مواجهه با واژۀ Positivität و درنگ در معنای آن، وقتی به‌منظور نگارش رساله‌ای در همین باب (به زبان آلمانی) متون هگلِ جوان را مطالعه می‌کردم، زمینه‌ساز نگارش این دفتر شد. این مواجهه در ابتدا سرآغازی شد برای دو پژوهش موازی به زبان فارسی که محتوای جُستارهای اول و دوم را تشکیل می‌دهد: جستار نخست، پژوهشی است در کار کسانی که در زبان فارسی، هر یک به‌نوعی به معنای این واژه پرداخته‌اند، و جستار دوم، پژوهشی است برای بیرون کشیدن معنای این واژه از دل متون هگل.
از پیشگفتار مؤلف
مواجهه با واژۀ Positivität و درنگ در معنای آن، وقتی به‌منظور نگارش رساله‌ای در همین باب (به زبان آلمانی) متون هگلِ جوان را مطالعه می‌کردم، زمینه‌ساز نگارش این دفتر شد. این مواجهه در ابتدا سرآغازی شد برای دو پژوهش موازی به زبان فارسی که محتوای جُستارهای اول و دوم را تشکیل می‌دهد: جستار نخست، پژوهشی است در کار کسانی که در زبان فارسی، هر یک به‌نوعی به معنای این واژه پرداخته‌اند، و جستار دوم، پژوهشی است برای بیرون کشیدن معنای این واژه از دل متون هگل.
در بررسی آثار فارسی در جستار نخستین، مسئله‌ای سر برآورد، که ضرورت جستار دوم را دوچندان کرد. مسئله ازاین‌قرار است که در مقالات و ترجمه‌های موجود در ارتباط با «فلسفۀ دینِ» هگل، در زبان فارسی، به طیفی گسترده اما درعین‌حال نامُتلائم، ناهمساز و مغشوش از معادل‌های گوناگون برای واژۀ positiv (و سایر مشتقات آن، مانند Positivität یا das Positive) بر‌خوردم؛ چنان‌که شاید بتوان نتیجه گرفت که هنوز درک و فهم درستی از معنای این واژه در زبان فارسی حاصل نشده است؛ یا اینکه ناخواسته، خلطی خطیر، میان معانی گوناگون این واژه، در میان افتاده است. جستار دوم از این منظر، جستجویی است برای یافتن پاسخی برای مسئلۀ طرح شده در جستار نخست.
این دفتر، جستار سومی را نیز در بر می‌گیرد که چنان‌که اشاره شد، رساله‌ای است کوتاه در همین باب به زبان آلمانی. این بخش را نیز به دلایلی که در مقدمۀ همان جستار آورده‌ام –و از تکرار آن در اینجا می‌پرهیزم– به پژوهش حاضر افزودم. خوانندگانی که آلمانی نمی‌دانند چندان مغبون نخواهند شد، چراکه محتوای متن آلمانی، پیش‌تر به‌تفصیل در همان جستار دوم آمده است. اما آن چیزی که می‌تواند در جستار سوم بااهمیت باشد، مسائلی است مربوط به «روشگانِ تحقیق» که آن را هم درجای خود شرح داده‌ام. اما هر جستار را، درعین‌حال که ارتباطی با دوتای دیگر دارد، می‌توان نوشتاری مستقل نیز به شمار آورد. به دلیل همین استقلال نسبی، و نیز به دلیل تفاوت در شیوۀ رویکرد به محتوایی واحد، هر جستار با مقدمه‌ای علی‌حده همراه شده است.
حامد صفاریان
خردادماه 1395
.
.
فهرست پژوهشی در مفهوم پوزیتیویته در فلسفه‌ی دین هگل
نشانه‌های اختصاری ······················································ 1
پیشگفتار مؤلف ·························································· 2
جُستار نخست: طرح مسئله ················································ 6
مقدمه ······························································· 7
بررسی ترجمه‌های فارسی ············································· 9
آغاز درنگ در معنای positiv ······································ 10
ترجمۀ باقر پرهام ··················································· 13
تأثیرپذیری دیگران از ترجمۀ پرهام ··································· 18
واژۀ شریعت و کاربرد آن در اسلام و الهیات مسیحی ··················· 25
گذار به جُستار دوم ·················································· 31
جُستار دوم: سیر تکوین و بسط معنای پوزیتیویته ··························· 34
مقدمه ······························································ 35
معناهای متعارف positiv در زبان آلمانی ····························· 40
حوزه‌های کاربرد واژۀ positiv ······································· 45
معنای positiv در حوزه‌های گوناگون فلسفۀ هگل ····················· 49
«پوزیتیو» در ارتباط با دین ··········································· 51
اشتوتگارت و توبینگن: خاستگاه پوزیتیویته ····························· 53
مفهوم دین و نقد هگل به آموزش‌وپرورش و الهیات روزگار خود ····· 54
دین سوبژکتیو و دین ابژکتیو ······································ 61
دین مختصّ قوم ················································· 66
برن: تکوین و قوام مفهوم پوزیتیویته ··································· 71
زندگانی عیسی ·················································· 72
خاستگاه پوزیتیویته در مسیحیت ·································· 75
تجلیات امر پوزیتیو در مسیحیت و دلایل آن ······················· 79
یهودیت ························································ 80
فرانکفورت: صدارت دین بر عقل ····································· 87
برلین: صدارت فلسفه بر دین، و تتمیم و حفظ-و-رفع پوزیتیویته ······· 101
درون‌ماندگاری پوزیتیویته در همۀ امور روحانی ··················· 104
تصدیق حقیقت دین ············································ 108
حفظ-و-رفع پوزیتیویته در فلسفه ································ 112
موخره ···························································· 113
جُستار سوم: Positivität der Religion beim jungen Hegel ···· 116
به‌جای مقدمه ······················································ 117
Einleitung ··························································· 119
Positivität in Stuttgart und Tübingen124·································
Das Positive in Hegels Stuttgarter Bildungskritik ··················· 124
Hegels Kritik der zeitgenössischen Aufklärung und Theologie ····· 126
Hegels Religionsideal, die Volksreligion 130·····························
Hegels Kritik der Positivität der Religion in Bern130····················
Leben Jesu als Versuch einer Überwindung der Positivität 131·········
Veranlassung der Positivität im Christentum 134························
Der ursprüngliche Gestalt des Christentums selbst und der Geist der Zeiten135··················
Positivität der Religion in der Spätphilosophie Hegels140···············
Immanenz der Positivität in allem Geistigen141·························
Aufhebung der Positivität in der Philosophie143························
Arbeit des Begriffs145····················································
Zusammenfassung146····················································
ضمیمه: نکاتی دربارۀ ترجمۀ «پوزیتیویته» در زبان فارسی ················· 148
فهرست منابع و مآخذ ·················································· 157
.
.
فایل pdf پژوهشی در مفهوم پوزیتیویته در فلسفه‌ی دین هگل
.
.
نویسنده: حامد صفاریان
منبع: پروبلماتیکا
.
.