صدانت

در پی وضعیت پدیدآمده پس از شیوع ویروس کووید ۱۹ و دشواری یا عدم امکان برگزاری جلسات حضوری، بسیاری از گفتگوهای فکری و فرهنگی در فضای مجازی برگزار می‌شود. از این‌رو شایسته دیدیم تا آن دسته از گفتگوهای زنده‌ی اینستاگرامی را که به عرصه‌های فکری فرهنگی و اجتماعی مرتبط‌اند به شکل سامان‌مند و متمرکزی اطلاع‌رسانی کنیم.

مخاطبان عزیز می‌توانند ما را در اطلاع‌رسانی هر چه بهتر و فراگیرتر جلساتی از این دست با گذاشتن کامنت یاری کنند.

ادامه مطلب “گفتگوی زنده اهالی فرهنگ؛ لایو اینستاگرام”

چهار ساحت وجود ما

ساسان حبیب‌وند

 اگر به‌تازگی صاحب یک کارخانه شده باشید، برای مدیریت صحیح و بهره‌برداری مطلوب از مجموعه خود، سعی خواهید کرد ابتدا شناختی از کلیات کارخانه و اجزاء و قسمت‌های آن به‌دست بیاورید و از نیازها و مشکلات احتمالی هر بخش آگاهی پیدا کنید. اگر خانه‌ای برای خرید به شما پیشنهاد شده باشد، اولین سؤال‌تان این خواهد بود که آن خانه چند اتاق دارد و از چه قسمت‌هایی تشکیل شده، از چه امکاناتی برخوردار است و نقشه کلی ساختمان آن چیست. همین‌طور، اگر در دوره‌ی خلبانی ثبت نام کنید نخستین مطلبی که به شما خواهند آموخت، آشنایی با قسمت‌ها و اجزاء اصلی هواپیما و کارکرد و خصوصیات هر بخش است و البته ارتباط بخش‌های مختلف با یکدیگر. علت همه‌ی اینها آن است که داشتن شناخت کلی از بخش های اصلی هر مجموعه، برای کاربرد صحیح و بهره‌گیری مفید از آن، ضروری است و هر استفاده یا رفتار درستی با آن، فقط در سایه چنین شناختی ممکن است. ادامه مطلب “مقاله ساسان حبیب‌وند با عنوان «چهار ساحت وجود ما»”

مناسبات فقه و اخلاق[1]

گفت‌وگوی علی مهجور با ابوالقاسم فنائی

به عنوان نخستین پرسش بفرمائید از نظر شما، فقه و اخلاق چه حوزه‌‌هایی از زندگی انسان را پوشش می‌دهند؟

برای اینکه بتوان دو موضوع را با یکدیگر مقایسه کرد باید میان آن دو سنخیتی وجود داشته باشد. فقه رشته‌ای علمی است، و با «علمِ اخلاق» یا بخش‌هایی از «فلسفه اخلاق» و نیز با «علم حقوق» قابل مقایسه است، نه با خود اخلاق؛ خود «اخلاق» را با «شریعت» می‌توان مقایسه کرد. بنابراین، پرسش شما یا باید این باشد که «شریعت و اخلاق چه حوزه‌هایی از زندگی انسان را پوشش می‌دهند؟»، یا باید این باشد که «علم فقه و علم اخلاق چه حوزه‌هایی از زندگی انسان را پوشش می‌دهند؟». پاسخ این دو پرسش البته یکسان است. ادامه مطلب “مناسبات فقه و اخلاق؛ گفت‌وگوی علی مهجور با ابوالقاسم فنائی”

تاریخ مختصر قرنطینه؛ از طاعون گاوی تا تیفوس مِری

الِنور کلیبینوف

مترجم: رامین خواجه‌‌پور

(تیفوس مری نام تیفوسی است که توسط آشپزی ایرلندی به نام مری در اوایل قرن بیستم در نیویورک منتشر شد)

چین در حال ایجاد مرکز قرنطینه در اطراف شهر ووهان است، شهری که در آن، ویروس تازه کشف شده، صدها نفر از ساکنین را آلوده کرده است.

ایدۀ قرنطینه کردن افراد مبتلا به بیماری مسری، به متون باستانی بازمی‌‌گردد. کتاب سفر لاویان از عهد عتیق، چگونگی قرنطینۀ اشخاص مبتلا به جذام را شرح می‌‌دهد. بقراط پدر علم پزشکی در یونان باستان، در مقاله‌‌ای سه بخشی درباب بیماری‌های همه‌‌گیر مطالبی را نوشته است، اگرچه او در عهد باستان می‌‌زیست و در آن دوران گمان می‌‌رفت بیماری از طریق هوای متعفن و یا گازی بدبو که از زمین بیرون می‌‌آمد منتقل می‌‌شود.

با توجه به اخبار جدید دربارۀ ایجاد قرنطینه، به استفاده‌‌های درست و غلط از قرنطینه در طول تاریخ نگاهی می‌‌اندازیم. ادامه مطلب “نوشتار الِنور کلیبینوف با عنوان «تاریخ مختصر قرنطینه؛ از طاعون گاوی تا تیفوس مِری»”

کاوشی در معنا، اقسام و قلمرو دین از منظر ابن‌عربی

(درآمدی بر شریعت و طریقت)[1]

پری ایران‌منش (دانش‌آموختۀ دکتری ایران‌شناسی از دانشگاه کالیفرنیا)

دانشگاه یو‌سی‌ال‌ای امریکا

نوشته زیر درصدد توصیفی دقیق از برخی مباحث دین‌شناخت یکی از بزرگترین نظریه‌پردازان حوزه تفکر اسلامی می‌باشد. در ابتدای مقاله به شیوه تحلیل زبانی به بررسی سه معنای لغوی دین که از نظر ابن‌عربی در معنای اصطلاحی آن نیز تعبیه شده، پرداخته شده است. سپس قلمرو دین بر اساس اعیان ثابته‌ انبیا ذکر می شود، و در ادامه، یکی از جنجالی‌ترین نظریات ابن‌عربی، یعنی تأیید دین امضایی یا همان رهبانیت ( یا عرفان تربیتی)  در کنار دین تأسیسی تشریعی مورد توصیف و تحلیل کامل قرار می‌گیرد. در پایان نیز مستندات و میزان صحت فهم ابن‌عربی از آیه 27 سوره‌ حدید در اثبات دین امضایی، با ذکر نظرات برخی موافقان و مخالفان، مورد داوری واقع می‌شود. ادامه مطلب “مقاله پری ایرانمنش: کاوشی در معنا، اقسام و قلمرو دین از منظر ابن‌عربی”

اهمیت فلسفه و اشاره‌ای به چند موضوع فلسفی

سید نصرالله موسویان

کمی فلسفه درس می دهم. حیفم می‌آید با نقل قولی از برتراند راسل در فصل پایانی «مسائل فلسفه»، که تقریبا آن را در تمام دروس مقدماتی فلسفه درس می‌دهم، شروع نکنم:

ذهنی که با آزادی و بیطرفی طرز تفکر فلسفی مأنوس شده باشد چیزی از آن آزادی و بیطرفی را درعالم عمل و عاطفه نیز حفظ می کند و بر آمال و مقاصد خود به عنوان جزئی از کل می نگرد و بالمآل از ابرام و سماجت نسبت به خواسته های خویش خودداری می کند … این بی طرفی که در عالم تفکر به صورت طلب حقیقت بی شائبه ظهور میکند همان خاصیت ذهنی است که در عالم عمل به عدالت تعبیر می شود ودر عالم عواطف و احساسات مرادف با آن حس محبت عام است که به همه اهل جهان می رسد….پس خلاصه بحث درباره فایده و ارزش فلسفه این است که فلسفه را نباید به خیال تحصیل پاسخهای صریح و قطعی به مسائلی که مطرح می سازد مطالعه کرد زیرا صحت و سقم این پاسخها را نمی توان بقطع معلوم کرد بلکه باید آن را برای درک خود این مسائل بررسی نمود زیرا وارسی این مسائل و مشکلات دایره مفاهیم ما را درباره أمور ممکن وسیع تر می کند و تخیل عقلانی ما را مایه می دهد و از یقین و اطمینانی جزمی که دریچه ذهن ر ا به روی تفکرات نقدی و نظری مسدود می سازد جلوگیری می نماید…

(مسائل فلسفه، برتراند راسل ۲۵۳۶ شاهنشاهی، چاپ سوم، ترجمه منوچهر بزرگمهر، با اندکی ویرایش)

ادامه مطلب “مقاله سید نصرالله موسویان با عنوان «اهمیت فلسفه و اشاره‌ای به چند موضوع فلسفی»”

اگر جهان برای زندگی انسان به‌طور دقیق تنظیم شده باشد، چرا زندگی دربردارنده‌ی چنین مصیبت‌ها و رنج‌هایی است؟ به نظر می‌آید که به همان میزانی که ما از درکِ این تنظیمِ دقیق تحت تأثیر قرار گرفته‌ایم که جهان برای زندگی انسانی طراحی شده است، معضلِ شُرور طبیعی فوریت می‌یابند. نظر من آن است که مشاهده‌ی جهان از منظر انسان‌نگرانه منشاء چالش خداباوران است که از این تنش برمی‌خیزد. پیشنهاد من در دست‌وپنجه نرم کردن با این چالش این است که شاید این جهان برای غایاتِ الهی تنظیمِ دقیق شده است، که آن غایت می‌تواند تجلی عشقِ او از مجرای دردها و عواطفِ موجوداتِ دارایِ آگاهی حسی باشد. ادامه مطلب “سخنرانی آنلاین ابراهیم آزادگان با عنوان «خدا و رنج بشر»”

هوش، میرایی و مسئله مارکس-بودا در فلسفه هوش مصنوعی

 بعثت علمی

در این نوشته، پس از تحلیل دو مفهوم محوری «هوش» و «حل-مسئله» درفلسفه ی هوش مصنوعی، چنین استدلال خواهم کرد که (ساخت) هوش مصنوعی انسان وار به طرز پیشینی‌ای غیر ممکن است، بدین معنا که انسان ذاتاً دارای ساحت هنجاری استعلایی‌ای است که ابداً صوری‌سازی نخواهد شد، حال هر چه قدر هم که در ساخت سخت افزار و یا حتی اکتشاف الگوریتم های ذهنی پیشرفت حاصل شود. ادامه مطلب “مقاله «هوش، میرایی و مسئله مارکس-بودا در فلسفه هوش مصنوعی» از بعثت علمی”