درسگفتارهای فلسفه حقوق از رضا بهشتی معز

.

.

.

جلسه یکم. ۱۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۱

.

جلسه دوم. ۲ اسفندماه ۱۴۰۱

نگاهی به مسیر ارجاعات جامعه‌شناختی، الهیاتی و فلسفی ژاک الول

.

جلسه سوم. ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۱

حقوق بمثابه امری نرماتیو یا هنجاری

فصل “حقوق بمثابه امری نرماتیو یا هنجاری” با دو مقوله محتوای دلالتی حقوق و مفاهیم الزام ومجازات آن از نگاه الول بررسی و شرح شد.

.

جلسه چهارم. ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۱

دکترین سنتی حقوق طبیعی و نقدهای آن

بازخوانی و شرح متن الول، مقاطع مختلف این نظریه و مناقشات مفهومی آن را بررسی کرده‌ام.

.

جلسه پنجم. ۱۵ فروردین‌ماه ۱۴۰۲

نرماتیویته گروهی حقوق

پنج مکتب حقوقی: اراده دمکراتیک، مکتب تاریخی کارل ساوینی، مکتب حقوقی گورویچ، مکتب طبقه ممتاز، و مکتب حقوقی حاکمیت (هگل)، در چارچوب نظریه “نرماتیویته گروهی حقوق”، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

.

جلسه ششم. ۲۹ فروردین‌ماه ۱۴۰۲

اگزیستانسیالیسم حقوقی آلمان

در این جلسه تحولات فلسفی پساجنگ‌ جهانی دوم در حوزه حقوق و آرای بزرگان این حوزه بویژه آرای ورنر مایهوفر (Werner Maihofer, 1918 – 2009) بررسی شد.

.

جلسه هفتم. ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲

طرحی برای رسالت انسان بعنوان عنصر ارزش‌شناختی حقوق

پس از اشاره به “طرحی برای رسالت انسان بعنوان عنصر ارزش‌شناختی حقوق”، باب اندیشه حقوقی “هانس کلسن” نامدار را گشودیم و مقدمات ترمینولوژیک “نظام ارزشها”ی دستگاه حقوقی او بیان شد.

.

جلسه هشتم. ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲

بررسی نظام هنجاری و آنالیز هِــرَم نرماتیو هانس کلسن

بحث از نرمهای اخلاقی و ارزشهای اخلاقی، نرمهای حقوقی و ارزشهای حقوقی و نسبت آنها با نرمهای اجتماعی و نیز جمع‌بندی تئوری ارزشهای کلسن موضوع گفتگوی ما در این نشست بود.

.

جلسه نهم. ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲

بنیاد اعتبار احکام و نظم نرماتیو

در این جلسه مسایل نُرم پایه، کیفیت و نسبت آن با حقوق طبیعی، پوزیتیو و رسوم وعادات برپایه متن الول طرح و شرح شده است.

.

جلسه دهم. ۲ خرداد ۱۴۰۲

مفهوم حاکمیت

شرح فقره سوم از نظام هانس کِلسن

.

جلسه یازدهم. ۹ خرداد ۱۴۰۲

حقوق چون یک فکت ناب

بررسی این نظریه در دستگاه حقوقی کارل مارکس

.

جلسه دوازدهم. ۱۶ خرداد ۱۴۰۲

دستگاه حقوقی دورکهایم

.

جلسه سیزدهم. ۲۳ خرداد ۱۴۰۲

حقوق چون فکت ناب

بررسی آرای ژرژ گورویچ جامعه‌شناس/فیلسوف حقوقی روس‌تبار فرانسوی (۱۸۹۴ نووروسیسک – ۱۹۶۵ پاریس)

.

جلسه چهاردهم. ۳۰ خردادماه ۱۴۰۲

حقوق طبیعی چون فکت ناب

.

جلسه پانزدهم. ۶ تیرماه ۱۴۰۲

پیگیری مباحث و آرای مربوط به “شناسایی نرماتیویته”

.

جلسه شانزدهم. ۱۳ تیرماه ۱۴۰۲

ویژگی‌های امر حقوقی و امکان فروکاستن آن به امر دیگر

ادامه بررسی آراء در بحث “شناسایی نُرماتیویته” و ورود به بحث “وضعیت ناحقوقی”

.

جلسه هفدهم. ۲۰ تیرماه ۱۴۰۲

تفصیل فرضیه ناحقوقی (بی‌حقوقی) و بررسی پدیده‌های آن

عنوان این فصل مدیون ژان کاربونیه نابغه حقوقی فرانسه در نیمه قرن گذشته است که ژاک الول در درس‌های خود آورده است. اصطلاح Non-droit که منِ بنده در این جلسه به ناحقوقی تعبیر کردم (احیانا معادل بهتری هم یافت شود) از ابتکارات مفهومی استاد کاربونیه در سال 1956 و در جریان همایشی در دانشکده حقوق دانشگاه استراسبورگ است. این مفهوم در سال بعد یعنی 1957 در جریان مباحث مربوط به حقوق و الغای بردگی شیوع و تداول یافته و دقیقا ناظر به خلاء یا اختفای حقوقی در وضعیت یا مقطعی خاص است.

.

جلسه هجدهم. ۲۷ تیرماه ۱۴۰۲

ویژگی‌های امر حقوقی و امکان فروکاستن آن به امر دیگر

.

جلسه نوزدهم. ۳ امرداد ۱۴۰۲

آیا حقوق را می‌توان به حاکمیت سیاسی فروکاست؟

جان کلام این بحث آنست که حقوق و قانون نمی‌تواند و نباید ابزار مشروعیت‌آفرینی برای حاکمیت سیاسی باشد. سوءاستفاده حاکمیت سیاسی از قانون برای اعمال مقاصد خاص می‌تواند منجر به خروج شهروندان از جامعیت حقوقی شود و سرکشی شهروندان از قانونِ بازیچه می‌تواند به تشکیل حوزه پنهان حقوقی بیانجامد که نوعی گسست یا فروپاشی اجتماعی است. اما اگر این انحراف است خود حاکمیت مقصر است.

.

جلسه بیستم. ۱۰ امرداد ۱۴۰۲

“امکان فروکاستن حقوق به اقتصاد” و نیز “تفسیر موهوم از حقوق نرماتیو”

.

جلسه بیست‌ویکم. ۱۷ امرداد ۱۴۰۲

«نشانه‌های ویژگی حقوقی» و “حقوق امراجتماعی/فرااجتماعی”

جلسه بیست‌ودوم. ۲۴ امرداد ۱۴۰۲

ضرورت و عینیت حقوقی

.

نشست بیست‌وسوم. ۳۱ امرداد ۱۴۰۲

برساختگی حقوق و نقش ابزاری آن در مدیریت زمان

مسئله و مفهوم زمان بعنوان یک پرسش فلسفی، فیزیکی و هنری همیشه در متن تاملات فیلسوفان جهان قرار داشته است. مفهوم زمان را (از هر سه نوع خطی، دوری یا آونگی) باید در صناعت و برساخت حقوقی جدی گرفت تا حقوق بتواند چون یک ابزار دقیق آن را مدیریت کند.

جلسه بیست‌وچهارم. ۷ شهریور۱۴۰۲

ادامه بحث “برساختگی حقوق و مدیریت زمان”

.

جلسه بیست‌و‌پنجم. ۱۴ شهریورماه ۱۴۰۲

ادامه بحث “برساختگی حقوق و نسبت آن با مکان و قلمرو”

.

جلسه بیست‌وششم. ۲۱ شهریور ۱۴۰۲

برساختگی حقوق- فضای فراقلمرو

.