کاوه بهبهانی: در جلسۀ پیشِ رو به لطف نظریه‌ای در نقد خواهم کوشید سِفرِ سَفر مجموعه شعر یار شاعرِ سفرکرده وحید داور عزیز را به وسع خود بخوانم و شرح دهم و این البته بدان سبب است که گمان میکنم این دفتر به دلایلی که شرح آن در جلسه خواهد رفت بسیار پُراهمیت است. ادامه مطلب “نقد و بررسی کتاب سِفرِ سَفر”
مدرسه تابستانی تکامل دانشگاه صنعتی شریف : در چند دهه اخیر تکامل ابعاد وسیعی پیدا کرده است. این ابعاد از مرزهای زیست‌شناسی گذر کرده و علوم انسانی و طبیعی و همینطور فلسفه را دستخوش تغییر نموده است. دامنه این تاثیرات ما را بر آن داشت تا در قالب مدرسه‌ای تابستانه و با حضور جمعی از اساتید شاخص این مرز و بوم و همین طور برخی از اساتید بین‌المللی به بررسی برخی از این ابعاد بپردازیم. این مدرسه طی سه روز و از دوازدهم تا چهاردهم شهریور ماه ۱۳۹۷ در دانشگاه صنعتی شریف برگزار می‌شود.
در روز نخست به تکامل زیستی خواهیم پرداخت و اساتید مدعو برخی سویه‌های آن را مورد بحث قرار خواهند داد. چیستی تکامل و ساز و کار آن دغدغه روز نخست خواهد بود. در این روز از داشته‌های نظریه تکامل دفاع خواهد شد. پس از برگزاری نوبت صبح و برگزاری نشست اساتید در نوبت عصر، برگزاری ویدئوکنفرانسی با حضور یکی از متفکران خارجی مدافع نظریه تکامل پایان‌بخش برنامه این روز خواهد بود.
روز دوم به تاثیر تکامل بر علوم انسانی، از جمله روان‌شناسی، علوم شناختی و … خواهیم پرداخت و این مدرسه کار خود را در روز دوم با برگزاری یک ویدئو کنفرانس توسط یکی از متفکران خارجی در یکی از این حوزه‌ها پایان خواهد داد.
لزوم درک نسبت سنت فلسفی ما و تکامل به عنوان یک ضرورت، برنامه روز سوم این مدرسه خواهد بود. فلسفه اسلامی با دارا بودن قابلیت‌های بسیار می‌تواند در بهره‌گیری یا نقد از برخی ابعاد نظریه تکامل نقش مهمی ایفا کند. سعی نمودیم این موضوع را با بهره‌مندی از اساتید خبره به محک آزمون بگذاریم. علاوه بر این به منظور آشنایی با نقدهای مطرح‌شده در سطح جهانی از نظریه تکامل، ویدئوکنفرانس یکی از اساتید بین‌المللی و منتقد در نوبت عصرگاهی حسن ختام این مدرسه خواهد بود. ادامه مطلب “مدرسه تابستانی تکامل دانشگاه صنعتی شریف”
جلسه دوم از دوره دوم نشست‌های افق گفتگو با عنوان فلسفۀ اسلامی و مسئلۀ مدرنیته
سخنرانان : استاد عادل مشایخی، دکتر میلاد نوری و دکتر حسین هوشنگی
ادامه مطلب “دوره دوم نشست‌های افق گفتگو، فلسفۀ اسلامی و مسئلۀ مدرنیته”
مصطفی ملکیان: دکتر مصطفی رحیمی، در عین آن‌که حقوق‌دان، استاد دانشگاه، و مترجم بود، یکی از وارسته‌ترین، شفیقترین، آزاده‌ترین، و دل‌سوز‌ترین روشن فکران این مرز و بوم، نیز، بود: روشن فکری که هم از حیث علم، فهم، و حکمت ممتاز بود و هم به لحاظ نیک‌خواهی، فروتنی، و پاکی. در این نوشته بسیار کوتاه، سر آن ندارم که به بررسی کارنامه‌ی فعالیت‌های علمی یا روشن فکرانه‌ی او بپردازم؛ فقط میخواهم بگویم که چرا او در نظر‌ام این همه عزیز بود؛ و برای نیل به این مقصود، به جنبه‌هایی از شخصیت و منش او اشاره میکنم. ادامه مطلب “رحیمی؛ کسی که به همانندان‌اش سخت نیازمندایم”
جلسه نخست از دوره دوم نشست‌های افق گفتگو با عنوان تحول فلسفۀ یونان در عالم اسلام و مسیحیت
سخنرانان : دکتر احمد عسگری، دکتر میلاد نوری و دکتر امیرحسین ساکت
با حضور: دکتر محمد ایلخانی
ادامه مطلب “دوره دوم نشست‌های افق گفتگو، تحول فلسفۀ یونان در عالم اسلام و مسیحیت”
شمارۀ ۱۴۸ ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت با موضوع «چیستی و زمینه‌های شکل‌گیری جنبش پدیدارشناسی۲» به دبیری منیره پنج‌تنی در مردادماه ۹۷ منتشر شد.
در بخشی از سخن دبیر این شماره می‌خوانیم: «اگر پدیدارشناسی چنان چندوجهی‌ست که از معنای یک جنبش تاریخی صرف فراتر می‌رود و مدعی‌ست امکان بازیابی فلسفه در دوران مدرن را در اختیار ما می‌گذارد، پس راهی جز شناخت دقیق با رجوع به متون اصلی‌اش نداریم. حتی اگر به چنین ادعایی مشکوک باشیم، نمی‌توانیم نسبت به جنبشی که نه تنها به طور مستقیم در بخش عمده‌ای از فلسفۀ قاره‌ای قرن بیستم نقش پررنگی داشته است بلکه با تطور و تحولش در قالبِ جریان‌های دیگر فلسفی مانند اگزیستانسیالیسم و هرمنوتیک به شکل‌های مختلف حضور داشته است، بیتفاوت باشیم.» ادامه مطلب “معرفی شماره ١۴۸ نشریه «اطلاعات حکمت و معرفت»”
هگل و فروید
ملادن دالر/ ترجمه: ارسلان ریحان‌زاده
ارسلان ریحان‌زاده: در کنار سایر نیاتی که می‌توان برای ترجمه‌ی مقاله «هگل و فروید» برشمرد، مداخله‌ی همدلانه در بحث‌های مقاله‌ی «یادداشت‌هایی در باب دیالکتیک کل و جزء*» نیز قابل‌اشاره است.
دوست گرامی و اندیشمند دکتر آرش نراقی، در گفتار و نوشتاری تحت عنوان «روشنفکری دینی و نقش آن در آینده سیاسی ایران»کوشیده‌اند، صورت‌بندی روشنی از دیدگاه‌های دو تن از نواندیشان دینی برجسته و معاصر ایران (آقایان دکتر عبدالکریم سروش و دکتر محسن کدیور) در مورد حکومت مطلوب ارائه کنند. پس از آن تلاش کرده‌اند نسبت این حکومت مطلوب را با نگاه دین‌شناختی این دو متفکر مشخص کرده و از زاویه رعایت حقوق اقلیت‌ها به نقد آن بپردازند. اگر چه نظم فکری، انصاف و دانش بسیار ایشان در تلاش‌شان آشکار است اما به‌گمانم ابهام‌های مهمی در نوشتار مذکور وجود دارد که نقد و بررسی آن را ضرورت می‌بخشد. ایشان البته با انگیزه‌های معرفتی و الهیاتی به این نقد و بررسی پرداخته‌اند اما اجازه خواهند داد، من هم به‌عنوان فردی با دل‌مشغولی‌های سیاسی به مباحث ایشان نگاهی بیاندازم. باید تصریح کنم در این نوشته اصطلاحات دموکراسی و لیبرالیسم را در حوزه اندیشه و نظام‌های سیاسی به‌کار می‌برم و کاربردهای این دو در سایر حوزه‌ها را به کناری می‌نهیم. ادامه مطلب “دموکراسی، لیبرالیسم و نواندیشی دینی”
مطالعات روان شناسانه و عصب شناسانه از سه «زندان» برای ما آدمیان حکایت می‌کنند. زندان اول، زندان «تعصبات پنهان» ماست و اینکه زیست ما آدمیان مطابق با برخی باورهای ناخودآگاه ماست. این باورهای ناخودآگاه رفته رفته بدل به تعصباتی (مثل نژادپرستی) می‌شود که حتی با خطا دانستن آنها به سادگی از وجود آدمی رخ بر نمی‌بندد.
زندان دوم، زندان «عواطف» است. در تقابل دانستن عقل (دلیل) و عاطفه خطاست. مطالعات عصب شناسانه نشان می‌دهد که دو وضعیت عقلانی و عاطفی ما چنان به هم گره خورده‌اند که ما حتی بدون عواطف و احساسات نمی‌توانیم عقلانیت خودمان را به کار گیریم. ما در زندان عواطف زندگی می‌کنیم و مفر و مخلصی وجود ندارد. با این حال، همین عواطف بسیاری از داوری های ما را گل‌آلود می کند و باید محدود و اصلاح شود. عواطف همچنین به ما کمک می کند که در انتخاب و تصمیم گیری های روزمره سریع تر عمل کنیم. اگر وجود ما عقلانیت محض بود بسیاری از هزینه-فایده های ما شاید تا ابد به طول می‌انجامید!
زندان آخر «بدنمندی» ماست. ذهن و ذهنیت ما آدمیان را نمی توان جدا از بدن و جسم آدمیان دانست. ما آدمیان اگر بدن و جسم دیگری داشتیم، ذهن و ذهنیت دیگری می داشتیم. ذهن بدنمند ما باورهای ما نسبت به دنیای پیرامون را محدود می‌کند. راست دست ها لزوما مثل چپ دست ها نمی اندیشند. گویی ما در ابدان خودمان نیز اسیر شده ایم.
شناخت این سه زندان مقدمه شناخت احوال اگزیستانسیال ماست. ما تا ندانیم با چه روان، مغز و ذهنی زندگی می کنیم، نمی توانیم بفهمیم بسیاری از اضطراب ها، دلهره ها، ترس ها و اعوجاجات روانی ما از کجا آمده است. ادامه مطلب “جستاری در باب اضطراب وجودی”
علیرضا معینی: در درس‌گفتارهای حافظ شناسی سعی شده است نگاهی نو به غزلیات حافظ داشته باشیم که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است. در این جلسات، حافظ یک روشنفکر دینی معرف شده است که نقد اجتماع می‌کند و از عشق و رندی سخن به میان می آورد.
بدفهمی هایی که از غرلیات حافظ شده، نگاه اخلاقی و روانشناسانه به غزلیات، رویکردی اگزیستنسیل به اشعار و… از جمله مباحثی است که در این سلسله جلسات مطرح شده است. ادامه مطلب “درس‌گفتارهای حافظ شناسی از علیرضا معینی”
