حسن سلامی: شایگان در نوشته هایش دموکراسی را از منظر فلسفه سیاسی و با پرداختن به ارزش و حیطه ی «آزادی» تحلیل کرده است. او تمایل خود را به دموکراسی با تکیه بر جنبه کثرت گرای آن نشان داده است . چنان که می گوید:
«من از آن جهت به دموکراسی معتقدم که راه و چاره دیگری جز آن سراغ ندارم. به علاوه، از آن جا که آدم تعدد اندیشی (کثرت گرا) هستم، عقاید و گوناگونی در دموکراسی را دوست دارم. حزب واحد برایم مثل روح سیاسی واحد است که هر قدر متعالی و والا باشد، مرا به ترس و لرزه می اندازد».(1)
محمدرضا ارشاد: با آنکه هندشناسی خوانده اما خودش را به این حوزه محدود نکرد و تمدن هند سکوی پرشی شد برای شناخت بهتر او از دیگر تمدن‌های کهن.این امر به شناخت تطبیقی او از این تمدن‌ها انجامید. کم کم ذهنش به این نکته کشیده شد که‌چرا این تمدن‌ها درست از زمانی که تمدن مدرن پا به عرصه وجود نهاده از پویایی باز مانده‌اند و مانند چند صد سال گذشته آثار تمدنی و فرهنگی قابل توجهی در آنها پدید نمی‌آید. در جست و جوی پاسخ این پرسش بود که داریوش شایگان(1313) را از زمانی که جوان کم سن و سالی بود و در اروپا درس می‌خواند تا به امروز به تکاپو در حوزه‌های گوناگون فکری و علمی و هنری واداشته است. شایگان در هیچ قلمرویی باز نمی‌ایستد؛ پیوسته مانند مسافری به حوزه‌های گوناگون سرک می‌کشد، حتی علاقه زیادی به دیرینه شناسی، سینما، زیست شناسی و نانوتکنولوژی‌دارد و تحولات این حوزه هر دنبال می‌کند. با این حال اما به گفته خودش، هیچ‌چیزی او را راضی نمی‌کند.شایگان که از پدری آذری و مادری گرجی متولد شده، سال‌هاست که در تهران زندگی می‌کند. او با اینکه پیوسته به اروپا می‌رود، اما به قول خودش، اینجا را خیلی دوست دارد و از صحبت کردن به فارسی بیشتر لذت می‌برد تا به انگلیسی یا فرانسه و آلمانی. شایگان غالبا لبخندی بر چهره دارد و اهل طنز و شوخی است، اما دوست ندارد کسی از او برنجد.چاپ کتاب « فانوس جادویی زمان» شایگان انگیزه‌ای شد تا با او به گفت‌وگویی درباره علاقه‌مندی‌ها، دغدغه‌ها و نگرانی‌هایش بنشینیم. ادامه مطلب “گفت‌وگو محمدرضا ارشاد با داریوش شایگان با عنوان «با صد چشم دیدن»”
مرتضی مردیها : سابقۀ بحث در مورد فایده‌مندی یا بی‌خاصیتی اصلاح‌گرایی در سیاست ایران به اندازۀ عمر خود اصلاح‌گرایی است. باری، در این هفته‌های پس از تظاهرات دیماه با توجه به مواضع تاحدی نامنتظر خود اصلاح‌طلبان و ورود برخی شخصیت‌های غیرسیاسی مخالف (از جمله آقای مخملباف و آقای سروش) در احتجاج بر سر فایده‌مندی یا زیان‌مندی آن، به‌نظر می‌رسد مروری بر خطوط اصلی این استدلال‌ها و بازنمودن برخی زوایای تنگ و دور از چشم و جلب توجه به برخی اضلاع بلند و پیدا اما ناخوشایند آن در فهم بهتر مسائل اعانت کند. به‌خصوص که در این بحث و گفتگوها (از جمله از سوی آقای تاجزاده) به برخی نوشته‌های من در مورد تحول انقلابی هم به‌طور غیرمستقیم استناداتی بوده است. ادامه مطلب “دفاع از شورش”
تنها امید می‌تواند به فریاد ما برسد. سیطره تام و تمام یاس، اراده‌های جمعی‌مان را تخریب کرده، و محیطی خطرناک و مملو از فساد، خودخواهی، حرص و اضطراب برای همه ما به بار آورده است.
به نظرم می‌توان اصلی‌ترین خصلت ناآرامی‌های اخیر در کشور را سیطره تام و تمام یاس دانست. درست به خلاف همه تحولات و جبنش‌های پیشین که از امید انرژی می‌گرفتند: انقلاب سال پنجاه و هفت، جنبش دوم خرداد و آنچه پس از انتخابات هشتاد و هشت روی داد.
جنبش اخیر، واکنشی از سر استیصال بود نسبت به گستره فراگیر فقر، بیکاری، تبعیض و فساد. واکنش روان جمعی مستاصل شده، فوق العاده پیجیده‌تر و عمیق‌تر است تا کنش سیاسی جمعی که به امید تحقق مطالبه‌ای جمعی، به صحنه می‌آیند. جمهوری اسلامی خوب می‌داند جنبش‌های امیدوار را چگونه ناامید کند. چنان در کف خیابان و فضاهای تبلیغاتی خود، عملیات فشرده‌ای را به صحنه می‌آورد که امیدواران سردرگریبان به خانه بازگردند. اما در مقابل روان جمعی به استیصال رسیده دیگر آن عادات پیشین کارآمد نیستند. ادامه مطلب “تنها امید می‌تواند”
کلام اسلامی به عنوان یکی از اصلی ترین علومی که در فرهنگ و تمدن اسلامی از قرون نخستین پدید آمده است، به تعبیر مصطفی ملکیان خود را به پرسش هایی منحصر کرده که زمینه و زمانه آن گذشته و نیازمند بازاندیشی و اصلاح و ترمیم خود است. البته در دهه های اخیر برخی نواندیشان مسلمان در ایران و در جهان عرب کوشیده اند، با تامل در این سنت و با در نظر داشتن مسائل و مباحث روز، بر این معضل فائق آیند. تا جایی که گفتار حاضر مربوط می شود، مصطفی ملکیان در گفتار پیش رو می کوشد با مقایسه میان کلام اسلامی با کلام مسیحی به این آسیب شناسی بپردازد و برخی از مهم ترین معضلاتی را که به رکود کلام اسلامی منجر شده، ارائه کند. انگیزه بحث البته انتشار کتاب فلسفه و اندیشه دینی در اسلام و مسیحیت نوشته لوئی گارده و ژرژ قنواتی است که توسط احسان موسوی خلخالی ترجمه شده و انتشارات حکمت آن را منتشر کرده است، کتابی که به داوری ملکیان به رغم حجم بالا و دشواری مطالب، به خوبی ترجمه شده است. در جلسه نقد و بررسی این کتاب که عصر چهارشنبه، 20 دیماه در خانه کتاب برگزار شد، مصطفی ملکیان، پژوهشگر نام آشنای فلسفه گفتاری در مقایسه میان کلام اسلامی و کلام مسیحی صورت داد که از نظر می گذرد: ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی ملکیان در رونمایی از کتاب «فلسفه اندیشه دینی»”
عرفان بادکوبه: دکتر وحید دستجردی در شماره‌ی ۳۴ مهرنامه در مقاله‌ای با عنوان «دین: از حقیقت به کاربرد، و دوباره حقیقت» به بررسی متدولوژی سه متفکر دینی مطرح جهان اسلام و آشنا با ذهنیت ایرانیان پرداخته است. او در این مقاله متدولوژی اقبال، شریعتی و سروش را بررسی می‌کند و توصیه می‌کند که جریان روشنفکری دینی در ایران به جریان فکر دینی در جهان غرب بپیوندد و کسانی چون تیلور و پلنتینگا را سرمشق فکری خود در باب مسائل دینی قرار دهد و البته پیوند خود را با گذشته‌ی خود نیز حفظ کند و همان‌طورکه برای مثال، آکوئیناس هم‌چنان در مباحث مربوط به فکر دینی در غرب زنده است، ابن‌سینا نیز باید هم‌چنان در میان ما محل توجه باشد.
علی نیری در سال ۱۹۷۰ در شیراز به دنیا آمد. تحصیلات لیسانس را در دانشگاه صنعتی شریف به پایان برد. مقطع فوق لیسانس را در مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان گذراند. در سال ۱۹۹۶ برای تحقیقات فیزیک به هند رفت و در مرکز تحقیقات تاتا در بمبئی و سپس به مرکز آئوکا در پونا رفت. سال ۱۹۹۷ برای ادامه تحصیل به آمریکا مهاجرت کرد. پس از اخذ درجهٔ دکترا از دانشگاه پونا در هند در فیزیک نظری در سال ۱۹۹۹ و گذراندن دورهٔ پسا دکترا در دانشکدهٔ فیزیک دانشگاه فنّی ماساچوست (MIT) به مدت ۲ سال، به عضویت مرکز فیزیک نظری این دانشگاه درآمد و در آنجا به تدریس و تحقیق مشغول شد و تا کنون پژوهشگر وابسته به این مرکز در آزمایشگاه علوم هسته‌ای در MIT بوده است. او در بین سال‌های ۲۰۰۲–۲۰۰۴ به عنوان پژوهشگر و استادیار مدعو در مرکز نظریات بنیادین (IFT) در دانشگاه فلوریدا کار می‌کرده است. پس از آن، تا سپتامبر سال ۲۰۰۷ به عنوان عضو هیئت علمی در گروه فیزیک انرژی‌های بالا در دانشکدهٔ فیزیک دانشگاه هاروارد مشغول به پژوهش و تدریس بوده است. در حال حاضر، دکتر نیّری عضو مرکز تحقیقات فیزیک نظری کاولی در دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا و استادیار فیزیک در دانشگاه چپمن و گروه فیزیک انرژی‌های بالا و کیهان شناخت دانشکدهٔ فیزیک و اخترشناسی دانشگاه کالیفرنیا در ارواین است. ادامه مطلب “سخنرانی علی نیِِری با عنوان «انسان مدرن، خرافات مدرن» در بنیاد پَریا”
گروه گفت‌وگوی پایگاه تحلیلی بنیاد باران، سلسله نشست‌های اخلاق‌پژوهی با عنوان «اخلاق، زمینه‌ای برای گفت‌وگوی ادیان» با حضور علما و دانشمندان زرتشتی، یهودی، مسیحی و مسلمان برگزار می‌کند که طی آن مشترکات میان ادیان، مورد بحث و تاکید قرار می‌گیرد. در اولین جلسه این برنامه‌ها، آرش آبائی ، پژوهشگر و مدرس علوم دینی یهود، اخلاق در یهودیت را توضیح داد. در ادامه متن و صوت سخنرانی وی آمده است: ادامه مطلب “سخنرانی آرش آبائی در سلسله نشست‌های «اخلاق، زمینه‌ای برای گفت‌وگوی ادیان»”
مرکب خرد: تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید. کلیاتی از نظریه تان را برای خوانندگان توضیح دهید تا بعد وارد جزئیات شویم.
دکتر حقیقت: خواهش می کنم. کلمه همروی معادل واژه (confluence) به معنای تعامل دو جریان است. (flow) به معنای جریان و (fluenc) اسمش است. (confluence) یعنی تعامل و با هم رفتن دو جریان. این کلمه در علوم مختلف وجود دارد. یعنی کلمه ای کاربردی است. در علم جغرافیا به معنای با هم حرکت کردن دو جریان آبی مانند رودخانه هاست. در علم پزشکی به معنای توازی و به هم رسیدن دو رگ می باشد. در علم فیزیک به معنای حرکت کردن دو ستاره با هم است. در مباحث معرفتی، ویلیام جیمز به معنای تعامل و ترکیب روش های معرفتی این واژه را استفاده کرده است. مقصود من از همروی فقه سیاسی و فلسفه سیاسی این است که این دو با هم تعامل دارند. تعاملشان به این معناست که فلسفه سیاسی و فقه سیاسی در حل مسائل سیاسی ما مانند عدالت، آزادی، جامعه مدنی و … هر دو پاسخگو هستند. یعنی اگر سوال کنیم عدالت یعنی چه؟ هم فلسفه سیاسی پاسخگو است و هم فقه سیاسی. حال می خواهیم ببینیم مدعای این چیزی که بعدها نظریه خواهد شد، چیست؟ چرا می گویم بعدها، چون ممکن است اکنون برخی از قسمت های پازل خالی باشد ولی در آینده نظریه خواهد شد. ادامه مطلب “مصاحبه نشریه مَرکب خِرد با صادق حقیقت”
?اگر كسی ادعایی كرد كه عقول ما آدمیان، نیروهای ادراكی ما آدمیان برای شناخت خود ما آدمیان و برای شناخت سایر بنی‌نوع ما و برای شناخت طبیعت كفایت می‌كند ولی خدا را نمی‌توانیم با توسل به عقولمان بشناسیم و بنابراین نمی‌توانیم بگوییم ارتباطاتتمان با خدا چگونه باید باشد و چگونه نباید باشد، در این ارتباطاتتمان با خدا چه چیزهایی بد است و چه چیزهایی خوب، چه چیزهایی درست است و چه چیزهایی نادرست. آن‌وقت كسی بگوید اخلاق به این حیث نیاز به دین دارد، برای اینكه دین چگونه باید باشد و چگونه نباید باشدِ ارتباطات تو با خدا و اینكه در این ارتباطات تو با خدا چه چیزهایی بد است و چه چیزهایی خوب، چه چیزهایی درست است و چه چیزهایی نادرست است رامی‌گوید، چون ما یكی از طرفین ارتباط، كه خدا باشد، را نمی‌شناسیم.
?اگر كسی این ادعا را كند، ادعای نامعقولی نكرده است، ولی سخنش دو پیش‌فرض دارد كه باید آنها را اثبات كند. پیش فرض اولی كه باید اثبات كند اینست كه اصلاً خدایی وجود دارد كه حالا با او دارای تعامل باشیم. اگر اصل وجود خدا اثبات شد، آن‌وقت طبعاً دیگر اخلاق اینجا باید یك چیزی بگوید، بالأخره خدا موجودی از موجودات چهان است و من هم به‌عنوان انسان می‌خواهم با او ارتباطاتی داشته باشم و اخلاق باید بگوید این ارتباطات چگونه باید باشد وچگونه نباید باشد و درست و نادرست آن را مشخص كند.
?پیش‌فرض دومی كه باید اثبات شود اینست كه علاوه بر اینكه خدایی وجود دارد، ما با نیروهای ادراكی خودمان شناخت كافی و وافی از خدا نداریم. اگر این دو پیش‌فرض اثبات شود، آن‌وقت می‌شود گفت كه لااقل در ارتباط انسان با خدا ما محتاج دین هستیم، از دین باید بپرسیم كه چه مناسباتی اگر با خدا داشته باشیم خوب است و چه مناسباتی بد ادامه مطلب “پیش‌فرض‌های اثبات نشده حاجت اخلاق به دین”
