صدانت

نوشتن درباره فیلمفارسی های جدیدی که با صفت‌های تصنعی و خودساخته‌ای همچون «اجتماعی»، «سیاسی»، «روشنفکرانه»، «فاخر» و «ارزشی»، اغلب با سناریوهای دزدیده و تخریب شده غیر ایرانی، با بازی‌های ضعیف، با دکورهای پیش پاافتاده و با به تمسخر گرفتن شعور و آخرین رگه‌های انسانیت که در مردم ما باقی مانده، امروز سینماهای کشور و به دنبال آنها سایر رسانه‌ها را آلوده کرده‌اند، کاری است که حتی اگر در نقد کامل آنها نیز انجام بگیرد، برایشان پرسود است. ادامه مطلب “فیلمفارسی جدید با مایه نژادپرستی”

گفت‌وگوی یک عالم دینی با خداناباوران

مصاحبه‌ی «مجله‌ی خداناباوران عرب» با احمد قبانچی

ترجمه‌ و مقدمه: یاسر میردامادی

مقدمه‌ی مترجم: احمد علی حسن قُبّانچی، معروف به احمد قبانچی (به عربی: أحمد القبانجی)، متولد ۱۹۵۸ میلادی/۱۳۳۶ خورشیدی در نجف، یکی از روشنفکران دینی صاحب نام عراقی است. او تحصیلات حوزوی خود را در نجف، بیروت و قم به انجام رسانید و از جمله در نزد دو عالم بنام شیعی محمد باقر صدر (۱۳۵۹-۱۳۱۳ خورشیدی) و محمدحسین فضل الله (۱۳۸۹-۱۳۱۴ خورشیدی) شاگردی کرد.۱ پدر او و پنج تن از برادران‌اش به دست حکومت صدام کشته شدند و خود او پس از فرار از عراق در نهایت در ایران سکنی گزید. او در سال‌های اقامت‌اش در ایران در کنار نیروهای ایرانی به جنگ علیه نیروهای صدام پرداخت و مجروح شد. ادامه مطلب “گفت‌وگوی یک عالم دینی با خداناباوران”

در سال ۱۸۷۷ ویلیام کینگدن کلیفورد ، ریاضی‌دان و فیلسوف کمبریجی، مقاله‌ای را به نام “اخلاق باور” در نشریه‌ای به نام “نقد و بررسی معاصر” منتشر کرد که بعدها موجب بحث و تاثیر فراوانی در این زمینه گردید. کلیفورد در این مقاله نه به شرایط معرفت و چگونگی حصول آن و نه به بحث توجیه و یا شناخت، بلکه به مباحث اخلاقیِ حول و حوش باور می‌پردازد؛ یعنی بررسی می‌کند که انسان‌ها از لحاظ اخلاقی چه وظایفی در قبال باور کردن چیزی دارند و مسئولیت های آنان در این باره چیست. از این نظر بحث کلیفورد بیشتر از این که در حیطه معرفت‌شناسی بگنجد بحثی اخلاقی است که البته در معرفت شناسی و علی‌الخصوص در معرفت‌شناسی دینی به خاطر پاسخی که بعدها جیمز به آن داد حائز اهمیت فراوانی گردید. ادامه مطلب “اخلاق باور کلیفورد ، یک خلاصه”

در فلسفه مسأله ماهیت هنر، چیستی هنر، بسیار بیشتر از مسأله ارزش هنر، چرایی اهمیت هنر، موضوع بحث قرار گرفته است. البته این دو مسأله را نمی‌توان کاملاً از هم تفکیک کرد، زیرا در هر تبیینی از اینکه مقوَّم هنر چیست، ناگزیر دست بر روی اوصافی، که دارای اهمیت ویژه‌اند، گذاشته می‌شود. در حقیقت در همه نظریات اصلی در باب ماهیت هنر، یک تبیین ضمنی از ارزش آن، وجود دارد، ولی از آنجا که مسأله  ارزش هنر، نه ففط دارای اهمیت  فلسفی، که دارای اهمیت اجتماعی نیز هست، خوب است این تبیین‌های ضمنی به صراحت بیان شوند [به عبارت دیگر به این تبیین‌های ضمنی، تصریح شود]، و بدین‌سان در معرض بررسی انتقادی قرار بگیرند. ادامه مطلب “ارزش در هنر”

گر تو قرآن بدین نمط خوانی… (۱)

نگاهی به آثار عبدالحسین خسروپناه در فلسفه‌ی دین و کلام جدید

امیرحسین خداپرست[۱]

توضیح: این نوشته متن کامل نقدی است که قرار بود بخشی از آن، در کنار سه مقاله‌ی دیگر، در روزنامه‌ی شرق، مورخ ۵ اسفند ۱۳۹۶، و بخشی از آن، در کنار مقاله‌ای از دکتر حسین شیخ‌رضائی، در روزنامه‌ی شرق، مورخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۶، منتشر شود. متأسفانه، روزنامه‌ی شرق بنا بر ملاحظاتی قابل درک هیچ‌یک از این دو بخش، و نیز مقاله‌ی دکتر شیخ‌رضائی را منتشر نکرد. بخشی که قرار بود در شماره‌ی پنجم اسفند ۱۳۹۶ منتشر شود در روز سه‌شنبه ۸ اسفند ۱۳۹۶ با عنوان «”انتحال” را بود آیا که عیاری گیرند؟» در صدانت منتشر شد. اینک صدانت به لطف و همت مسئولان خود متن کامل مقاله را، به علت طولانی بودن آن، در دو قسمت منتشر می‌کند. ادامه مطلب “گر تو قرآن بدین نمط خوانی… (۱)”

عقلانیت امیدواری به عوامل زیادی بستگی دارد. عواملی مانند متعلَّق امید -چیزی که به آن امید می‌بندیم-؛ میزان امیدواری، شرایط، هدف و شخص امیدوار؛ احتمال به ثمر نشستن نتایج مثبت آن امیدواری و …. اساسا امید عقلانی، امید به نتیجه‌ی مثبتی است که علی‌رغم نداشتن یقین به وقوع آن، چنین اتفاقی را احتمال می‌دهیم. حال هرچه احتمال وقوع بیشتر باشد، آن امید عقلانی‌تر است. ادامه مطلب “تزریق امید به مثابه امری غیر اخلاقی”

ضد فرهنگ، ضد علم

آمیزه‌ای از سرهم‌بندی، تقلب و گزافه‌گویی به نام «جریان‌شناسی ضدفرهنگ‌ها»

احمد مطلّب‌نیا[۱]

اگر روش درستی را برای نقد یک انحراف به‌کار نبندیم ممکن است که آن انحراف، که هنوز تبدیل به جریان نشده عملاً تبدیل به یک جریان ریشه‌دار شود و در آن صورت مقابله‌ با آن دشوارتر خواهد بود. (عبدالحسین خسروپناه)[۲] ادامه مطلب “ضد فرهنگ، ضد علم”

چکیده: لائو تزو و کنفوسیوس دو متفکر باستانی چین همواره بر نقش حکومت در هدایت جامعه تاکید دارند اگرچه در نظام فکری هر دو حکیم حکومت نقش حداقلی دارد. با این تفاوت که لائو وضیعت یین و انفعال را برای حکومت مطلوب می داند و کنفوسیوس و شاگردانش وضیعت یانگ و آموزش غیر مستقیم حاکم از طریق اخلاقی را شایسته می دانند. با مروری بر تعالیم سیاسی این دو حکیم ساختار فکری ایشان در باب حکومت به خوبی نمایان می شود ولی نکته این نوشتار، نزدیکی تعالیم آنها با بزرگترین معماران دموکراسی و لیبرالیسم است. تعالیم این دو حکیم خاور دور، پس از  قرنها،  با منشا و هدفی متفاوت در سوی دیگر کره خاکی در باختر جوانه زدند. ادامه مطلب “نظریه سیاسی کنفوسیوس و دائو”

پرگار؛ وضعیت کنونی بشر امیدوار کننده‌ست یا مایه دلسردی‌ست؟  شنبه ۴ فروردین ۱۳۹۷

آیا بشریت در سراشیب تمدنی‌ست؟ آیا آنچه در سیاست و فرهنگ و اجتماع می‌بینیم از زوال تمدن بشری حکایت می‌کند؟ اگر چنین است، چاره را کجا باید یافت؟

مهمانان برنامه: رامین جهانبگلو، استاد فلسفه / علیرضا بهتویی، استاد جامعه شناسی ادامه مطلب “پرگار؛ وضعیت کنونی بشر امیدوار کننده‌ست یا مایه دلسردی‌ست؟”