درس‌گفتارهای «فلسفه اخلاق در تفکر اسلامی» از میلاد نوری

درس‌گفتارهای «فلسفه اخلاق در تفکر اسلامی» از میلاد نوری

انسان در زیست‌جهان‌های متفاوت، ساختارهای اخلاقی و سیاسی گوناگونی رقم زده است. تفاوت زندگانی اخلاقی و سیاسی آدمیان خود استوار بر تمایز نگرش‌هایی است که ایشان نسبت به انسان، جهان و خداوند داشته‌اند. در این میان، کسانی استنتاج «باید» از «هست» را انکار می‌کنند و مدعی‌اند که «باید و نباید»های زندگانی آدمی بر هیچ درکی از نحوۀ وجود موجودات استوار نیست؛ با این حال، حتی اگر «استنتاج باید از هست» ممکن نباشد، «استنتاج باید در هست» امری محتوم و ناگزیر است. انسان همواره در هستی هست، در هستی می‌اندیشد و به هستی می‌نگرد؛ تمام بایدهای و نبایدهای اخلاقی و سیاسی نیز در عرصۀ هستی اعتبار می‌شوند و بازبستۀ نحوۀ هستی موجود انسانی و بینش‌های او هستند. اندیشمندان مسلمان نیز در مواجهه با جهانِ خود بینش‌هایی داشته‌اند که نوع نگرش ایشان به اخلاق و سیاست را شکل داده است. به‌این‌ترتیب، بر خلاف یونانیان که بر مبنای هارمونی فوسیس و در روشنی لوگوس به اخلاق و سیاست می‌اندیشیدند، در تمدن اسلامی «شریعت الهی» به ستون اصلی حکمت عملی، اخلاق و سیاست بدل می‌شود. این در حالی است که اخلاق و سیاست دوران مدرن، با نگاه به حقوق طبیعی بشر و با اتکاء به تدبیرِ عقلانی خودِ وی استوار گشته است که البته انسدادهایی نیز رقم زده است. روشن است که مواجهۀ فلسفۀ اسلامی با دستآوردهای دوران مدرن، مستلزم بازاندیشی در حکمت عملی، اخلاق و سیاست نیز خواهد بود؛ مواجهه‌ای که پیش از هرچیز، بازخوانی «خودِ تاریخی»، «ریشه‌های تمدنی» و «عناصر اصلی حکمت عملی» در جهان اسلام را ضروری می‌سازد. طی درسگفتار «فلسفۀ اخلاق در تفکر اسلامی» که در پاییز و زمستان ۱۴۰۰ برای دانشجویان فلسفه دانشگاه تهران ایراد شده است، در هر جلسه پس از ایراد مطالبی درباب موضوع آن جلسه، در گفتگویی صمیمی با برخی دانشجویان دغدغه‌مند کوشیده‌ایم ضمن تبارشناسی جایگاه کنونی خود، مسائل اخلاقی معاصر را در مواجهه‌ای هرمنوتیکی با اندیشمندان گذشته و حال، با نگاهی پدیدارشناختی به زیست‌جهان کنونی، و ارزیابی تحلیلی از براهین و نظریه‌ها، مورد واکاوی قرار دهیم.

.


.

درس‌گفتارهای «فلسفه اخلاق در تفکر اسلامی» از میلاد نوری

.

جلسه نخست: چیستی فلسفه اخلاق و ضرورت بحث درباب فلسفه اخلاق در تفکر اسلامی
۷ مهر ۱۴۰۰

صوت جلسه اول

.

جلسه دوم: ریشه های فضیلت‌باوری یونانی
۱۴ مهر ۱۴۰۰

صوت جلسه دوم

.

جلسه سوم: فضیلت باوری- فضیلت‌باوری ارسطو- گفتگو در باب فضیلت‌باوری
۲۱ مهر ۱۴۰۰

صوت جلسه سوم

.

جلسه چهارم: اخلاق، سعادت، مسئله میرایی شخصی، سعادت جاودانی و امر الهی
۲۸ مهر ۱۴۰۰

صوت جلسه چهارم

.

جلسه پنجم: مسئلۀ مرگ، هدفِ آفرینش، امر الهی و اخلاق
۵ آبان ۱۴۰۰

صوت جلسه پنجم

.

جلسه ششم: دین و اخلاق، منازعه معتزلی و اشعری درباب حسن و قبح
۱۲ آبان ۱۴۰۰

صوت جلسه ششم

.

جلسه هفتم: جایگاه نبوت در نظرورزی اندیشمندان
۱۹ آبان ۱۴۰۰

صوت جلسه هفتم

.

جلسه هشتم: اخلاق، علیت و اختیار
۲۶ آبان ۱۴۰۰

صوت جلسه هشتم

.

جلسه نهم: تحلیل هرمنوتیکی فضیلت‌باوری یونانی در عالم اسلامی؛ روایت قرآنی فضیلت؛ تقریر ابن مسکویه و غزالی از فضیلت؛ گفتگو درباب اخلاق و ساختارهای مدرن ناظر به قانون و اخلاق؛ متافیزیک معنا.
۳ آذرماه ۱۴۰۰

صوت جلسه نهم

.

جلسه دهم: فرد و جمع، فضیلت فردی و جمعی.
۱۰ آذرماه ۱۴۰۰

صوت جلسه دهم

.

جلسه یازدهم: سلوک عرفانی، اخلاق و سعادت
۱۷ آذرماه ۱۴۰۰

صوت جلسه یازدهم

.

جلسه دوازدهم: پیوند اخلاق و سعادت در افق حکمت متعالیه
۲۴ آذر ۱۴۰۰

صوت جلسه دوازدهم

.

جلسه سیزدهم: بنیان‌های اخلاق و سیاست در دوران مدرن
۱ دیماه ۱۴۰۰

صوت جلسه سیزدهم

.

جلسه چهاردهم: طباطبایی و نظریه ادراکات اعتباری
۹ دی‌ماه ۱۴۰۰

صوت جلسه چهاردهم

.

جلسه پانزدهم: نسبت باید و هست
۱۵ دی‌ماه ۱۴۰۰

صوت جلسه پانزدهم

.

جلسه شانزدهم و آخر: باید و نباید در ساحت هستی
۲۲ دی‌ماه ۱۴۰۰

صوت جلسه شانزدهم

.


.

کانال تلگرام میلاد نوری

.


.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *