معمولا وقتی نام بسیاری از رشته‌های دانشگاهی همچون شیمی و ریاضی و پزشکی و تاریخ و روانشناسی و الهیات و انواع مهندسی‌ها را می‌شنویم، در ذهن‌مان تصویری از کارکرد و کاربرد آن‌ها شکل می‌گیرد که بلافاصله از وضعیت شغلی و درآمدی‌شان سوال می‌کنیم. اما غالبا با شنیدن نام فلسفه، علامت پرسشی در ذهن‌مان نقش می‌بندد […]
فلسفه در زمانۀ سخت چه کمکی می‌تواند بکند؟ پیش از هر چیز، باید در نظر داشت که از چیستی و کارکرد فلسفه تلقی‌های مختلفی وجود دارد و چنین نیست که هر فلسفه‌ای خود را مخاطب این سؤال بداند. در واقع، فقط یک تلقی از فلسفه است که خود را درگیر این سؤال می‌کند، و آن […]
اصلِ علیّت بیان از رابطه‌ی خاص بین رویدادها دارد. ساده‌ترین شکل آن رابطه‌ی بین دو رویداد، علت و معلول، است که در آن معلول نتیجه‌ی علت انگاشته می‌شود. اما این انگاشت متکی بر چه برهانی است؟ آیا می‌توان صحت آن را اثبات نمود؟ و یا آیا آن تنها یک انگاشت متافیزیکی است؟ اصل علیّت در […]
در روزگاری که «ز منجنیق فلک سنگ فتنه می‌بارد» فلسفه آیا به کار تسکین این همه رنج بی «مجالِ آه» می‌آید؟ من در بخش اول و دوم این نوشته استدلال می‌کنم که پاسخ سرراستی به این پرسش وجود ندارد؛ به این معنا که نمی‌توان بی هیچ قیدی یکسره بدان پاسخ مثبت یا منفی داد. با […]
با رشد فلسفه‌های کاربردی در فضای فارسی زبان و گسترش هر چه بیشترِ رواندرمانی‌ها در کشور، ایده «مشاوره فلسفی» بیش از هر زمان دیگری در آستانه آگاهی ما قرار گرفته است: جلسات مشاوره با یک فیلسوف حول موضوعاتِ فلسفی مرتبط با زندگی. فرد در این جلسات به دنبال پاسخ دادن به پرسش هایی است که […]
نشست «فلسفه، جامعه و صلح» به همت «گروه علمی_تخصصی صلح انجمن جامعه شناسی ایران» در خانه گفتمان شهر (خانه وارطان)
آیا فلسفه صرفا سخت‌تر از علم است؟[1] دیوید پاپینیو[2] مترجم: علی مسعودی غایت فلسفه چیست؟ آلفرد وایتهد فلسفه را پاورقی‌هایی بر افلاطون می‌داند؛ این موضع او البته قابل فهم است، چرا که، علی‌الظاهر، در این دوهزار و پانصد سالی که از زمان نگارش گفتگوهای افلاطون می‌گذرد پیشرفت چندانی در فلسفه نمی‌بینیم و فیلسوفان روزگار ما […]
داستایوفسکی در یکی از رمان‌های خود به نام شیاطین شخصیتی را معرفی می‌کند که ویژگی‌هایی قابل تأمل را در خود گرد آورده است. این شخصیت که در رمان مذکور به او استفان ترافیموییچ گفته می‌شود، فردی نسبتاً تحصیل‌کرده است که تحصیلات خود را در فرانسه و به تعبیری در اروپا انجام داده و این را […]
مدرسه‌ی تابستانی «نسبی‌انگاری و منتقدانش؛ علم، فلسفه و اخلاق» دومین مدرسه‌ی تابستانی‌ای بود که به توسط گروه مطالعات علم مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. این مدرسه که در شهریور 1398 برگزار شد شامل پانزده سخنرانی بود که پانزده استاد متفاوت، چهارده استاد داخلی و یک استاد خارجی، آن‌ها را ایراد کردند. سخنرانی […]
فلسفی خود را ز اندیشه بکشت گو بدو کاو راست سوی گنج پشت گو بدو، چندان که افزون می دود از مُراد دل جداتر می شود (د. ششم/4-2363) فلسفی را زَهره نَه تا دم زند دم زند، دین حقش بر هم زند (د. اول/2162) “فلسفی” کیست؟ […]
