دشمن داشتن و دشمنی ورزیدن با دشمنان یکی از واقعیات تلخ و ناخوشایند زندگی انسانی است. از قدیسان که بگذریم، انتظار اینکه آدمیان به یک چشم به دوست و دشمن خود بنگرند و با هر دو به یک شیوه رفتار کنند، و از مقابله به مثل بپرهیزند، انتظار واقع‌بینانه‌ای نیست، یعنی چنین رفتاری از وسع متوسطان بیرون است و لذا مشمول امر و نهی‌ها و بایدها و نبایدهای اخلاقیِ ناظر به رفتار متوسطان نمی‌شود. یعنی اخلاق متوسطان از ما نمی‌خواهد که با دوست و دشمن خود به یکسان رفتار کنیم، و دوستی و دشمنی دیگران هیچ نقش و تأثیری در نحوه‌ی رفتار و واکنش ما نسبت به آنان نداشته باشد. ادامه مطلب “اخلاق دشمنی ، ابوالقاسم فنایی”
