شعر «شِکوه» که اقبال لاهوری آن را در سال 1911 سروده، از چند جهت دارای اهمیت است.از یک سو، از جهتِ ادبی و زیبایی‌شناسانه این اثر جزِ شاهکارها و مفاخرِ ادبِ اردو محسوب می‌شود. و از سوی دیگر، از نگاه گفتمانِ تئودیسه دارای اهمیّت است. چرا که برای اولین بار در دل سنّت اسلامی، متفکری در قامت یک فیلسوف اسلامی – هرچند در قالب «شعر» – به صدایِ شکوۀ رنج‌برندگان اصالت داده و به «گلایه»، «شکوه» و «اعتراض» به درگاه خداوند، به عنوانِ واکنشیِ مشروع به «رنج بشری»، حجیت می‌بخشد.
هرچند که موضعِ ارائه شده در «شکوه» موضعِ مختارِ شاعر/فیلسوف در مقابل شرور نیست، و در واقع در شعر بعدی‌اش که تکمله‌ای بر این شعر است (یعنی «جواب شکوه») دیدگاه اصلی خود در این باب را مطرح می‌کند، اما این سبب نمی‌شود که نالۀ رنجبران را نادیده گرفته، شرّ آنها را «غیراصیل» خوانده، از همان ابتدا موضعِ خود را بیان کرده و با لحنِ مؤاخده‌گرانۀ مرسومِ تئودیسه‌پردازان، توده‌های رنجبران (در این مورد خاص «مسلمانان») را مقصر وضعی بداند که «از نگاه آنها شر است» (در حالی که به واقع شر نیست(!) و خود کرده‌ای است که بر آن تدبیر نیست!)- به عبارت دیگر، اصالت ندادن به شرّشان به عنوان شرّ واقعی و اصیل.
بلکه ابتدا و در«شِکوه»، قدرتِ بیان و فنّ سخنوری خود را در اختیارِ شنیده شدنِ صدایِ رنج‌برندگان قرار داده، به فریاد آنها اصالت و مشروعیت بخشیده، شعر خود را در کمالِ زیبایی هنری و اثر‌گذاری‌اش در وصفِ صدای گلایه و اعتراض آنها به کار می‌برد.
و تنها در قدم بعد و در «جواب شِکوه» است که راه‌حل‌گرایانه برای یافتنِ راه‌‌برون‌رفتی از این معضل و کاستن از رنج تلاش می‌کند – هرچند در بخش‌هایی بیانش لحنی مؤاخذه‌گرانه نیز به خود می‌گیرد.
با توجه به این موارد، اشعار «شکوه» و «جوابِ شِکوه» اقبال، هم از لحاظ محتوایی و هم از لحاظ فرمی، آثار بسیار ارزشمندی هستند. و جای تأسف است که از این آثار تا کنون در ایران ترجمه‌ای کامل و مناسب و از زبانِ اصلی انجام‌نشده است. تنها ترجمه‌ای تلخیصی از شعر «شکوه» توسط محمد بقائی صورت گرفته، که به دلیل ترجمه از منبعِ دستِ دوم (یعنی از انگلیسی)، نتیجۀ کار غیردقیق و گاهاً غلط است. و از زیباییِ فرمی و ادبی شعر هم – که همواره در هر ترجمه‌ای کاملاً از دست می‌رود – حظّی به خواننده منتقل نمی‌شود.
از این‌رو، در اینجا تلاش کرده‌ام ارزش محتوایی و صوری این اشعار را در حدّ بضاعت خود به علاقمندان منتقل کرده، با خواندن اشعار به زبان اصلی – هرچند با زبانِ الکن خود – و شرح ابیات، سهم اندکی در شناخته شدن این اثر مهم داشته، آن را مقدمه‌ای بر ترجمه و پژوهش بیشتر در این زمینه قرار دهم.
.
.
دریافت صوت شکوه
دریافت صوت جواب شکوه
دریافت PDF شکوه
دریافت PDF جواب شکوه
.
.
خوانش و شرح را پیدا نکردم جایی، منظور همبن دو پاراگراف بود؟ یا بیش از است و من نمیتوانم پیدادکنم
برای دانلود روی لینک‌های انتهایی کلیک کنید