تلخیص و ترجمه‌ای از کتاب “تنوع تجربیات روحانی” به همت مدرسه رَوا در چهارده پادکست/نوشتار تقدیم شما می‌شود. این کتاب توسط دیوید یِیدن و اندرو نیوبرگ نوشته‌شده و انتشارات دانشگاه آکسفورد آن را منتشر کرده‌است.
کتاب تنوع تجربیات روحانی با رویکردی دقیق و آکادمیک، به مثابه یک دائرةالمعارف، خلاصه‌ای از نگاه علمی به تجارب روحانی را در خود جای داده‌است. کتاب گونه های مختلف تجارب روحانی، شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کرده و در نهایت به تحلیل فلسفی این تجارب می پردازد. می توان گفت بعد از گذشت بیش از صد و بیست سال از انتشار کتاب “تنوع تجارب دینی” توسط ویلیام جیمز، این کتاب توانسته است به شرح علمیِ روزآمدی از تجارب روحانی بپردازد.
در پروژه گزارش این کتاب خانم خدیجه صمدی نقش اصلی را ایفا کرده و دکتر سعید گرمارودی بر تمامی مراحل آن نظارت داشته‌اند.
امیدواریم این گزارش برای اهل روانشناسی و علاقه مندان نقش مفیدی داشته باشد.
.
.
تلخیص و ترجمه‌ای از کتاب “تنوع تجربیات روحانی” در چند بخش تقدیم شما می‌شود. این کتاب توسط دیوید یادن و اندرو نیوبرگ نوشته‌شده و انتشارات دانشگاه آکسفورد آن را منتشر کرده‌است. کتاب بخش‌های مختلفی دارد که به اختصار به هر کدام خواهیم پرداخت. در قسمت اول، توضیحاتی مقدماتی در رابطه با موضوعات عمده کتاب و رویکرد آن ارائه خواهد‌شد.
.
.
در بخش پیشین از گزارش کتاب “تنوع تجربیات روحانی”، مقدماتِ موضوع عنوان شد. در این بخش به رویکردهای مختلف روانشناختی و نگاهشان به موضوع تجربیات روحانی نظر می‌افکنیم. از فروید، یونگ و جیمز آغاز کرده، به رفتارگرایی و روانشناسی انسان‌گرا خواهیم رسید. زاویه نگاه و نظرات این مکاتب به تجارب روحانی بیان خواهد شد.
.
.
در بخش پیشین از بررسی کتاب تنوع تجربیات روحانی به مقایسه‌هایی بین دیدگاه ویلیام جیمز و مکاتب روانشناسی پرداختیم. در این بخش به مطالعات در حوزه روانگردان‌ها، ظهور رویکرد شناختی، پژوهش‌های روان‌سنجی و تاثیرات آن‌ها بر مطالعه تجارب روحانی می‌پردازیم.
.
.
در بخش‌های پیشین از گزارش کتاب” تنوع تجربیات روحانی” به مقدمات بحث رویکرد علمی به تجربه روحانی پرداختیم. در این بخش به موضوع عصب‌شناسی و چگونگی ایجاد تجربه روحانی می‌پردازیم. طی مطالعاتی، پژوهشگران سعی‌کرده‌اند تجارب روحانی را وارد آزمایشگاه کنند تا بررسی‌های مغزی روی آن‌ها انجام دهند.
.
.
در بخش قبلی، به توضیحاتی درباره رویکرد عصب‌شناختی پرداختیم. در این بخش به تجارب بیمارگونه و تجارب مثبت در رابطه با تجارب روحانی می پردازیم. به این خواهیم پرداخت که تجارب روحانی که به وسیله عوامل مختلف ایجاد می‌شوند، چه نتایجی به دنبال دارند؟ این نتایج مثبت‌اند یا منفی؟ معیار تقسیم تجارب به مثبت یا منفی و بیمارگونه چیست؟
.
.
در بخش قبلی از گزارش کتاب تنوع تجربیات روحانی، راجع به دسته‌بندی تجارب روحانی به مثبت و منفی و ارتباط و یا عدم ارتباطِ بیماری‌های روانی در بروز این تجربیات سخن گفتیم. در این بخش به تنوع تجربیات روحانی می‌پردازیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های تجربیات روحانی را در دو رویکردِ عمده جاودانه‌گرایی و ساخت‌گرایی بررسی می‌کنیم.
.
.
در بخش پیشین از گزارش کتاب تنوع تجربیات روحانی، به بررسی طبقه‌بندی‌هایی از تجربیات روحانی پرداختیم. در این بخش قصد داریم که اولین نوع از تجارب روحانی یعنی تجربیات قدسی یا numinous experience را بررسی کنیم. این تجربیات دارای مولفه احساس حضور خداوند هستند و رنگ و بوی دینی قوی تری دارند.
.
.
در این بخش از بررسی کتاب” تنوع تجربیات روحانی”درباره تجربیات مکاشفه‌ای و مَشاهِد (Revelatory Experiences) که یکی از انواع تجربیات روحانی است، توضیحاتی ارائه خواهد شد.
.
.
در این بخش از بررسی کتاب “تنوع تجربیات روحانی” توضیحاتی درباره تجارب تقارن، اپوفینیا و مثال‌هایی درباره آن‌ها ارائه می‌شود. همچنین مثبت و یا مرضی بودن این تجارب بررسی می‌شود و یافته‌های پژوهش‌های مختلف از جمله یافته‌های علوم اعصاب درباره این تجربیات بیان می‌شود.
.
.
در این بخش از بررسی کتاب “تنوع تجربیات روحانی” به نوع دیگری از تجربیات روحانی یعنی تجارب عرفانی/ رازآلود می‌پردازیم. این تجربیات باعث ایجاد احساس محو شدن خود (Self) شده و همچنین احساس عمیقی از پیوند با محیط را به وجود می‌آورد.
.
.
در این بخش از بررسی کتاب “تنوع تجربیات روحانی” به نوع دیگری از تجربیات با عنوان تجارب زیبایی‌محور و حیرت (Aesthetic experiences and awe) خواهیم‌پرداخت.
.
.
در این بخش از بررسی کتاب ” تنوع تجربیات روحانی” درباره تجربیات خارق‌الطبیعه یا تجارب پارانرمال همچون دیدن ارواح، اجنه، فرشتگان و وجودهای دیگر توضیحاتی ارائه می‌شود. در این تجربیات، افراد داستان‌هایی از ارواح، اجنه و فرشتگان را تعریف می‌کنند. درمقایسه با تجارب پیشینی که بررسی شد، محققان نگاه شکاکانه‌تری نسبت به تجربیات پارانرمال دارند.
.
.
پس از بررسی انواع تجارب روحانی در بخش‌های پیشین، در این بخش به تحلیل فلسفی تجارب روحانی می‌پردازیم. بعد از آنکه تجربیات روحانی رخ دادند و خاتمه یافتند، فرد به تامل درباره تجربه‌ای که از سر گذرانده می‌پردازد. فرد بعد از وقوع تجربیات روحانی چه درکی از امر واقعیت‌مند یا real دارد؟
.
.
به بخش پایانی گزارش کتاب “تنوع تجربیات روحانی” رسیدیم. همانطور که در ابتدای این بررسی جامع اشاره شد، کتاب با رویکردی دقیق و آکادمیک، به مثابه یک دائرةالمعارف، خلاصه‌ای از علم (science) بشری در باب تجارب روحانی را در خود جای داده‌است. در طول این بررسی، به گونه‌های مختلف تجارب روحانی پرداخته، شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کرده و در نهایت به تحلیل فلسفی این تجارب پرداختیم.
.
.