سخنرانی حسین دباغ با عنوان دموکراسی اخلاقی در خانه‌ی فرهنگی غدیر

سخنرانی حسین دباغ با عنوان دموکراسی اخلاقی در خانه‌ی فرهنگی غدیر

دموکراسی را حکومت مردم برای مردم و توسط مردم تعریف کرده‌اند. از محسنات دموکراسی بسیار گفته‌اند. برای مثال، ادعا شده است که تا کنون در کشوری که دموکراسی و مطبوعات آزاد دارد قحطی دیده نشده است. یا اینکه دموکراسی‌ها با هم نمی جنگند و در دموکراسی‌ها می‌توان رهبران بی‌کفایت را بدون خونریزی پایین کشید. با این همه، هنوز طنین استدلال افلاطون علیه دموکراسی به قوت در ادبیات فلسفه سیاسی شنیده می شود. افلاطون معتقد بود حکمرانی کردن یک مهارت است و اموری که نیازمند مهارت‌اند را باید به خبرگان سپرد. اما مشکل اینجاست که در دموکراسی‌ها مردمی حکمرانی می‌کنند که خبره نیستند و مهارت ندارند. بنابراین، دموکراسی غیر معقول است.

در دنیای کنونی، مسئله عمیق‌تر هم می‌شود وقتی با طغیان نورچشمی‌ها مواجه می‌شویم. جای خبرگان را نورچشمی‌ها می‌گیرند و بسیاری از دموکراسی‌ها را نورچشمی‌ها هدایت می‌کنند. آیا چنین دموکراسی‌ای معقول است؟ اخلاقا قابل دفاع است؟ اگر پاسخ منفی است چرا که زیرساختارهای ناعادلانه توسط این دموکراسی‌ها بازتولید می‌شود آنگاه راه برون شو کجاست؟ چطور می‌توان استبداد و سلطه نورچشمی‌ها را تضعیف کرد و صدای خفته و خفه قشر مطرود جامعه را شنید و آنان را به مشارکت بیشتر دعوت کرد؟

ادامه مطلب “سخنرانی حسین دباغ با عنوان دموکراسی اخلاقی در خانه‌ی فرهنگی غدیر”

نقد و بررسی کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» با حضور امیرحسین ترکاشوند در انجمن دوستداران کتاب دزفول

نقد و بررسی کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» با حضور امیرحسین ترکاشوند در انجمن دوستداران کتاب دزفول

انجمن دوست‌داران کتاب شهرستان دزفول، از شهریور ۱۳۹۴ در حرکتی فرهنگی و تحسین‌برانگیز هر ماه اقدام به معرفی و بررسی یک کتاب می‌کنند. آنان در پنجمین جلسه نقد و بررسی کتاب، در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۹۴ در کتابخانه دکتر پورمهدی، میزبان امیرحسین ترکاشوند نویسنده کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر شدند تا نویسنده خود به معرفی این کتاب بدیع بپردازد. در ادامه فایل ویدئویی سخنان نویسنده به همراه پرسش و پاسخ تقدیم مخاطبان صدانت می‌شود. ادامه مطلب “نقد و بررسی کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» با حضور امیرحسین ترکاشوند در انجمن دوستداران کتاب دزفول”

نوشتار «آخر الامر سحر خواهد شد» از مسعود زمانی

مباحثی درباره تغییراتی که فناوری در حریم خصوصی به‌وجود آورده و خواهد آورد

مباحثی درباره تغییراتی که فناوری در حریم خصوصی به‌وجود آورده و خواهد آورد

آخر الامر سحر خواهد شد

مسعود زمانی/ آینده‌نگر و پژوهشگر روندهای فناوری

منتشرشده در شماره 139 ماهنامه مدیریت ارتباطات

حریم خصوصی همواره موضوعی پویا بوده و از ابتدای تاریخ در تمامی دوره‌ها وجود داشته است. اما تعریف آن و حدود و ثغورش، بسته به فرهنگ و نظام ارزشی مردمان مختلف تغییر کرده است. آنچه اکنون به‌عنوان حریم خصوصی شناخته می‌شود، در طراحی وسایل مورد استفاده، معماری‌ و همۀ شئونات زندگی ما وجود دارد. محصولات هم برای حفظ یا تقویت جایگاهی که حریم خصوصی در زندگی ما دارد طراحی شده است. از طراحی خانه و پنجره گرفته که همه در راستای حریم خصوصی است تا اپلیکیشنی که وقتی می‌خواهیم پیغام صوتی بشنویم کسی نشنود. حریم خصوصی به این معنا موضوع جدیدی است. ادامه مطلب “نوشتار «آخر الامر سحر خواهد شد» از مسعود زمانی”

عباس علی منصوری: ناهم زبانی و نام هم جهانی علت ناتوانی ما ایرانیان در گفتگو

عباس علی منصوری: ناهم زبانی و نام هم جهانی علت ناتوانی ما ایرانیان در گفتگو

ناهم زبانی و نام هم جهانی علت ناتوانی ما ایرانیان در گفتگو

عباس علی منصوری (عضو هیات علمی گروه الهیات دانشگاه رازی)

ناتوانی یا ضعف در گفتگو ،مساله ما است. هم در سطح کلان.یعنی در ساختار سیاست و تصمیم گیری. هم در سطح نخبگان غیر تصمیم گیر و هم در بدنه عمومی مردم.آنچه اتفاق می افتد بیشتر مجادله و منازعه است.

چرا مساله «ناتوانی در گفتگو» یک مساله مهم است؟

ناتوانی در گفتگو نشان از یک مساله بنیادی‌تر دارد. ناتوانی در گفتگو یک بحران اخلاقی نیست و تنزل دادن آن به اخلاق یا سیاست پاک کردن صورت مساله یا ارجاع به یکی از علل ناقصه است. وقتی دو نفر یا دو گروه در تحلیل مسائل مختلف(سیاسی،اقتصادی،دینی و…) اختلاف داشته باشند،نشان از این دارد که نباید ریشه این اختلاف را در سیاست یا اخلاق دید بلکه باید آن را در نحوه نگرش آنها به مسائل دید. باید جهان ذهنی و معرفتی آنها را بررسی نمود .خصوصا اینکه ما شاهد هستیم که گاه طرفین گفت و گو انسان های اخلاقی و سلیم النفسی هستند و یا حتی چندان هم سیاست اندیش نیستند اما باز نمی توانند گفت و گو کنند. بحران«ناتوانی در گفتگو» نشان از یک وضع تاریخی و اجتماعی -فرهنگی دارد.یا به تعبیر بهتر نشان از یک نحوه ای از بودن دارد. ادامه مطلب “عباس علی منصوری: ناهم زبانی و نام هم جهانی علت ناتوانی ما ایرانیان در گفتگو”

مجموعه جلسات الهیات استعاری از حسین دباغ

مجموعه جلسات الهیات استعاری از حسین دباغ

سخن گفتن از‌ خدا یا با‌ خدا به چه درد می خورد؟ در مجموعه جلسات الهیات استعاری در می‌یابیم که هرکس نحوه سخن گفتن خود با خدا را بشناسد خود را بهتر خواهد شناخت. اما چگونه چنین امری میسر میشود؟

استعاره ها که کار رویا را در زبان می کنند کمک حال ما خواهند بود تا از طریق خداسرایی (god-talk) نقبی به احوال درون خود بزنیم و از آن خبر بگیریم. استعاره ها، بمثابه ابزاری در روانشناسی زبان، می توانند وجود پنهان و مخفی ما را عیان و آشکارتر کنند.

عموم استعاره‌هایی که پیامبران درباره خداوند به کار برده اند محصول فرهنگ و تربیتی است که در آن رشد یافته‌اند و در جان آنان نفوذ کرده است. ما نیز همچون پیامبران با استعاره های خود خدا و جهان خود را می سازیم:

تو و طوبی و ما و قامت یار
فکر هر کس به قدر همت اوست ادامه مطلب “مجموعه جلسات الهیات استعاری از حسین دباغ”

درباره کتاب «طبقه و محیط زیست» اثر شهرام اتفاق

درباره کتاب «طبقه و محیط زیست» اثر شهرام اتفاق

درباره کتاب «طبقه و محیط زیست»

مجتبی طباطبایی

کتاب «طبقه و محیط زیست» جدیدترین اثر شهرام اتفاق است که به تازگی توسط نشر آماره منتشر شده است. کتاب «طبقه و محیط زیست» را می‌توان دو کتاب مجزا در درون یک کتاب تلقی کرد. سه فصل اول کتاب کلیدی‌ترین مفاهیم طبقات اجتماعی و سرانجام این تعاریف را شرح می‌دهد. این بخش از کتاب برای پژوهشگران حوزه اقتصاد سیاسی و علوم اجتماعی و فلسفی جذاب خواهد بود. یک فصل دیگر کتاب نیز از پیوند میان مسائل محیط زیستی و طبقاتی سخن می‌گوید و علاقه‌مندان به حوزه محیط زیستی از خواندن آن لذت خواهند برد. ادامه مطلب “درباره کتاب «طبقه و محیط زیست» اثر شهرام اتفاق”

درس‌گفتارهای عناصر فلسفه حق هگل با تدریس مصطفی زالی

درس‌گفتارهای عناصر فلسفه حق هگل با تدریس مصطفی زالی

هدف از درس‌گفتارهای عناصر فلسفه حق هگل آشنایی با عناصر اصلی فلسفه سیاسی در سنت ایدئالیسم آلمانی از مسیر مواجهه مستقیم با یکی از متون محوری این سنت یعنی عناصر فلسفه حق هگل است.

هگل خود فلسفه حق را فلسفه آزادی توصیف می‌کند؛ بنابراین در این اثر با دریافت هگل از مهم‌ترین مفهوم اندیشه سیاسی عصر جدید یعنی آزادی و نسبت آن با زندگی جامعه اجتماعی و مشخصا جامعه مدنی و دولت مواجه می‌شویم. هگل حق را وجود اراده آزاد در جهان معرفی می‌کند. بنابراین فلسفه حق نزد او همان فلسفه آزادی است و در این اثر در جستجوی فعلیت یافتن آزادی در زندگی اجتماعی و مشخصا نحوه تحقق آن در جهان اجتماعی انسان و نقش نهادها در تحقق این آزادی است. این کتاب با رویکردی دیالکتیکی، تکامل دریافت از مفهوم حق را در قالب سه مرحله بیان می‌کند: حق انتزاعی، اخلاق و حیات اخلاقی. حیات اخلاقی به عنوان آخرین گام از سه‌گانه دیالکتیکی علم حق که مفصل‌ترین بخش کتاب را نیز تشکیل می‌دهد به شرح دریافت هگل از نهادهای اساسی جامعه مدرن یعنی جامعه مدنی و دولت اختصاص دارد. نقد قرارداد اجتماعی، ارزش بازار آزاد در تحقق آزادی انسان و دریافت هگل از نظام اقتصاد سرمایه‌داری و نیز نقش دولت در تحقق آزادی انسان، از جمله مباحث کلیدی و نیز مناقشه برانگیز این اثر است که منازعات تفسیری فراوانی حول آن شکل گرفته و در این درس به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود.

ادامه مطلب “درس‌گفتارهای عناصر فلسفه حق هگل با تدریس مصطفی زالی”

مقاله «رهیافت‌های فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت» به قلم گریگوری بسشام و ترجمه ابوالقاسم فنائی

مقاله «رهیافت‌های فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت» به قلم گریگوری بسشام و ترجمه ابوالقاسم فنائی

رهیافت‌های فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت:

برتری‌ها و کاستی‌ها[*]

گریگوری بسشام

ترجمه: ابوالقاسم فنائی[†]

این مقاله ترجمه‌ای است از: Bassham, G. (2013) “Virtue-Centered Approaches to Education: Prospects and Pitfalls”, In Virtues in Action, (London: Palgrave Macmillan), pp. 11-22. در سالیان اخیر اخلاق فضیلت بر طیف گسترده‌ای از موضوعات و رشته‌های علمی معاصر (همچون سیاست، محیط ‌زیست، اخلاق حرفه‌ای، حقوق حیوانات، اخلاق زیستی، جنگ، و ورزش‌) تطبیق شده است. در این مقاله به مزایا و معایب تطبیق اخلاق فضیلت (به معنای عام کلمه) بر تعلیم و تربیت شرح و بسط داده شده و این پرسش‌ها بررسی شده‌اند: مزایای رهیافت فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت چیست؟ این نظریه‌ها ممکن است چه شکل‌هایی به خود بگیرند؟ یک رهیافت فضیلت‌محور بر چه مسائل و نقدهایی باید غلبه کند؟ این مقاله در نخستین شماره فصلنامه حیات معنوی چاپ شده است.

در سالیان اخیر اخلاق فضیلت بر طیف گسترده‌ای از موضوعات و رشته‌های علمیِ معاصر (همچون سیاست، محیط ‌زیست، اخلاق حرفه‌ای، حقوق حیوانات، اخلاق زیستی، جنگ، و ورزش‌ها) تطبیق شده است. در این فصل مزایا و معایب تطبیق اخلاق فضیلت (به معنای عام کلمه) بر تعلیم و تربیت را شرح و بسط خواهم داد. [پرسش‌هایی که بررسی خواهم کرد، از این قرارند:] مزایای رهیافت فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت چیست؟ این نظریه‌ها ممکن است چه شکل‌هایی به خود بگیرند؟ یک رهیافت فضیلت‌محور بر چه مسائل و نقدهایی باید غلبه کند؟ ادامه مطلب “مقاله «رهیافت‌های فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت» به قلم گریگوری بسشام و ترجمه ابوالقاسم فنائی”

کولبری علمی در مصاحبه با هدایت علوی‌تبار

کولبری علمی در مصاحبه با هدایت علوی‌تبار

کولبری علمی

مصاحبه با خبرگزاری ایلنا (سال 1398)

ایلنا: پس از انتشار کتاب «ملاحظات درباره دانشگاه» سید جواد طباطبایی، مجدداً بحث پیرامون مساله دانشگاه و روندهای ناظر برآن بالا گرفته است. این بحث‌ها هم از جهت پرسش از خود ایده دانشگاه و هم از جهت نقد روندهای حاکم بر دانشگاه صورت گرفته و به موجی از اظهارنظرها دامن زده است.

هدایت علوی‌تبار، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی، چند سال پیش با نوشتن مقاله‌ای مفصل به برخی از مناسبات غیرعلمی و معیوب در روند کارهای پژوهشی دانشجویان، نظام ارتقای اعضای هیئت علمی و بده‌وبستان‌های میان اساتید و دانشجویان پرداخته بود. اکنون پس از چند سال مجدداً سراغ او رفته‌ایم تا ببینیم آیا آنچه ایشان در آن مقاله متذکر شده بود، همچنان جاری و ساری‌ست یا خیر. ادامه مطلب “کولبری علمی در مصاحبه با هدایت علوی‌تبار”

نوشتار آنتونی كنی با عنوان «دشمنان آزادی دانشگاهی»

دشمنان آزادی دانشگاهی

دشمنان آزادی دانشگاهی

آنتونی كنی

ترجمه: رضا یعقوبی

روزنامه شرق، ۲۰ شهریورماه ۱۴۰۰

آزادی دانشگاهی از ارکان نظم اجتماعی دوران مدرن است که طبق آن فرد دانشگاهی اجازه و مصونیت به‌چالش‌کشیدن همه دیدگاه‌های پذیرفته‌شده و رایج را دارد و می‌تواند دیدگاه‌هایی مناقشه‌برانگیز در حوزه‌ کار خود عرضه کند. بر این اساس، نهادهای قدرت نه‌تنها حق اعمال فشار به‌منظور اثرگذاری بر محتوای سخن فرد دانشگاهی را ندارند، بلکه باید فضا را برای تبادل افکار و نظرات در محیط‌های علمی فراهم آورند تا مناقشه‌های علمی در محیط‌های طبیعی خود، و نه با دخالت عناصر اثرگذار بیرونی، حل‌وفصل شوند. آنچه در ادامه می‌آید مقاله‌ای است درباره آزادی دانشگاهی از کتابی با عنوان «برج عاج» نوشته آنتونی کنی، فیلسوف برجسته اهل انگلستان. کنی در این کتاب قصد دارد نشان دهد که فلاسفه در برج عاج ننشسته‌اند و می‌توانند درباره مسائل عینی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی و… مداخله و به حل آنها کمک کنند. کتاب در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول، «فلسفه و حقوق»، حاوی فصل‌هایی درباره قوانین کیفری انگلستان است. بخش دوم، «فلسفه و جنگ»، حاوی فصل‌هایی درباره بازدارندگی هسته‌ای و جنگ عادلانه است. بخش آخر کتاب نیز درباره «دشمنان آزادی دانشگاهی» است. ترجمه این کتاب به قلم رضا یعقوبی به پایان رسیده است و به‌زودی از سوی نشرِ مواجهه منتشر خواهد شد.

ادامه مطلب “نوشتار آنتونی كنی با عنوان «دشمنان آزادی دانشگاهی»”