سخنرانی مصطفی ملکیان در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق

سخنرانی مصطفی ملکیان در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق

عرض سلام و ادب دارم به محضر همه‌ی خانم‌ها و آقایان؛ خوشحالم که ساعاتی در محضر دوستان و سرورانم هستم و درباره‌ی چیزی سخن می‌گویم که اگرچه لفظ نسبتا متاخر و جدیدی دارد ولی به لحاظ مفهومی و به لحاظ خود پدیده از دیرزمان محل توجه انسان‌ها عموما و متفکران خصوصا بوده است. البته همان‌طور که همه‌ی دوستان می‌دانند و اصلا نیاز به گفتن نیست من هیچ دانشی درباره‌ی دیزاین و آنچه مربوط به دیزاین می‌شود ندارم، اما منظری که طرح می‌کنم یک منظر نظری و فلسفی درباره‌ی دیزاین است بدون اینکه وارد هیچ گونه فروغ جزئیات مباحث مربوط به دیزاین بشوم. ولی اینکه این مفهوم که امروزه از آن به لفظ دیزاین تعبیر می‌شود، چگونه به فاهمه‌ی بشر راه پیدا کرد و چه شد که بشر به‌نظرش آمد که ما باید با این پدیده آ‌هسته‌آهسته استیناس و اُنس پیدا بکنیم؛ خب به‌نظر من این نکته یک نکته‌ی مهمی است. ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی ملکیان در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق”

سخنرانی تورج صابری‌وند در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق

سخنرانی تورج صابری‌وند در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق

ماجرای دیزاین ماجرای عصیان انسان در برابر طبیعت؛ ماجرای دیزاین ماجرای طغیان انسان در برابر چیزی که طبیعت برای او قرار داده بود؛ ماجرای دیزاین ماجرای سرکشی انسان در برابر شرایط زندگی خودش.

انسان از همان زمانی که شروع کرد به نپذیرفتن اینکه در برابر حیوانات تنومندتر و قوی‌هیکل‌تر از خودش نمی‌تواند موجود ضعیفی باشد و این را نه‌ به‌عنوان چیزی که طبیعت برایش تقدیر کرده بود؛ بلکه به‌عنوان یک مشکل دید (مشکلی که باید حلش می‌کرد) و این طغیان را شروع کرد. فکر کردن به اینکه این یک مشکل است ومنِ انسان باید این مشکل را حل بکنم. وقتی مشکل را تشخیص داد و تعریفش کرد؛ شروع به پیدا کردن راه‌حل برای این کرد و شروع به خلق چیزهایی کرد که پیش از این در طبیعت نبود. سنگ‌های بزرگ را به سنگ‌های کوچک زد و از آنها ابزار جدیدی ساخت. این اولین دست‌سازهای بشر بود به‌عنوان چیزهایی که در طبیعت نبود و انسان برای خودش درست کرد تا از پس مشکلات خودش بربیاید. این فرآیند، فرآیندِ دیزاین است و اگر بخواهیم بگوییم که دیزاین از چه زمانی شروع شد به این تعبیر می‌توانیم بگوییم از 3 میلیون سال پیش شروع شد و انسان چیزهایی را که برای حل کردن مشکلات خودش داشت خلق کرد و خودش خودش خلق کرد براساس چیزهایی که دور و برش بود و براساس امکاناتی آن روزها می‌توانست داشته باشد اینها را خلق کرد و این ساختن‌ها و این حل کردن مشکلاتش را ادامه داد و ادامه داد و تعداد این ابزارها را انقدر زیاد کرد تا از طبیعت خارج شد. الان محیطی که انسان برای خودش در پیرامون خودش درست کرده یک طبیعت جدیدی است. طبیعی که به آن طبیعتی که در زمین پیش از فکر کردن انسان و پیش از ساختن انسان وجود داشت، الان هیچ ربطی به آن طبیعت ندارد و انسان طبیعت خودش را خودش خلق کرد. ادامه مطلب “سخنرانی تورج صابری‌وند در نشست نخست «دیزاین شناسی»: زشتی، زیبایی و اخلاق”

مقاله علی پیرحیاتی با عنوان «هرمنوتیک به‌مثابه هم‌زبانی»

مقاله علی پیرحیاتی با عنوان «هرمنوتیک به‌مثابه هم‌زبانی»

کتاب هرمنوتیک اثر ژان گروندن می‌تواند شناخت مختصر و مناسبی نسبت به تاریخ بحث‌های هرمنوتیکی برای خواننده پدید آورد، زیرا هرمنوتیک را همچون یک سنت معرفی می‌کند و زوایای مختلف آن را در فلسفه معاصر نشان می‌دهد و در عین حال، تصورات رایج نادرست راجع به هرمنوتیک را هم می‌زداید. در مقالة حاضر ابتدا به محتوای کلی کتاب می‌پردازیم و سپس نکته‌هایی را در باب ترجمه فارسی برمی‌شماریم.

ادامه مطلب “مقاله علی پیرحیاتی با عنوان «هرمنوتیک به‌مثابه هم‌زبانی»”

امیرحسین ترکاشوند: روزه و رجوع به حکم اوّل اسلام

امیرحسین ترکاشوند: روزه و رجوع به حکم اوّل اسلام
مسلمانان به “همۀ” آیات قرآن ایمان دارند و این‌گونه نیست که یک آیه را به بایگانی بفرستند و آیۀ دیگر را تابلوی مسلمانی خود کنند؛ به همین خاطر هنگام مواجهه با احکام متفاوت قرآن در موضوعی واحد، آن تفاوت و تعدّد را ناشی از برهه‌های مختلف بعثت، و تغییر شرایط و معادلات می‌دانند. این “تغییر” نشان از سیّالیّت، شناوری، واقعیّت‌گرایی، به‌روز بودنِ قرآن، و توجّهش به “اقتضائات” دارد؛ مثلاً اگر قرآن در مواجهه با مخالفان رسالتِ پیامبر «یک جا همزیستی، یک جا تحمّل، یک جا قهر، یک جا پیکار، یک جا صلح، یک جا گذشت و…» را ابلاغ کرده، قطعاً این واکنش‌های متفاوت (علاوه بر عوامل دیگر، همچنین) ناظر به کنش‌های متفاوت مخالفانِ این دین نوظهور بوده، و در نتیجه همواره پای‌فشردن بر پیکار و قهر دائم و قطع ارتباط، یا همواره بر صلح و مدارا و تحمّل اصرار ورزیدن، سیاست واحدِ نامعقول و جامدی است. ادامه مطلب “امیرحسین ترکاشوند: روزه و رجوع به حکم اوّل اسلام”

نوشتار استفان دیویس با عنوان «بحران بزرگ پِهِن ۱۸۹۴»

نوشتار استیون دیویس با عنوان «بحران بزرگ پِهِن ۱۸۹۴»

هرروز با گزارشات و تحلیل‌هایی مواجه میشویم که ادعا میکنند «اگر فلان روند ادامه یابد بهمان فاجعه بوقوع خواهد پیوست.» موضوع تقریبا هرچیزی میتواند باشد ولی شکل قضیه همواره همین است؛ این گزارشات یک روند جاری را میگیرند و رشدش را به آینده‌ها تعمیم داده و آن را مبنای پیشگویی‌های آخرالزمانی میکنند. نتیجه‌گیری شان این است که، بقول یک شخصیت کمدی معروف از یک سیتکام انگلیسی «بدبخت شدیم، ما بدبخت شدیم!» مگر آنکه مسیرمان را با استفاده از نسخه‌ای که مولف پیچیده (و نه هیچ راه‌حل دیگری) اصلاح کنیم. و این نسخه همیشه محدودیت بیش از پیش آزادی‌های شخصی را تجویز میکند. ادامه مطلب “نوشتار استفان دیویس با عنوان «بحران بزرگ پِهِن ۱۸۹۴»”

کتاب «مسئله‌ی شر: برگزیده‌ی مقالاتی در فلسفه‌ی تحلیلی»

کتاب «مسئله‌ی شر: برگزیده‌ی مقالاتی در فلسفه‌ی تحلیلی»

زهیر باقری نوع‌پرست (قسمتی از مقدمه‌ی کتاب «مسئله‌ی شر: برگزیده‌ی مقالاتی در فلسفه‌ی تحلیلی»): درحالی که من و همکارانم مشغول آماده کردن این کتاب هستیم، ویروسی به نام »کرونا« عالم‌گیر ‌شده است. هر روز بر تعداد مبتلایان به آن افزوده می‌شود و قربانیانی نیز می‌گیرد. ترس و وحشت از ابتلا به این ویروس فراگیر شده و آدم‌ها برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس ماسک می‌زنند. آن­ها مرتب دستان خود را می‌شویند و از دست‌دادن و در آغوش گرفتن یکدیگر پرهیز می‌کنند. در شهرهایی که میزان ابتلا بیشتر بود بسیاری از فعالیت‌های تفریحی و کاری مختل شده‌است. دراین‌میان، افرادی برای جلبِ‌توجه به دروغ گفتن و شایعه‌پراکنی در مورد این ویروس می‌پردازند و بر رعب و وحشت مردم می‌افزایند و گروهی نیز با احتکار لوازم بهداشتی به سودجویی مشغول‌اند. گروهی دیگر نیز با انکار مشکلات و سختی‌ها بر زخم مردم ستاره‌سوخته نمک می‌پاشند. این واقعیتی است که ما اکنون آن را تجربه  و زندگی می‌کنیم. ممکن است در آینده‌ی نه‌چندان دور درمانی برای این ویروس یافت و بیماری ریشه‌کن شود و ممکن است این ویروس بر ترک‌تازی خود بیافزاید و درد و رنج ما ساکنان زمین را افزایش دهد. ادامه مطلب “کتاب «مسئله‌ی شر: برگزیده‌ی مقالاتی در فلسفه‌ی تحلیلی»”

گزارش پایگاه خبری انتخاب از گفتگو روزنامه هاآرتص با آلن دو باتن

گزارش پایگاه خبری انتخاب از گفتگو روزنامه هاآرتص با آلن دو باتن

آیلت شانی، خبرنگار روزنامه اسرائیلی هاآرتص، با آلن دو باتن، نویسنده، فیلسوف و جستارنویس سوئیسی- انگلیسی در ارتباط با وضعیت جهان در عصر کرونا، گفتگویی اختصاصی انجام داده است. ادامه مطلب “گزارش پایگاه خبری انتخاب از گفتگو روزنامه هاآرتص با آلن دو باتن”

نوشتار لیلا اردبیلی با عنوان «نگاهی به تاریخچه جامعه‌شناسی شناختی و جای خالی آن در علوم شناختی»

مقاله لیلا اردبیلی با عنوان «نگاهی به تاریخچه جامعه‌شناسی شناختی و جای خالی آن در علوم شناختی»

نقطه عزیمت مباحث مطرح در علوم اجتماعی، رفتاری و فرهنگی جدال فکری‌ای بوده که از دیرباز بر سر اصالت سرشت یا پرورش[1] وجود داشته است؛ جدالی بر سر اینکه رفتار انسان امری ذاتی است یا متاثر از محیط اطراف اوست. امروزه پیشرفت‌های علمی بستری را برای پاسخ به این دست از پرسش‌ها فراهم کرده‌اند و علومی مانند عصب‌شناسی شناختی با مطالعه رابطه میان تجربه‌های محیطی و ارتباطات سیناپسی در مغز توانسته‌اند تعامل میان سرشت و پرورش را نشان دهند و برخی علوم نیز، مانند وراژنتیک[2] در زیست‌شناسی، حتی پا از این فراتر گذاشته و براین باورند که عوامل محیطی بر چگونگی خوانده شدن ژن‌ها مؤثرند. ادامه مطلب “نوشتار لیلا اردبیلی با عنوان «نگاهی به تاریخچه جامعه‌شناسی شناختی و جای خالی آن در علوم شناختی»”

مقاله مهرداد عربستانی با عنوان «تأملات پسا کرونایی»

مقاله مهرداد عربستانی با عنوان «تأملات پسا کرونایی»

تأملات پسا کرونایی

مهرداد عربستانی[1]

دهان گشودن مغاک و القای امکان “شروع نو”

همه گیری کووید 19 اولین همه گیری تاریخ نیست، احتمالاً آخرین هم نخواهد بود و جهان از این همه گیری نیز نجات می یابد. مغاکی که این همه گیری گشوده است، همچون همه گیری های دیگر، همه را در خود فرو نمی برد، و به هر حال زندگی پس از آن هم باقی می ماند، لذا تا زنده هستیم می توانیم، و شاید لازم است، که به کمّ وکیف زندگی پس از آن هم بیاندیشیم. گسترش کرونا همچون بدبیاری های معمول یا اتفاقات نامطلوبی نبود که در انتهای زنجیره علّی متعارف زندگی قرار می گیرند. تجربه این همه گیری مشخصاً و عمیقاً نظم معمول را به هم ریخته، کارهای عادی که اصولاً به طور خود به خود انجام می شده اند، مثل استفاده از وسایط نقلیه عمومی، غذا خوردن، خرید از بقالی یا سوپرمارکت، حتی باز کردن در خانه، به کارهایی تبدیل شده اند که به فکر و بازنگری و تأمل نیاز دارند. نظام بوروکراتیک، خدمات بانکی، کسب و کار، تحصیل و تدریس و حتی تقنین و سیاست ورزی و همه کمابیش تعلیق شده اند. خلاصه اینکه همه گیری کرونا تقریباً ناگهان از فراموشخانه جمعی سر برآورد و دهان گشود و توقف و تعلیق را تحمیل کرد و ما را مجبور کرد برای هر گامی در امور روزمره  مان دوباره فکر کنیم. این تجربه را شاید بتوان به “شوک فرهنگی” زندگی در یک فرهنگ کاملاً متفاوت تشبیه کرد، جایی که چنان شیوه های مفروض حتی پیش پا افتاده ترین امور روزمره متفاوت است که برای “عادی بودن” باید در هر قدم فکر کنی و تصمیم بگیری. ادامه مطلب “مقاله مهرداد عربستانی با عنوان «تأملات پسا کرونایی»”