صدانت

به نظر می‌رسد که در دنیای معاصر، افراد تا حد زیادی نسبت به ارزش‌های اخلاقی بی‌اعتنا و، به تعبیر باومن، بی‌حس شده‌اند. او علت اصلی این بی‌حسی را رواج مصرف‌گرایی در جوامع مدرن می‌داند، و در مورد خطرات جدی آن هشدار می‌دهد.

ادامه مطلب “مصرف‌گرایی و بی‌حسی اخلاقی”

سوال : استاد به خاطر دارم که شما در بحث خاستگاه نهاد اخلاق به داروینیسم اخلاقی اقبال داشتید. حتی به بهانه دیگری هم این سوال را از شما پرسیده بودم و شما جواب مثبت دادید. حال سوال من این است که این دو، یعنی اینکه از یک سو به داروینیسم اخلاقی در خاستگاه نهاد اخلاق معتقد بودن و از دیگر سو در میان نظام‌های اخلاقی بیشترین اقبال را به نظام فضیلت‌گرای عرفانی داشتن با یکدیگر قابل جمع است؟ ادامه مطلب “مصطفی ملکیان داروینیسم و فضیلت‌گرایی”

عشق حقیقی رابطه‌ای متقابل و دو سویه است. در رابطه‌ی عاشقانه فرد در جایی عاشق است و در جایی معشوق. او هرگز موقعیت ساکن و یکسان ندارند و هرگز تحت سیطره‌ی چیزی نیست. در چنین رابطه‌ای فرد موقعیت  خود را دوگانه می‌بیند و نقوش دوگانه می‌پذیرد. او از طریق یک رابطه به دو تجربه‌ی عاطفی دست پیدا می‌کند و در جهت آنها می‌کوشد. اینگونه است که روابط عاشقانه محاسبات منطقی را برهم می‌زند و همه چیز را ممکن می‌سازد. ادامه مطلب “دوگانگی شیرینِ عشق”

راز ؛ قانون جذب، انرژی مثبت؛ اسرار کوانتومی موفقیت و تعابیری نظیر آن؛ بخشی از کلمات کلیدی برنامه‌ی فریب عمومی هستند که در سال‌های اخیر به‌صورت فزاینده‌ای در جامعه رواج پیدا کرده است. مجریان برنامه فریب عمومی نیز تبلیغات و هیاهوی گسترده‌ای  به راه انداختند و از دیگر سو بسیاری از مردم، با خریدDVD یا خرید کتاب راز و یا نهایتاً با شرکت در همایش‌های “صد راه برای موفقیت” تلاش کردند زندگی خود را متحول کرده و تعالیم برنامه‌ی راز را در زندگی روزمره به کار بندند. ادامه مطلب “نقد علمی کتاب و فیلم راز”

تعریف یعنی شناساندن چیزی بوسیلۀ یک توصیف. مثلاً “تک‌شاخ” بنا به تعریف یعنی “اسبی که یک شاخ روی سرِ خود دارد”. هر تعریف دستِ‌کم دو بخش دارد: یکی معرَّف (definiendum) (= آنچه قرار است تعریف شود، در مثال ما “تک‌شاخ”) و دیگری معرِّف (definiens) (= آنچه معرَّف را تعریف می‌کند، در مثال ما “اسبی که یک شاخ روی سرِ خود دارد”). اما تعریف کردنِ مفاهیم همیشه کار ساده‌ای نیست. فرض کنید می‌خواهیم “نیایِ ذکورِ مستقیم” را تعریف کنیم. خیلی ساده می‌شود گفت نیایِ ذکور مستقیم هرکس پدر او، پدر بزرگِ او، پدرِ پدر بزرگ او و هکذاست. ادامه مطلب “تعریف بازگشتی”

به تعبیر دوستان محترمی که این مقاله به لطف و پیشنهاد آنها نگاشته شد، باید بر موضوع “امکانها و افقهای پیش روی نواندیشی دینی در ایران” متمرکز می‌شدم، موضوعی که ترکیب مفهوم هسته‌ای آن مناقشه‌انگیز است: «نواندیشی دینی»! آیا «نواندیشی» همان «روشنفکری» است یا از آن متمایز است؟ آیا این دو اصطلاح بر دو معنای متفاوت دلالت دارند؟ اگر آری آن تفاوت کدام است و اگر نه، دغدغۀ تفاوت‌افکنان و انگیزۀ آنها برای این تفکیک چیست؟
روزی در حلقه‌ای از دوستان با تمایلات دینی و روشنفکرانه قرار بود کارت دعوتی به‌صورت دو زبانه تهیه شود. مترجم به‌راحتی در برابر عبارت «زنان مسلمان نواندیش»،، تعبیر «Intellectual Muslim Woman» گذارده بود. با مشاهدۀ آن معادل انگلیسی بحثی در گرفت: Intellectual معادل انگلیسی «روشنفکر» است، اما برای «نواندیش» چه ترجمۀ انگلیسی باید در نظر گرفت؟ ادامه مطلب “روشنفکری دینی؛ خاستگاه‌، افق‌های پیش رو”

نشست «ايران همين جا است كه ايستاده‌ايم» با حضور موسی غنی‌نژاد، سیدجواد طباطبایی، داود فیرحی، حکمت‌الله صالحی و رضا داوری اردکانی در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی و در تاریخ  ١٥ دی ١٣٩٥ انجام گرفت. ادامه مطلب “نشست «ايران همين جا است كه ايستاده‌ايم»”

نسبی گرایی اخلاقی چیست؟ در زمانه ما ایده نسبی گرایی اخلاقی برای بسیاری جذابیتی فراوان دارد. نسبی گرایی اخلاقی به گونه های متفاوت مطرح شده است که می توان آنها را به دو گونه اصلی تقسیم کرد. یکی از آنها «نسبی گرایی فراگیر» و دیگری «نسبی گرایی مطلق انگار». این دو گونه نسبی گرایی مهم ترین گونه های نسبی گرایی هستند ادامه مطلب “نسبی‌گرایی در ارزش‌های اخلاقی”

خطابه‌ی محمّدعلی فروغی (ذکاء‌الملک) ادیب، نویسنده و کارگزار حکومتی در عصر پهلوی اوّل، خطاب به دانش‌جویانِ دانش‌کده‌ی حقوق پس از سی‌وهشت سالِ قمری از تأسیس آن دانش‌کده در سال ۱۳۱۵ خورشیدی که نوشتار آن بعدها در مجله «یغما» به سال ۱۳۳۹ خورشیدی منتشر شده است. ادامه مطلب “حقوق در ایران به قلم محمّدعلی فروغی”