در پیِ مرافعه‌ی عمومی خشایار دیهیمی از تأخیر مصطفی ملکیان در انجام داوری مربوط به مناسبات مالی‌اش با نشر گمان، سرانجام مصطفی ملکیان داوری کرد و خشایار دیهیمی نیز متن داوری را به انضمام ملاحظات خود، منتشر نمود. در ادامه متنِ حُکم ملکیان و ملاحظات دیهیمی را می‌توانید ببینید…
ادامه مطلب “ماجرای حکمیت ملکیان در نزاع دیهیمی و نشر گمان”
می‌کَشَد هر کرکسی اجزات را هر جانبی
چون نه مرداری تو بلک بازِ جانانی چرا؟
بعید است که مولانا مضمون این بیت سرشار و شگرف را از آیه‌ی زیر اقتباس نکرده باشد:
«وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ»(حج/۳۱)
«و هر كس به خدا شرك ورزد چنان است كه گويى از آسمان فرو افتاده و مرغان [شكارى] او را ربودهاند يا باد او را به جايى دور افكنده است.»
شرک‌ورزیدن بر اساس این آیه، تن دادن است به چندپارگی و خود را مرداروار در اختیارِ کرکسان و ربایندگان قرار دادن. مایستر اکهارت می‌گفت «خدایا! مرا از من می‌ربایند.» و من می‌خواهم تنها ربوده‌ی تو باشم.
مسیحیت و مسأله سکولاریسم
بسیاری سکولاریسم را رخدادی مدرن می دانند که در پسِ رنسانس بر مسیحیت چیره شد و حوزه نفوذ آن را به مقوله های دینی تقلیل داد. به عبارتی دست مسیحیت با این روند از حوزه های قانون گذاری، قضایی، سیاست و امور اجرایی کوتاه و کشیشان مسیحی فقط جهت دخالت در امور دینی و تا اندازه ای فرهنگی مجاز شمرده شدند. چنین باوری بیشتر مربوط به روشنفکران غیر مسیحی و به ویژه مسلمان است. اما اگر بخواهیم به صورت درون متنی مسأله گسترش سکولاریسم در عالم مسیحی را پیگیری کنیم، این رویه برای مسیحیت یک سنت است. این گفته خود مسیح است که «مال قیصر را به قیصر و مال خدا را به خدا دهید». آباء اولیه کلیسا نیز به همین منوال عمل کردند و مسیحیت هیچ گاه ادعای اداره امور سیاسی و زمینی اجتماع انسانی را نداشت. حتی در دوران مقتدرترین پاپهای مسیحی نیز هیچ گاه مسیحیت تشکیل دولت سیاسی جهت انجام امور زمینی نداد و این امور همیشه در ید قدرت پادشاهان باقی ماند. لوتر نیز که در قرن شانزده بانی نهضت پروتستانتیسم و حذف واسطه گری کلیسا بین مردم و خدا گشت، در واقع ادعای بازگشت به مسیحیت اولیه و اصول مسیح و آبای کلیسا را داشت نه یک بدعت جدید؛ دلیل پذیرش گسترده نهضت دین پیرایی لوتر همین سابقه سنتی بود. بنابراین مسیحیت چنین ظرفیتی را از اول داشت و لوتر آن را احیا کرد. نکته دیگر این که مخاطب لوتر کلیسا و جامعه مؤمنان بود نه عموم جامعه. در واقع مدرنیسم از چند رانهی متفاوت مانند فلسفه های سوبژکتیو در حوزه های فکری، هنر و عرفانهای اومانیستی در حوزه های هنری و فرهنگی، اقتصاد بورژوازی در حوزه های اقتصادی و سرانجام نهضت اصلاحات مذهبی یا پروتستانتیسم در حوزه دین، در جامعه آن روز تشکیل و تحت بسته یکتایی نمایان شد.
ادامه مطلب “هرمنوتیک در برابر سکولاریسم: راهبردی به نام روشنفکری دینی”
زمین‌لرزه اخیر در استان کرمانشاه ایران، دیگربار، موجب طرح اظهار نظرهای الهیاتی، عموما از سوی روحانیان مسلمان (چه شیعه و چه سنّی) شد. از دیدگاه این روحانیان، حوادث طبیعی، به طور کل (مانند زمین‌لرزه، خشکسالی، آتشفشان، تندباد، سیل و غیره) می‌توانند حاصل «گناهان» بشر و «سرپیچی از دستورات الهی» باشند.
مطابق این تفسیر، این حوادثْ «عذاب الهی» به سبب «گناهان» مردمان است، آن هم «عذابی» که خشک و تر را با هم می‌سوزاند و در نتیجه تنها شامل «گناهکاران» نمی‌شود، بلکه همه را شامل می‌شود. این رأیی رایج در میان عالِمان مسلمان و تا حدودی عامه مسلمانان است. کم و بیش در میان عالِمان مسیحی و یهودی و نیز میان عامه متدینان به این ادیان نیز این داوری رواج دارد. ادامه مطلب “آیا زمین‌لرزه نتیجه گناهان بشر است؟”
محمدمهدی اردبیلی: وقتی مردم به همۀ نهادها، حتی بخش اعظم نهادهای مدنی و خیریه، بی‌اعتماد می‌شوند، تنها می‌توان به خود «مردم» اعتماد کرد. اینجا مردم فقدان کاراییِ نهادهای فَشَل و فاسد را با توانِ خودشان جبران می‌کنند. سیلِ فعالیت‌های شخصی، اعم از کرایه کردن وانت، انتشار شماره‌حسابهای شخصی، و نمونه‌های مشابه شواهدی‌اند بر این مدعا. در وضعیت انسداد و اختلال نهادها، تنها به شرطی می‌توان به آینده این مردم امید بست که هنوز چنین توانی برایشان باقی مانده باشد. توانِ بدل کردن انفعالِ ناشی از مواجهه با ناکارآمدی نهادی، به فعالیت‌های فردی یا جمعیِ کوچک ادامه مطلب “گزارش تفصیلی زلزله آذربایجان شرقی”
یکی از مفاهیم و پدیده هایی که در دنیای باستان و فرهنگ های سنتی وجود داشت، اما با پیدایش فرهنگ و تمدن جدید به فراموشی سپرده شد و مغفول شد، مفهوم فرزانگی یا حکمت است. بعد از تقریبا 400 سال که این مفهوم به کنار رفته بود، نزدیک به 40 سال است که دوباره به آن پرداخته می شود.
جوامع جدید را چهار گروه اداره می کنند:
1) عالمان
2) رجال سیاسی
3) تکنوکرات ها
4)روشنفکران
جوامع مدرن از 400 سال پیش تا به امروز، توسط این چهار دسته اداره می شده است. به تعبیری این چهار گروه، چهار ستون جوامع مدرن را تشکیل می دهند. تحولات و تطورات رخ داده در 400 سال اخیر، توسط این چهار عامل صورت گرفته است و حضور فرزانگان در این میان دیده نمی شود. در جهان گذشته، فرزانگانی چون بودا و کنفوسیوس وجود داشتند و این مردان و زنان فرزانه بودند که جوامع را هدایت و رهبری می کردند. در ادبیات فارسی هم به کَرات مشاهده می شود که مردم مشکلات خود را نزد حکیم می بردند تا او راهی پیش پای آن ها قرار دهد. توجه شود که واژه ی حکیم در اینجا، معنی طبیب و فیلسوف نمی دهد. ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی ملکیان با عنوان حکمت”
آیا تابه‌حال به سهم «دوستی» در زندگی خود اندیشیده‌اید؟ آیا «دوستی» از نیازهای ضروری زندگی شماست یا صرفا مفهومی پرطمطراق است که به آن تن در می‌دهید ازآن‌رو که بر شکوه و زیبایی زندگی خود بیفزایید؟ به‌نظر می‌رسد دوستی به‌عنوان نیازی حقیقی در زندگی، که ساحات درونی و بیرونی وجود انسان را تؤامان متأثر می‌سازد، در رشد و شکوفایی اخلاقی فرد و جامعه نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند. از این روست که شایسته است تأملات فیلسوفانه بر سرشت و ذات دوستی، انواع دوستی، عوامل مؤثر بر ایجاد دوستی، بقا و ماندگاری و فزونی آن و همچنین کاستی و نقصان و اضمحلالش؛ آثار و پیامدهایش بر هریک از دو طرف دوستی و جامعۀ آنها؛ و درنهایت سودمندی‌های دوستی و حتی ترویج آن در زمرۀ ضروری‌ترین لوازم زندگی فردی و اجتماعی قرار گیرد. ادامه مطلب “معرفی شماره 139 نشریه «اطلاعات حکمت و معرفت»، دفتر دوستی و شفقت”
یادداشت مترجم: این رساله مشتمل است بر پاسخ‌های برتراند راسل به 20 پرسش درباب لااَدری گرایی (agnosticism)، خداناباوری (atheism)، و دین که بقلم سردبیران مجلۀ «نگاه» (Look) طرح شده؛ و نخستین بار در نوامبر سال 1953در آن نشریه منتشر شده و سپس در چند کتاب مختلف تجدید چاپ شده است.
خدیجه حسینی: مقاله‌ای که در پیش رو دارید، پدیده‌ی تجربه‌های نزدیک به مرگ را از دیدگاه علم عصب‌شناسی تحلیل می‌کند و از عوامل احتمالی فیزیولوژیکی و روان‌شناختی این‌گونه تجربه‌ها سخن به میان می‌آورد. نویسنده مقاله تیم نیومن (Tim New man) بر آن است که این پدیده ناشی از عواملی فیزیولوژیکی و روان‌شناختی است و برای تبیین آن نیازی به توسل به عوامل ماورائی و غیرمادی نیست. این البته یک دیدگاه در میان دیدگاه‌های رقیب است. در مقاله‌ای دیگر که در دست ترجمه دارم دیدگاه رقیب مطرح می‌شود. لازم به ذکر می‌دانم که هیچ‌کدام از این نظریات لزوما مورد تایید اینجانب نیست و هدف از ترجمه‌ی دیدگاه‌های مختلف در این مورد فقط و فقط فراهم آوردنِ فضایی برای تضارب آراء است.
اما آنچه مرا به این موضوع علاقمند می‌کند، از سر گذراندن همین تجربه توسط خودم در هنگام تولد تنها فرزندم است. سال‌هاست از آن تجربه‌ی عجیب می‌گذرد و من همچنان در حسرت فهم درست آنم. به زودی آنچه را که خودم در این تجربه‌ی شگفت انگیز دیدم، با خواننده‌ی ارجمند در میان خواهم گذاشت ادامه مطلب “تجربه‌های نزدیک به مرگ: واقعیت یا تخیل؟”
الیزابت مینیچ در کتاب جدیدش، با طرح دوباره‌ی این دیدگاه هانا آرنت که بی‌اندیشگی و بی‌‌فکری می‌تواند قابلیت و تمایلِ تبدیل شدن به مخوف‌ترین جنایت‌کاران را در آدم‌های عادی به وجود بیاورد، نتیجه می‌گیرد که باید ابزار اندیشیدن را در اختیار مردم بگذاریم، نه این که فقط برای بهره‌وری اقتصادی آنها را آموزش دهیم. ادامه مطلب “نوشتار نورمن استاکْوِل با عنوان «اندیشیدن برای مقابله با شر»”
