادم که بر این مبنا، بسیاری از احکام و دستورات دینی که به ظاهر تحکّمی و تهاجمی می‌باشند نه بخشی از شریعت که بر مبنای همین سنت الهی و در نتیجه مختصّ زمان و مکان وحی بودهاند.
بر عبارت “روایت قرآن” تاکید کردم چون این یک بحث تاریخی نیست بلکه خوانش متن به منظور دریافت گفتمان و روایت آن متن است. روایت قرآن این است که برای مخاطبین مستقیم اتمام حجّت انجام شده بود. اینکه آیا از نظر تاریخی نیز حجّت واقعا برای مخاطبین مستقیم پیامبر تمام شده بود یا نه در مقصود و نتیجه‌ی این بحث تاثیر چندانی ندارد. بر اینم که شواهد تاریخی کافی برای اثبات یا ردّ چنین دعویی نداریم. نه شایسته است که دل‌بستگان قرآن برای باور به این دعوی ملامت شوند و نه عقلانی است که به تردید کنندگان مجال سخن داده نشود.
مقصود این بحث اما این است که بدانیم کدام دستورات و گزاره‌های قرآن تنها درباره‌ی مخاطبین مستقیم قرآن بودهاند. دانستن این مطلب از دو جهت اهمیت دارد:
اول اینکه پس از دریافتن هدف اولیّه‌ی قرآن برای مخاطبین مستقیم بهتر می‌توانیم درباره‌ی هدف جامع‌تر قرآن و در نتیجه نقش قرآن برای مسلمان امروز بیندیشیم.
دوم اینکه در زمان معاصر، علی‌رغم برخی جزم اندیشی‌ها، تلاش‌های بسیاری توسط اندیشمندان و پیروان مکاتب مختلف دینی برای قرار دادن مانعی نظری بین آن دستورات به ظاهر تحکّمی – تهاجمی و دنیای امروز شده است. در بین برخی علمای شیعه عدم حضور معصوم و در بین برخی علمای سنّی فراهم نبودن شرایط به عنوان آن مانع نظری مطرح شده است. گاه نیز بحث حذر از بدنام شدن اسلام به کمک آمده است. در میان نواندیشان و روشنفکران دینی بحث‌هایی چون حاکم بودن اخلاق بر شریعت و نقش قدرت در تاسیس دین آمده است. در حالی که به حاکم بودن اخلاق بر شریعت باور دارم، دعوی من این است که آن مانع نظری که مانع تسرّی برخی احکام و دستورات دینیِ به ظاهر تحکّمی – تهاجمی به زمان معاصر می‌شود همین روایت قرآنی اتمام حجّت است. این روایت در واقع بیان دیگری است از حاکم بودن اخلاق بر شریعت، اما بیانی که به صراحت بیشتری در قرآن آمده است.
فرهاد شفتی
.
.
۲_ قرآن انحصارگراست یا کثرت‌انگار؟
.
جلسه سوم – پنج شنبه، ۲۷ آبان ۱۴۰۰
شنیدن صوت در انکر | اسپاتیفای | کست‌باکس
دانلود صوت به صورت مستقیم | از تلگرام
مقالاتی که در این جلسه به آنها اشاره شد:
مقاله «انحصارگرایی محققانه در قلمرو دین» از آرش نراقی
نقد فرهاد شفتی بر دیدگاه آرش نراقی؛ «کثرت‌گرایی یا انحصارگرایی محققانه؟»
مقاله فرهاد شفتی با عنوان «قرآن، انحصارگرا یا کثرتگرا؟»
.
جلسه چهارم – پنج شنبه، ۴ آذر ۱۴۰۰
شنیدن صوت در انکر | اسپاتیفای | کست‌باکس
دانلود صوت به صورت مستقیم | از تلگرام
.
.
۳_ قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟
.
جلسه پنجم -پنج شنبه، ۱۱ آذر ۱۴۰۰
مشاهده فیلم در آپارات
شنیدن صوت در انکر | اسپاتیفای | کست‌باکس
دانلود صوت به صورت مستقیم | از تلگرام
.
.
نشست تلگرامی «قرآن و سه پرسش» با حضور فرهاد شفتی
پنجشنبه، ۱۸ آذرماه ۱۴۰۰
.
متن پیاده شده و ویراسته شده‌ی تمام جلسات:
تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۱ از ۴
تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۲ از ۴
تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۳ از ۴
تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۴ از ۴
.
این جلسات در اینستاگرام صدانت برگزار شده است.
.
.
مخآطب قرآن الناس است بعبارت دیگر هر انسان آزاد وعاقل مکلف
جواب سوال دوم با توجه به سوال اول مشخص است
جواب سوم هدایت برای کسانی که دغدغه آینده بمعنای وسیع آن دارند