نوشتار زیر در بردارنده اهم اصول متافیزیکی، الاهیاتی، معرفت‌شناسانه و هرمنیوتیکی است که نگارنده درباره شریعت و شریعت‌شناسی (فقه) به آنها باور دارد و از آنها دفاع می‌کند. توجیه این اصول و دفاع از آنها پروژه تحقیقاتی گسترده‌ای است که دل‌مشغولی اصلی نویسنده در طی سالهای اخیر بوده است و توفیق به سرانجام رساندن آن را از خدای علیم و لطیف و حکیم خواهانم.
این نوشتار در دو بخش به نگارش درآمده است:
۱) اصول متافیزیکی و الاهیاتی ناظر به سرشت شریعت/ مقام ثبوت
۱_ خدایی که اسلام به ما معرفی و ایمان به او را از ما طلب می‌کند، علاوه بر اوصاف دیگری که دارد، از «حکمت»، «عدالت»، «حاکمیت»/ «مولویت» و «شارعیت» نیز برخوردار است.
۲_ حاکمیت و شارعیت خدا تابع حکمت و عدالت اوست، بدین معنا که حاکمیت و شارعیت خدا مطلق نیست، بلکه مقید به حکمت و عدالت است.
۳_ خدا حق اطاعت دارد.
.
.
.
۲۳_ زمان و مکان در تشریع الاهی نقش دارد.
۲) اصول معرفت‌شناسانه و هرمنیوتیکی ناظر به شریعت‌شناسی/ مقام اثبات
۲۴_ مدل موجه و قابل دفاع برای تنظیم رابطه انسان با خدا مدلی است که در آن مدل دو سوی رابطه حقوق و تکالیفی طبیعی/ اخلاقی دارند، و عقلاً و اخلاقاً موظف به مراعات این حقوق و تکالیف‌اند.
۲۵_ مقصود از عقل در قاعده ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع، عقل عملی است.
۲۶_ کارکرد عقل عملی هم «شناخت برخی از ارزش‌ها» (مانند خوبی و بدی) است و هم «صدور برخی از احکام هنجاری» (مانند باید و نباید).
.
.
.
۵۶_ حکمت و عدالت دو معیار پسینی در اجتهاد فقهی‌اند، بدین معنا که فقیهان موظف‌اند فهم و تفسیر خود از قرآن و سنت را با این دو معیار بسنجند و موزون کنند.
.
.
اصول شریعت و اصول شریعت‌شناسی
نویسنده: دکتر ابوالقاسم فنائی
قم – دانشگاه مفید – ۱۳۹۹/۱/۴
.
.
دانلود فایل PDF این مقاله از سرور اول | سرور دوم
.
.