هجدهمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه به همت روابط عمومی وزارت ارتباطات برگزار شد و موضوع «تأثیر فضای مجازی بر لبه‌های گسست اجتماعی» با حضور عباس عبدی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی، محمد فاضلی، جامعه‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی، ابراهیم فیاض، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران و با اجرای احسان محمدی، روزنامه نگار موردبحث و بررسی قرار گرفت. ادامه مطلب “هجدهمین نشست نقد و اندیشه: مناظره محمد فاضلی، ابراهیم فیاض و عباس عبدی با عنوان «تاثیر فضای مجازی بر لبه‌های گسست اجتماعی»”
در نوشتار «”مسأله شر” ایرانی؛ خدا کجا بود …؟»، یاسر میردامادی -پژوهشگر فلسفه و دین- با اشاره به انتشار کتابی درباره “مسئله شر” به زبان فارسی به “شر” در ادبیات دینی مسیحیت و یهودیت و اسلام پرداخته است.
گرچه مسأله شرّ در فلسفه و الهیّات اسلامی معاصر، به هر دلیل یا علّتی، چندان مسأله‌ای محوری نبوده است با این حال تعداد پژوهشگران ایرانی یا ایرانی‌تباری که مسأله شرّ را جدّی گرفته‌اند رو به افزایش است… ادامه مطلب “نوشتار یاسر میردامادی با عنوان «”مسأله شر” ایرانی؛ خدا کجا بود …؟»”
مصطفی مهرآیین در این سخنرانی ضمن ارائه توضیحی درباره پاره‌ای از بحران‌های جمهوری اسلامی، چهار الگو از نسبت میان زندگی و سیاست را برمی‌شمارد. در ادامه الگویِ موردِ نظر فوکو، «زیست سیاست»، را راه حل بحران‌های جامعه امروز ایران معرفی می‌کند و در نهایت به آسیبی که در کمین این مدل از حکومت‌مندی است، در قالب اندیشه آگامبن درباره «وضعیت استثنایی» می‌پردازد. ایده اصلی او در این سخنرانی این است که «دانشِ زندگی همان دانش سیاست است. قدرتِ نهادهای حاکم بر جامعه باید برآمده از دانش بدن و جمعیت باشد و رسالت اصلی نهادهای حاکم در چنین بستری نه وضع قاعده و قانون، بلکه مدیریت و نظم بخشیدن به آن است». ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی مهرآیین با عنوان «بحران‌های جمهوری اسلامی و الگوی سیاسی مناسب برای گذار از آنها» در دفتر مطالعات سیاسی وزارت کشور”
احسان بداغی (خبرنگار) :
دو سال بعد از اعتراض‌های دی ماه 96 که همراه با اقدامات تخریبی بود و شهرهای مختلفی را دربر گرفت، چرا دوباره شاهد اعتراض‌هایی به مراتب خشونت‌بارتر از آن بودیم. آیا می‌توان همه ماجرا را در یک تحلیل امنیتی و ناظر بر دست داشتن بیگانگان و مخالفان نظام در حوادث اخیر محدود کرد؟ چرا مردم نسبت به یک تصمیم اقتصادی واکنش سختی بروز دادند؟ برای جلوگیری از بروز اتفاقات مشابه چه باید کرد؟ اینها سؤالاتی است که با عماد افروغ، جامعه‌شناس و از چهره‌های اصولگرا مطرح کرده‌ایم. افروغ مؤلفه مهم در بروز چنین اتفاقاتی را بی‌توجهی به عرصه عمومی و جایگاه مردم می‌داند و معتقد است که مردم احساس می‌کنند نماینده‌ای در حاکمیت ندارند. نکته قابل تأمل سخنان این جامعه‌شناس آنجاست که توضیح می‌دهد طبقه متوسط به معنای واقعی آن از بین رفته یا درحال از بین رفتن است چون از سوی حاکمیت دیده نمی‌شود.
ادامه مطلب “تحلیل عماد افروغ از تکرار اقدامات خشونت‌بار دو سال بعد از دی ماه 96”
مرکز مطالعات راهبردی خاورمیانه میزبان نشست «نقد و بررسی کتاب هویت» نوشته فرانسیس فوکویاما، نظریه پرداز ۶۵ ساله ژاپنی، آمریکایی بود. این کتاب که در ایران به تازگی از سوی «رحمن قهرمانپور» ترجمه و توسط انتشارات «روزنه» منتشر شده، مشتمل بر ۱۴ فصل است.
سیاست و کرامت، بخش سوم نفس، درون و برون، از کرامت تا دموکراسی، انقلاب‌های کرامت، فردگرایی بیان شونده، ملی گرایی و دین، نشانی غلط، انسان نامرئی، دموکراتیک شدن کرامت، از هویت تا هویت‌ها، ما مردم، داستان‌های مردم بودن و چه باید کرد از فصل‌های کتاب «هویت» فوکویاماست. ادامه مطلب “نشست نقد و بررسی کتاب هویت اثر فوکویاما”
اغلب ما تصور می‌کنیم که آنچه رفتار و زندگی ما را اداره می‌کند تصمیم‌گیری‌های ماست. فکر می‌کنیم که ما برای روز و هفته و عمرمان آزادانه تصمیم می‌گیریم و این تصمیمات را اجرا می‌کنیم. چنین تصوری به این دلیل است که از وجود قدرت‌های مافوقی به‌نام “پیش‌فرض‌ها” غافلیم.
پیش‌فرض، تصوری است که در پس‌زمینه ذهن ما جای گرفته و همواره ما را به نوع خاصی از رفتار وامی‌دارد. پیش‌فرض‌ها ارباب‌هایی هستند که در درون ما زندگی می‌کنند و فرمان‌شان همواره حلقه‌ای بر گوش ماست. با این حال حضور آنها برای ما چنان بدیهی است که کمتر به آن توجه می‌کنیم. ادامه مطلب “کتاب «بیگانه درون؛ گفتارهایی در باب شکوفایی و معنای زندگی» از ساسان حبیب‌وند”
آیا فلسفه صرفا سخت‌تر از علم است؟[1]
دیوید پاپینیو[2]
مترجم: علی مسعودی
غایت فلسفه چیست؟ آلفرد وایتهد فلسفه را پاورقی‌هایی بر افلاطون می‌داند؛ این موضع او البته قابل فهم است، چرا که، علی‌الظاهر، در این دوهزار و پانصد سالی که از زمان نگارش گفتگوهای افلاطون می‌گذرد پیشرفت چندانی در فلسفه نمی‌بینیم و فیلسوفان روزگار ما نیز هم‌چنان درگیر بسیاری از همان موضوعاتی هستند که یونانی‌های باستان با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند. مسائلی از این دست که بنیان اخلاق چیست؟ شناخت را چگونه می‌توان تعریف کرد؟ آیا در پسِ این جهان ظاهری، واقعیتی عمیق‌تر هست؟ ادامه مطلب “مقاله «آیا فلسفه صرفا سخت‌تر از علم است؟» از دیوید پاپینیو”
فلسفه‌ی رواقی، فلسفه‌ای که در رواق‌های یونان باستان گسترش یافت و به همین دلیل به این نام خوانده می‌شود چندین سده به رغم رقابت با آرای فلسفی هم‌عصر، با آنان در یک چیز شریک بود. پرسش اصلی فیلسوفان رواقی در حوزه‌ی فلسفه‌ی زندگی و فلسفه‌ی اخلاق مثل دیگر فیلسوفان زمانه‌ی خود این بود که زندگی ارزشمند چیست و چه چیز انسان را سعادتمند می‌کند. بی‌دلیل نیست که این سوال برای مخاطبان این برنامه آشناست. ادب فارسی چه در شعر و چه در نثر مرتب با پرسش‌های مشابه درآویخته است. تو درمان غمها ز بیرون مجو، که پازهر و درمان غمها تویی. در فلسفه‌ی عامیانه‌ی مردم این سرزمین هم مفاهیم مشابه با آنچه رواقیون می‌گفتند غریب به نظر نمی‌رسد. اگر مومنی امروزی به یکی از رواقیون بگوید تو به خدا توکل می‌کنی جواب او آری خواهد بود، منتها با درک خاص خودش از خدا. مایه‌ی شگفتی نیست که آرای رواقیون با بسیاری از فلسفه‌های شرقی درآمیخته و سبک‌های زندگی و مکتب‌های فکریی آفریده که هم در غرب و هم در شرق محبوبیت روزافزون می‌یابند، ذهن‌آگاهی یکی از این مکتب‌هاست. ادامه مطلب “برنامه پرگار با عنوان «زندگی ارزشمند، جواب رواقیون» با حضور منوچهر حقیقی‌راد و سروش دباغ”
سخنرانی آرش نراقی با عنوان «خداناباوری و بحران معنویت در رمان مدرن» به همت ترمه، کانون فرهنگ معاصر ایران – ۱۸ اکتبر ۲۰۱۹ ادامه مطلب “سخنرانی آرش نراقی با عنوان «خداناباوری و بحران معنویت در ادبیات مدرن»”
نشست تخصصی «خشونت؛ مروری بر دیدگاه‌های استیون پینکر»، یکشنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۸ با حضور دکتر مرتضی مردیها (پژوهشگر و عضو هیأت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی)، به دبیری مصطفی اسدزاده در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
در این نشست، مردیها با ذکر مقدماتی درباره این کتاب و نویسنده آن گفت: این کتاب از نگاه من، یک دایرة‌المعارف است چرا که دربردارنده انبوهی از نکته‌ها، اشارات و بحث‌هایی‌ست که خواننده این کتاب را فقط با مبحث خشونت آشنا نمی‌کند بلکه با مسائل مختلفی ازجمله تاریخ ادبیات، تاریخ کتب دینی و اساطیری، تاریخ تحولات آشنا می‌کند؛ تاریخ تحولاتی که به تحولات دنیای مدرن با مولفه‌های تجارت، اقتصاد، اختراع و تحقق دنیای سیاسی می‌رسد که این نشان‌دهنده حوزه فراگیر این کتاب است. ادامه مطلب “سخنرانی مرتضی مردیها در نشست «خشونت؛ مروری بر دیدگاه‌های استیون پینکر»”
