صدانت

در یادداشت‌های پیشین به ضرورت تجدید‌ حیات توحید اجتماعی-سیاسی و ضرورت بازخوانی آرای نسل اول نواندیشان دینی درباره آن پرداختیم و سپس دیدگاه‌های مهندس بازرگان و دکتر شریعتی را درباره توحید اجتماعی-سیاسی مورد بررسی قرار دادیم. در این مقاله به توحید اجتماعی-سیاسی در دیدگاه آیت‌الله طالقانی می‌پردازیم.

دیدگاه طالقانی درباره توحید اجتماعی-سیاسی در کلیت و در عدم پذیرش اربابی و سلطه‌گری انسان‌های دیگر مشابه دیدگاه شریعتی و بازرگان است، اما در بعد دیگر چنانچه بازرگان به عدم پذیرش سلطه دینی و شریعتی بر رویکرد رفع تبعیض توحید انگشت نهادند، طالقانی نیز در پروژه فکری خود بر مقوله رهایی‌بخشی و ایجاد همبستگی و پیوستگی توحید در میان انسان‌ها تاکید می‌کند. ادامه مطلب “طالقانی و رهایی‌بخشی توحید اجتماعی-سیاسی”

محسن آزموده: فلسفه در بنیاد خود گفت‌وگوی راست و درست، صریح و بی‌پروا، بدون تعارف و مجامله و در عین حال منطقی و رودارانه بین اندیشمندان و در واقع میان اندیشه‌هاست، درباب وجود یا هستی، حقیقتی که فراچنگ نمی‌آید، بر موجودات محیط است و انسان پرسشگر در مواجهه با آن دچار حیرت می‌شود و این سرآغاز فلسفه است. فیلسوفان در طول تاریخ از پیشاسقراطیان و افلاطون و ارسطو تا فارابی و ابن سینا، از ملاصدرا تا هگل، از هایدگر تا علامه طباطبایی کوشیده‌اند، از این تجربه وجودی حیرت‌انگیز پا پیش بگذارند و با دست‌مایه‌های مفهومی و نظری پیشینیان فلسفه‌ورزی کنند، با آنها وارد گفت‌وگو شوند تا در نهایت بتوانند از صرف تجربه حیرت‌انگیز وجود، فراتر روند و درکی عقلانی از هستی ارایه دهند، فهمی متناسب با نحوه انکشاف وجود بر آنها در زمان که همان معاصرت آنهاست و حوالت تاریخی آنها را رقم می‌زند. سیدحمید طالب‌زاده معتقد است از این حیث تفاوتی اساسی و بنیادین میان فیلسوفان در غرب و شرق عالم نیست و فیلسوفان جدید غربی به همان اندازه اهل مابعدالطبیعه‌اند که اصحاب حکمت متعالیه. با این نگاه او کوشیده در کتاب درخشان «گفت‌وگوی میان هگل و فیلسوفان اسلامی: صیرورت، دیالکتیک و ایده‌آلیسم» با تاکید بر تمایز میان دو سنت فلسفه اسلامی و فلسفه جدید، مجلس «تخاطبی» بیاراید. او معتقد است «در این گفت‌وگو معلوم می‌شود که سنت فلسفی چه مساهمتی در اندیشه روزگار حاضر تواند کرد و در خود چه تجدید نظرهایی باید بکند». بی تردید این کتاب، یکی از بهترین نمونه‌های گفت‌وگوی فلسفی ناب میان دو سنت فلسفی متفاوت با خاستگاه‌های یکسان است، به ویژه که این رویارویی از سوی محققی صورت می‌گیرد که از اندیشه‌های دو سوی مباحثه، آگاهی‌های ژرف و عمیق دارد. برای آشنایی بیشتر با این کتاب و به مناسبت روز جهانی فلسفه، گفت‌وگویی با این استاد تمام فلسفه دانشگاه تهران صورت دادیم که از نظر می‌گذرد: ادامه مطلب “فلسفه و رویارویی دو سنت فلسفی در گفت‌وگو با حمید طالب‌زاده”

«ماریو بارگاس یوسا» برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۰ و از مشهورترین نویسندگان آمریکای لاتین، در سخنرانی اخیر خود هفت دلیل برای لزوم مطالعه کتاب و داستان ارائه داده است. «یوسا» نویسنده کتاب‌هایی چون «سور بز» و «گفت‌وگو در کاتدرال» کتاب خواندن را فرآیندی جادویی می‌داند که به او اجازه می‌دهد چندین بار زندگی کند.

محسن آزموده: محمد صنعتی در میان کتاب‌خوان‌ها و اهل فرهنگ ایرانی بیش از آنکه به عنوان یک روانکاو موفق و برجسته شناخته شده باشد، یک منتقد فرهنگ و پژوهشگری متعهد در حوزه ادبیات و فلسفه است که با نگاه و رویکردی روان‌شناختی به بازخوانی میراث فکری و فرهنگی ما می‌پردازد و در این کار اهل تعارف و مجامله نیست. او یکی از موثرترین چهره‌ها در ایران است که با مقالات، گفتارها، گفت‌وگوها و نوشته‌هایش سهم مهمی ‌در غبارزدایی از تفکر فروید و جریان فکری روانکاوی داشته است به ویژه که در آثار مهمی ‌چون «صادق هدایت و هراس از مرگ» و «تحلیل‌های روانشناختی در هنر و ادبیات» کوشیده‌ از صرف معرفی و ترجمه ‌اندیشه‌های فروید فراتر رود و با بهره گرفتن از ایده‌ها و اندیشه‌های فروید به تحلیل فرهنگ، تاریخ و اندیشه ‌ایرانی به خصوص در آثار نویسندگان، هنرمندان و اندیشمندان ایرانی پرداخته است. بهانه انجام گفت‌وگوی حاضر انتشار چند ترجمه تازه از آثار فروید بود و در ابتدا نیز بحث با موضوع رابطه فروید و فلسفه آغاز شد. اما خیلی زود در جریان گفت‌وگو دریافتم که به جای این موضوع بهتر است به بحث جدی‌تر و اساسی‌تر تفکر فلسفی در ایران معاصر بپردازم. دکتر صنعتی در این زمینه نکات مهمی گفت و با رویکرد روانکاوانه خود به ریشه‌های برخی گرایش‌های فکری در ایران معاصر پرداخت.

ادامه مطلب “گفتگوی محسن آزموده با محمد صنعتی، مقابله با تاریخ نخ‌نما”

قرابت بین اخلاق و معرفت‌شناسی، امکانی فراهم برای فیلسوفان است تا از مفاهیم بنیادین اخلاق فضیلت در تبیین عناصر علوم معرفتی بهره ببرند. معرفت‌شناسی فضیلت رویکردی متفاوت با معرفت‌شناسی تحلیلی است که با چرخش محور ارزیابی از باور به صاحب باور، عنصر «فضیلت معرفتی» را مطرح می‌کند. کتاب «معرفت‌شناسی فضیلت»، با انگیزۀ تبیین و معرفی این شاخۀ جدید از معرفت‌شناسی؛ در ۲۱۱ صفحه و در قالب چهار فصل تدوین شده است. ادامه مطلب “معرفی کتاب «معرفت‌شناسی فضیلت» اثر زهرا خزاعی”

دین چیزی به ما می‌دهد که علم نمی‌تواند بدهد: دین قوی‌ترین واکنش به زندگیِ عاطفیِ عالمگیری است که همه‌ی ما را به یکدیگر وصل می‌کند. این در حالی است که دفاع از دین در این زمانه کار دشواری شده است. ادامه مطلب “دین چه چیزی به ما می‌دهد که علم نمی‌تواند بدهد؟”

نشست«اخلاق و فرهنگ عمومی» عصر دوشنبه ۱۲ شهریورماه با حضور مقصود فراستخواه، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و محمدمهدی مجاهدی، عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در دفتر انجمن اخلاق در علوم و فناوری برگزار شد. ادامه مطلب “نشست اخلاق و فرهنگ عمومی با حضور مقصود فراستخواه و محمدمهدی مجاهدی”

حالا که توفیق نشد خودم حضورا خدمت برسم از طریق این تصویر مطالب کوتاهی را عرض می کنم. نویسنده محترم کتاب «پرسش ازامکان امر دینی در عصر حاضر» جناب آقای دکتر بیژن عبدالکریمی در خلال بحث های متفاوت و متعدد بحثی دارند با عنوان انتولوژی به جای تئولوژی من می‌خواهم در این زمینه مطالبی را بگویم و درباره انتولوژی ، اگر قرار باشد که انتولوژی بجای تئولوژی باشد کدام انتولوژی؟

شاید بتوان انتولوژی های گوناگون را معرفی کرد ولی من انتولوژی سخن را پیشنهاد می کنم و آن را مبنای محکمی می دانم در عصر حاضر برای دینداری ، به طوریکه بسیاری از مشکلات برای دینداری در جهان معاصر و عصر مدرنیته برای انسان های دیندار بوجود آمده و زیست دینی و زیست در جهان حاضر قابل جمع به نظر نمی رسد و با این انتولوژی شاید بسیاری از این موارد حل بشود.

قبل از آنی که برسم به توضیح انتولوژی سخن ، که منظورم چیست همین حالا بگویم منظورم انتولوژی سخن بنیانگزار دین است. ادامه مطلب “سخنرانی محمد مجتهد شبستری با عنوان «پرسش از امکان امر دینی در عصر حاضر»”

آنچه در ادامه میخوانید، گفتگوی تفصیلی «صفیر حیات» با دکتر مقصود فراستخواده جامعه‌شناس و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی است. تحصیلات دانشگاهی ایشان در رشته‌های فلسفه، الهیات و برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی بوده است. ادامه مطلب “مصاحبه صفیر حیات با مقصود فراستخواه پیرامون دین و دین گریزی”