صدانت

 سی سال بعد وضعیت دین و دینداری در ایران چگونه است؟ پیچیدگی‌ و غنای واقعیت‌های دینی و تغییرات آن در ایران چنان زیاد و ادبیات مطالعات تجربی و روندیِ معتبر در این زمینه به قدری نحیف و فقیر است که به دست دادن توصیف و تبیینی در حد امکان واقع‌نگرانه از شرایط کنونی نیز کار دشواری است، چه رسد به گمانه‌ زدن درباره‌ی آینده‌ای که تا حدی تحت تأثیر پیامدهای ناخواسته‌ی رخدادها و فرآیندهای پیچیده‌ی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادیِ‌ پیش‌بینی‌ناپذیر شکل می‌گیرد. وضعیت کنونی و روندهای تغییر نهادها،‌ باورها و رفتارهای دینی در سطوح ملی، فراملی و فروملی در جهان معاصر نیز از مناقشه‌آمیزترین حوزه‌های اندیشه و پژوهش‌های اجتماعی/جامعه‌شناختی معاصر است. با این حال، به مثابه تمرینی فروتنانه در حد یک سخنرانی پاره‌ای از حدس‌ها درباره‌ی مهم‌ترین تغییرات نهادها و رفتارهای دینی در سال ۱۴۲۳ در ایران (و نه جهان به طور کلی یا جوامع دیگر) در ادامه ذکر می‌شوند. ادامه مطلب “چشم‌انداز تغییرات دینی در ایران”

ناامنی تاریخی در ژرفای وجود زنان (ر. ک به رازهایی درباره زنان باربارا دی آنجلیس) یا به تعبیر یونگین ها در ناخودآگاه جمعی آنان نهادینه شده است. تا قبل از این چند صد سال گذشته که انسان به اصطلاح مدرن و متکبر امروزی، اینچنین به جان استحصال جهان بیافتد و از مرد و زن دیروز، کارگر یا تکنوکرات غایب از فضای خانواده و بیگانه با خویش را بسازد، زنان صراحتا، برای بقا به شکاری که مردان در دست داشتند متکی بودند. آنها در غارها می ماندند از بچه ها مراقبت می کردند و مردان با تبختر شکاری را که با به خطر انداختن جان خود بدست آورده بودند در میان خانواده تقسیم می کردند و به واسطه این نیاز، همواره پدرسالاری از ارکان طبیعی حقوق ناخودآگاه جمعی بشر قلمداد گردیده است. این قدرت تاریخی به مردان این قابلیت را می داد که زنان را کنترل کنند. و زنان متعلق به گروه عدالتجویان که باور داشت که این قدرت شکار حق مضاعفی برای مردان ایجاد نمی کند، برای رهایی از این کنترل بر سر دوراهی میان امنیت یا عدالت قرار می گرفت. ادامه مطلب “به بهانه پروفایلهای نارنجی شده در روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان”

28 آبان ماه سال جاری، هادی خانیکی و محمدجواد غلامرضاکاشی – استادان گروه‌های علوم ارتباطات و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی- در جلسه‌ی اکران، نقد فیلم سیانور حاضر شدند و به بررسی این فیلم پرداختند. ادامه مطلب “نشست بررسی فیلم سیانور”

مانویت، آیین مانی، پیامبر ایرانی است. این آیین در قرن سوم پس از میلاد در بین النهرین ظهور یافت. زیبایی و تئوری های مربوط به آن در این آیین در قالب های متفاوتی همچون نقاشی، خوشنویسی، موسیقی، کتاب نگاری، شعر و سرود تجلی یافته است. زیبایی شناسی در هنر مانوی ابزاری برای رستگاری روح و رسیدن به بهشت نور است. این نوشته ترجمه و تلخیص از مقاله هانری كربن با عنوان «آیین مانوی و مذهب زیبایی» می باشد، كه نخستین بار در كتاب Herne، شماره ویژه هانری كربن، منتشر گردید و سپس در كتاب «امام غایب» با كوشش كریستیان ژامبه و با مقدمه ای از او، چاپ مجدد گردید. ادامه مطلب “پرستش زیبایی در آیین مانوی وعرفان جمالی از هانری کربن”

در این نشست که از سوی خانه هنرمندان ایران و گروه هنر و ادبیات انجمن اندیشه و قلم و با شرکت برخی هنرمندان و نیز علاقمندان ادبیات و سینما برپا شد، دکتر حاتم قادری، استاد علوم سیاسی و مجتبی گلستانی به سخنان خود در خصوص نقش روشنفکران در جامعه ایران، با توجه به نگاه سینمای مهرجویی به این قشر پرداختند و شهرام اقبال زاده نیز به نمایندگی از مهرجویی سخنانی را مطرح کرد. ادامه مطلب “نشست «روشنفکران از خیرخواهی تا اقتدارگرایی»”

مقدمه‌ی مترجم: ماده‌انگاری ، یا ماتریالیسم، که امروزه گاهی به آن فیزیکالیسم هم گفته می‌شود، دیدگاهی است جهان‌شناختی که موجودات و پدیده‌های جهان (و حتی پدیده‌ی آگاهی و حالات التفاتی) را صرفاً (و این قید مهم است) شکل‌گرفته از ماده یا انرژی و یا نهایتاً قابل فروکاستن به ماده یا انرژی می‌داند. این دیدگاه، که از نظر تاریخی تنوع فراوانی به خود دیده و به گرایش‌های فراوانی تقسیم شده است، دیدگاهی با سابقه‌ی دراز و گستره‌ی جغرافیایی وسیع در تاریخ تفکر بشری است: از هند و چین باستان گرفته تا یونان باستان (تالس، دموکریتوس، اپیکور…) و از پاره‌ای مسیحیان نخستین گرفته تا پاره‌ای مسلمانان دو قرن اول هجری (و حتی بعدتر) و بسیاری از دانشمندان و فیلسوفان عصر روشنگری (توماس هابز…)، و دوران معاصر (چامسکی، پاتنم، …) همه را می‌توان ذیل چتر کلی ماده‌انگاری، در معنای وسیع آن، طبقه‌بندی کرد. ادامه مطلب “چرا ماده‌انگاری داروینی خطا است؟”

«گفت‌وگو»، زبان تمدن‌ها است. هیچ تمدنی بدون گفت‌وگو شکل نگرفته و بدون آن نیز دوام نیافته است. انسان‌های متمدن، حتی برای حل مسائل درونی و درمان بیماری‌های روحی خویش به گفت‌وگو با روان‌شناسان و مشاوران متخصص پناه می‌آورند. پایه و بنیان روان‌درمانی، مگر چیزی غیر از نشست‌های صمیمی و گفت‌وگوهای طولانی است؟ وقتی می‌توان درونی‌ترین مسائل انسانی را از راه گفت‌وگو حل و فصل کرد، چرا در مسائل عینی و علمی و اجتماعی نتوانیم؟ ادامه مطلب “ما گفت‌وگو می‌کنیم یا جدل؟”

خشونت، این نامیمون‌ترین کنش انسانی، که فرزند منحوس آمیزش قوه غضبیه و قوه شهویه آدمی است، این روزها بشریت را در کام خود فرو می‌برد و چنگال‌های خونینش را نه تنها در جان و مال مردم که در آینده بشریت نیز فرو می‌برد و دیبای نازک خاطر کودکان را به تیغ جهل و ستم پاره میکند و از خیال‌های رنگین کمانیشان تلی از خاکستر بر جای میگذارد. خشونت، خنده را از لبان کودکان می‌رباید و شادی را برایشان بی معنی می‌سازد، و این بزرگترین خیانتی است که به یک کودکان می‌توان کرد.

ادامه مطلب “کودک و خشونت”

به نظر من بحث دوست عزیز و فاضلم، جناب دکتر یوسف اباذری در سخنرانی اخیر درباره نئولیبرالیسم در آمریکا و ایران اغراق‌آمیز و غیرمستند و تصویری کاریکاتوری از این دو جامعه است. اگر جناب اباذری قبلا صراحتا متذکر نشده بودند که حامی جامعه‌شناسی تجربی‌اند، سخنان ایشان را نقد نمی‌کردم.
ادامه مطلب “پاسخ حمیدرضا جلائی‌پور به تحلیل اباذری در مورد ترامپ: آدرس غلط می دهید”