40 سال پیش «پیتر سینگر» کتابی با عنوان «آزادی حیوانات» نوشت؛ این کتاب آغازی برای «بازبینی روابط بین انسان و حیوان» و نقدی اخلاقی بر «دامداری صنعتی» بود. خانواده سینگر که اصالتاً اتریشی بودند، در زمان به قدرت رسیدن نازی ها، اتریش را به مقصد استرالیا ترک کردند و سینگر در شهر ملبورن استرالیا به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و دانشگاهی خود را در رشته فلسفه همانجا ادامه داد. او سپس در انگلستان تحصیلاتش را تکمیل کرد و از آن زمان در دانشگاه های استرالیا و امریکا مشغول تدریس بوده است. او در حال حاضر استاد اخلاق زیستی دانشگاه پرینستون امریکا است. سینگر از جمله افراد پیرو مکتب «فایده گرایی» است. به تعبیر بسیار ساده، «فایده گرا» شخصی است که نتیجه اعمال انسان ها در بررسی های اخلاقی برایش اصالت دارد. در صورتی که نتیجه مطلوب باشد، آن عمل صحیح است و در غیر این صورت آن عمل قابل دفاع نیست.
کارهایی که بیشترین فایده یا سود را برای بیشترین تعداد افراد داشته باشد، در این دیدگاه، اخلاقی محسوب می شوند. در این نوع نگاه، درد و رنج، نامطلوب و شادی و لذت، مطلوب شمرده می شود. بنابراین زمانی که عمل شما درد و رنج به همراه داشته باشد، از نظر اخلاقی نامطلوب است و اگر هم درد و رنج به بار بیاورد و هم شادی و لذت، باید محاسبه کرد که آن عمل در مجموع به لذت بیشتری می انجامد یا درد و رنج بیشتری. چگونگی امکان این نوع محاسبه خود جنجال برانگیز است و ماشین حسابی نیز برای محاسبه درد و رنج و نیز شادی و لذت وجود ندارد. با این حال، هنوز می توانیم درباره درد و رنجِ بیهوده سخن بگوییم و از به وجود آوردن آن پرهیز کنیم. پیتر سینگر به پیروی از «جرمی بنتام» توانایی احساس درد و رنج را شرطی برای ورود به معادله کاهش درد و افزایش لذت می داند؛ معادله ای که از نظر آنها معادله ای اخلاقی است. بنابراین سینگر به درد و رنج حیوانات و لذت آنها در معادلات اخلاقی بین انسان ها و حیوانات توجه می کند. چندی پیش انتشار تصاویری از رفتار بسیار خشن فردی با یک سگ موجب بروز خشم عمومی مردم شد. این گونه واکنش ها نشان می دهد که تحمیل درد و رنج به حیوانات در نگاه عموم هم پذیرفته شده نیست. از جمله اهداف سینگر جلب توجه ما به مصادیقی از تحمیل درد و رنج به حیوانات است که مورد توجه ما نبوده است. حساسیت اخلاقی ما به درد و رنج فراگیر است و تنها مساله ای که باقی می ماند آگاهی از مصدایق درد و رنجی است که از چشم های ما پنهان می ماند.
پیتر سینگر شنبه گذشته 18 ژوئن 2016 در محل «موزه تاریخ طبیعی وین» به مناسبت چهلمین سالگرد انتشار کتابش با عنوان «آزادی حیوانات» سخنرانی کرد که در ادامه ترجمه این سخنرانی را می خوانید:
پیش از این، چندین بار به وین آمده بودم ولی گمان نمی کردم که «موزه تاریخ طبیعی وین» می تواند چنین نشست هایی را ترتیب دهد تا بتوانیم درباره «جایگاه اخلاقی حیوانات» سخن بگوییم. بسیار از این اتفاق خوشحالم. امروز می خواهم درباره دستاوردهای جنبش رهایی بخشی برای حیوانات سخن بگویم و همچنین نقشه راه پیش رو را تبیین کنم. فقط کافی است به دهه های گذشته نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم که نگرش به مساله «اخلاق حیوانات» در گذشته بسیار متفاوت بوده است.
نگاه سنتی به مساله حیوانات در غرب، ریشه در «مسیحیت» و «اخلاق ارسطو» دارد. در مسیحیت به انسان ها اجازه داده شده است که طبیعت را تسخیر کنند. این از جمله باورهایی است که انسان ها بر اساس آن گمان می کنند می توانند با حیوانات به هر شکلی که دلشان می خواهد رفتار کنند. از اقبال بد حیوانات بود که ارسطو به عنوان فیلسوفِ الگو در سده های میانی پذیرفته شد چرا که ارسطو فکر می کرد در جهان، سلسله مراتبی وجود دارد و در این سلسله مراتب، مراتب پایین تر «وجود»، برای استفاده مراتب بالاتر «وجود» آفریده شده اند. مثلاً گیاه برای حیوان و حیوان برای انسان آفریده شده است. بنابراین در نگرش ارسطو وجود حیوانات به دلیل بهره برداری انسان ها از آنها است.
آکویناس نیز که فیلسوف رسمی کلیسا بود، «سفر آفرینش» را در انجیل به شکلی تفسیر می کرد که معنای آن این گونه می شد که خداوند به انسان ها اجازه داده است بر حیوانات مسلط باشند. آکویناس تفسیر خاصی از انجیل می کند و بر اساس آن به این نتیجه می رسد که برای خداوند مهم نیست انسان با حیوانات چه می کند. آکویناس به طور مشخص می گوید که انسان ها هیچگونه مسئولیتی در قبال حیوانات ندارند. بنابراین تا جایی که به «فلسفه تومائی» مربوط می شد، انسان می تواند حیوانات را بکشد، شکنجه کند یا هر کاری که دوست دارد با آنها انجام دهد! هر کاری با حیوانات مجاز است مگر اینکه عواقب ناخوشایندی برای انسان ها داشته باشد. تنها دلیلی که آکویناس برای پرهیز از رفتار سنگدلانه با حیوانات ارائه می کرد این بود که این کار می تواند به سنگدلی با انسان ها نیز بینجامد. «رنج حیوانات» برای آکویناس اهمیت نداشت.
با نگاه به دوران متاخرتر از آکویناس، می بینیم که دکارت معتقد است حیوانات رنج نمی کشند؛ بنابراین دلیلی ندارد بخواهیم از تحمیل درد و رنج به آنها جلوگیری کنیم. در نظر دکارت حیوانات مانند ساعت هستند و با تکان خوردن، صدا تولید می کنند. البته که حیوانات بسیار پیچیده تر از ساعت هستند. دیدگاه دکارت براحتی نقض شدنی است. کافی است با حیوانات سر و کار داشته باشید تا متوجه شوید که آنها درد و رنج می کشند. هر چند، نظر دکارت درباره حیوانات هیچگاه به شکل گسترده ای پذیرفته نشد، اما انجام دادن اعمالی مانند «کالبدشکافی روی حیوانات» را توجیه کرد؛ در دورانی که هیچگونه عمل بیهوشی وجود نداشت و کالبدشکافی روی حیوانات در حالی انجام می شد که آنها هشیار بودند و درد و رنج زیادی را تحمل می کردند.
پس از دکارت فیلسوف دیگری که به حیوانات بی توجه بود و نگاهی انسان محور داشت، امانوئل کانت است. نگرش انسان محورانه کانت نیز باعث شد او فکر کند که ما مستقیماً وظیفه ای در قبال حیوانات نداریم و از آنجا که انسان ها یگانه موجودات «خودآگاه» و «قانونگذار» روی کره زمین هستند، حیوانات فقط وسیله ای برای رسیدن به غایات آنان به شمار می روند.
بنابراین در فرهنگ غرب، از کتاب «سفر آفرینش» تا اواخر سده هجده تقریباً دیدگاه غالب، دیدگاهی است که جایگاهی برای حیوانات قائل نیست و نسبت به آنها بی رحم است ولی «جرمی بنتام» که پدر نگرشی در اخلاق تحت عنوان «فایده گرایی» است می گوید که اخلاق متوجه افرادی نیست که سخن می گویند یا توانایی عقل ورزی دارند؛ اخلاق متوجه همه جاندارانی است که بتوانند درد و رنج را احساس کنند. هر جانداری که بتواند درد و رنج را احساس کند، دیگر نباید به آن به مثابه وسیله ای برای رسیدن به هدف نگریست و نمی توان درد و رنج آنان را به این بهانه نادیده گرفت که نمی توانند حرف بزنند یا تعقل کنند. دیدگاه بنتام دیدگاهی است که من پیرو آن هستم و از آن دفاع می کنم.
نگرش غالب در غرب و احتمالاً برخی دیگر از فرهنگ ها هنوز این است که انسان ها ارزش اخلاقی بسیار بیشتری در مقایسه با حیوانات دارند. به حیوانات به عنوان کالانگاه می شود، می توان آنها را خرید و فروخت، می توان صاحب آنها بود و حتی هرگونه مقایسه میان انسان و حیوان را توهین آمیز می دانند بدون اینکه بگویند ارزشی که انسان را از حیوان برتر می کند، دقیقاً چیست.
در حال حاضر نگرش غالب با نگاه آکویناس، دکارت یا کانت تفاوت های زیادی دارد. یعنی ما بر این باوریم که نباید به حیوانات درد و رنج تحمیل کرد، این را وظیفه خود می دانیم و به افرادی که به حیوانات آزار می رسانند انتقاد می کنیم. همه ما احتمالاً در سطح مفهومی با تحمیل درد و رنج غیرضروری به حیوانات مخالف هستیم. مثلاً وقتی ببینیم شخصی سگی را با چوب می زند یا اسبی در زمینی تنها مانده، بدون اینکه غذایی برای خوردن داشته باشد، این موارد را تحمیل غیرضروری درد و رنج می دانیم و سعی در متوقف کردن آنها می کنیم ولی در صورتی که منافع انسان ها و حیوانات در تعارض باشد، همیشه به منافع انسان ها اولویت می دهیم حتی در مواردی که منافع حیوانات و انسان ها شبیه است. به نظرم باید این مساله را بازنگری کنیم. این استدلال اصلی کتاب «آزادی حیوانات» است که من 40 سال پیش آن را نوشته ام.
این کتاب تعصب ما انسان ها درباره حیوانات را تحت عنوان «گونه پرستی» معرفی می کند؛ تعصبی که با نژادپرستی و تبعیض جنسیتی شباهت های بسیاری دارد. همان طور که در فصل نخست این کتاب آورده شده است، «گونه پرستی» تعصب داشتن درباره گونه جانوری خود در برابر دیگر گروه های جانوری است. من نمی خواهم بگویم که گونه پرستی، نژادپرستی و تبعیض جنسیتی همگی کاملاً یکسان هستند، بلکه می خواهم بگویم در تمامی این موارد گروهی داریم که قدرت بیشتری دارد و با سوءاستفاده از قدرت خود از گروهی دیگر بهره کشی می کند. گروه قدرتمند «ایدئولوژی لازم» برای بهره کشی را نیز می پروراند تا کارش را موجه و مجاز جلوه دهد. من فکر می کنم ما باید به این آگاهی برسیم که بواسطه قدرتی که در مقابل حیوانات داریم، در حال بهره کشی از آنها هستیم و از آنها برای منافع خود استفاده ابزاری می کنیم.
همانطور که گفتم از دیدگاه بنتام صرف اینکه جانداری می تواند درد بکشد کافی است تا او را در معادلات اخلاقی خود قرار دهیم. گونه آن جاندار تفاوتی در این مساله ایجاد نمی کند. چه انسان باشد یا جانداری دیگر، اولویت ما کاهش درد و رنج تمامی گونه های جانوری است. این دیدگاهی است که من در آن کتاب از آن دفاع کرده ام.
به نظر من اینکه چه زمانی و چگونه می توان حیوانات را کشت، پرسشی است که پاسخ گفتن به آن بسیار دشوارتر از آنی است که اغلب باور دارند. این پرسش حتی در خصوص گونه خودمان نیز طرح شدنی است؛ «به مرگی» یا «اُتانازی» از جمله مواردی است که در حال حاضر درباره آن بسیار بحث می شود. کشورهایی مانند بلژیک و هلند «به مرگی» را قانونی کرده اند. من در کتاب خود به کشتن انسان ها نپرداخته ام و بر این باورم که با اصالت دادن به درد و رنج می توانیم دسته بندی موجود بین انسان و حیوان را بازبینی کنیم.
«راجر اسکروتن» فیلسوف محافظه کار بریتانیایی، بر این باور است که انسان ها تا زنده اند دستاورد دارند و اگر انسانی کشته شود دیگر نمی تواند دستاوردی داشته باشد؛ این در حالی که مثلاً یک گاو در هر سنی که کشته شود؛ چه برای خوردن گوشتش، چه برای استفاده از اعضای بدنش در صنعت لباس و لوازم آرایشی و غیره دستاوردی نخواهد داشت. بنابراین نمی توانیم بگوییم که با کشتن گاو، او را از رسیدن به دستاوردهایش محروم کرده ایم. به این اعتبار است که گفته می شود حیوان ها را برای خوردن گوشت شان یا استفاده از پوست و پشم شان می توان کشت ولی انسان ها را نمی توان کشت. جالب است که نقد اسکروتن مصداق «گونه-پرستی» نیست. اگر فقط بر ظرفیت تحقق دستاورد تاکید کنید، مشکل گونه پرستی بروز پیدا نمی کند. ولی اسکروتن به مشکل دیگری اشاره می کند. آنچه او می گوید درباره همه انسان ها صدق نمی کند.
انسان هایی داریم که دچار عقب ماندگی شدید ذهنی هستند و امکان اینکه دستاوردی داشته باشند، ندارند. اگر بخواهیم استدلال اسکروتن را بپذیریم، آنگاه این استدلال شامل حال برخی از انسان ها نیز می شود. نتیجه ای که شک دارم فیلسوف محافظه کاری مانند اسکروتن مایل به پذیرفتن آن باشد.
پرسش دیگر این است که تجربه انسان ها و حیوانات چقدر به یکدیگر شبیه است. این پرسش به طور خاص در خصوص تجربه درد در حیوانات و انسان ها برای بحث ما مهم است که باید به بررسی آن بپردازیم. من درباره فقر بسیار نوشته ام. هدف ما این است که چگونه با کمک به خیریه از درد و رنج دیگر انسان ها بکاهیم و موقعیت بروز شادی و لذت بردن را برای آنها فراهم کنیم.
از این رو، کمک به خیریه باید به شکلی باشد که بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد. بنابراین، باید درباره نهادی که به آن کمک می کنیم کاملاً آگاهی داشته باشیم و بدانیم که چه میزان از آن پول به دست شخص مستحق می رسد و چه میزان از آن خرج امور اداری یا حتی در مواردی حیف و میل می شود.
هدف ما در خیریه این است که با هزینه ای که می کنیم سلامت، بهداشت، امکان تحصیل و مواردی مشابه را برای انسان هایی دیگر فراهم کنیم؛ چرا که باور داریم در این وضعیت آنها از زندگی خود لذت بیشتری می برند و شاد می شوند. به همین شکل می توانیم بپرسیم چگونه می توان درد و رنج حیوانات را کاهش داد. مثلاً آیا تجربه درد و رنج یک مرغ، با تجربه درد و رنج یک گاو یکی است؟ آیا گاو به دلیل داشتن مغز بزرگ تر، ظرفیت شناختی بیشتری دارد و در نتیجه درد بیشتری تحمل می کند؟ این پرسش ها در حال حاضر پاسخی قابل اعتنا نیافته اند. علاوه بر اینها در حال حاضر، می توانیم به درد و رنج حیوانات وحشی در طبیعت فکر کنیم. آیا باید جلوی دریده شدن جانداران توسط جانداران دیگر را نیز گرفت؟ مثلاً با حیوانات شکارچی مانند گرگ و شیر چه کنیم؟ بگذاریم دیگر جانداران را بخورند؟ دخالت کردن در طبیعت و به هم زدن چرخه زیستی نیز بسیار مهم است. منتقدان خواهند گفت که کاهش رنج و درد حیواناتی که در حیات وحش زندگی می کنند، تنها ارزش موجود ما نیست. باید به طبیعت به مثابه چرخه زیستی توجه کنیم. این بحث نسبتاً جدید است و فیلسوف های اخلاق نیز وارد آن شده اند. به نظرم در این مساله به طور ویژه، کار خاصی نمی توانیم انجام دهیم.
حال بگذارید قدری از دستاوردهای عملی صحبت کنیم که به دلیل نوشتن این کتاب حاصل شده یا این کتاب در حصول آنها نقش داشته است. به نظر من پیشرفت بسیار زیادی در 40 سال گذشته یعنی از زمان انتشار کتاب «آزادی حیوانات» حاصل شده است. در حال حاضر تعداد حیوان هایی که در آزمایش های پزشکی به کار می روند، بسیار کمتر از حیوان هایی است که برای خورد و خوراک از آنها استفاده می شود. در حالی که سالانه 100 میلیون حیوان در آزمایش ها و تحقیقات به کار می روند، حدود 60 میلیارد حیوان سالانه در صنعت تغذیه کشته می شوند و این عدد منهای حیوان هایی است که از آب صید می شوند. تمرکز بر مشکلات دامداری صنعتی و تشویق به گیاهخواری به این دلیل است که تعداد جاندارانی که در این صنعت کشته می شوند با هیچ صنعت دیگری مقایسه شدنی نیست. 40 سال پیش شکنجه کردن حیوانات در دامداری صنعتی، بدرفتاری با آنها، نگهداری آنها در قفس های کوچک، جدا کردن حیوانات از پدر و مادرهایشان در سنین پایین بیش از امروز متداول بوده است. خوشبختانه در این خصوص گام های موفقیت آمیزی برداشته شده است. نگهداری حیوانات در وضعیت مناسب یا مزرعه یا جایی که بتوانند آزادانه در آنجا زندگی کنند و از زندگی خود لذت ببرند، هدفی است که در حال نزدیک شدن به آن هستیم. ولی پیشرفت هایی که کرده ایم به اندازه کافی نبوده است.
برای مثال، مرغداری صنعتی به شکلی است که مرغ ها در آن شکنجه می شوند. در نوعی از مرغداری صنعتی، در محوطه ای بزرگ تعداد بسیار زیادی جوجه نگهداری می شود، به شکلی که می توان گفت زمین این محوطه ها مرغ فرش شده است. این جوجه ها باید فقط در عرض 6 هفته آماده فروش در بازار شوند. هورمون هایی که به آنها داده می شود گاه باعث می شود بدنشان رشد کند ولی پاهایشان رشد نکند در چنین وضعیتی پای مرغ می شکند و در این مرغداری زیر دست و پای دیگر مرغ ها خواهد مرد. این فقط یکی از مثال های درد و رنجی است که مرغ ها در مرغداری های صنعتی متحمل می شوند. از این رو است که «جان وبستر» صنعت مرغداری را بزرگ ترین نمونه رفتار غیرانسانی نظام مند در قبال گونه جانوری دیگر می داند.
برخی از دوستان من می گویند گیاهخوار نیستند ولی مرغ می خورند. گویی مرغ خوردن بهتر از گوشت قرمز خوردن است. این در حالی است که با توجه به وضعیت مرغداری و دامداری های صنعتی، مرغ ها بیشتر رنج می کشند.
با خوردن گوشت آنها ما نیز در این درد و رنج سهیم هستیم. فشارهایی که به اتحادیه اروپا آمده است، باعث شده برخی از رفتارها با مرغ ها و دام ها غیرقانونی اعلام شود ولی همچنان راهی بسیار طولانی پیش رو داریم؛ بخصوص با احتساب محصولاتی دریایی، سالانه یک تریلیون جاندار از دریا صید می شود. بسیاری از آنها بر اثر خفگی هنگام صید شدن کشته می شوند. یا به عنوان مثالی دیگر، شواهد نشان می دهد ماهی سالمون که در حوض های پرورش ماهی مدام در حلقه ای دور خود می چرخد، دچار افسردگی می شود.
اینها همگی از جمله مواردی است که در آنها حیوانات درد و رنج را تحمل می کنند. همچنین باید توجه کرد که گیاهخواری در کشورهای غربی رشد نسبتاً محسوسی داشته و مصرف غذاهای گیاهی متداول شده است و براحتی می توان این غذاها را تهیه کرد.
علاوه بر این افرادی به دلیل ملاحظه سلامت خود گوشت نمی خورند یا کمتر می خورند. بنابراین، همان طور که گفتم پیشرفت هایی در این زمینه ها شکل گرفته است ولی همچنان کارهای زیادی برای انجام دادن داریم.
تامل
<سنگدلی>، رذیلت اخلاقی
از نظر برخی از اندیشمندان عصر روشنگری مانند دیوید هیوم، سنگدلی بدترین رذیلت اخلاقی است. سنگدلی، صفتی است که خود را در اعمال بخصوصی نشان می دهد و ما آن را بواسطه آن اعمال تشخیص می دهیم. از نظر هیوم این اعمال بدترین رذیلت ها هستند چرا که شدیدترین واکنش ها را برمی انگیزند.
بنابراین، با توجه به رویکرد هیوم به اخلاق، اگر اعضای یک جامعه نسبت به مشاهده درد و رنج گروهی بی تفاوت باشند یا حتی از آن لذت ببرند می توان به این نتیجه رسید که آن جامعه دچار انحطاط اخلاقی شده است. در برخی از موارد شرایطی به وجود می آید که اعضای یک جامعه به شخص دیگری درد و رنجی تحمیل می کنند ولی پس از آن دچار نوعی عذاب وجدان می شوند.
هرچند که ممکن است به دلیل ضعف اراده فردی یا فراهم نبودن بستر مناسب اجتماعی برای تغییر اعمال خود همان اعمال را تکرار کنند. در عین حال افرادی هستند که می خواهند به دیگران درد و رنج تحمیل کنند و از داشتن چنین تمایلی رضایت دارند. این افراد بهترین نمونه سنگدلی هستند، آنها می خواهند که دیگران درد و رنج بکشند، از این مساله عذاب وجدان پیدا نمی کنند، این درد و رنج را حق بر می شمارند و حتی گاه لذت هم می برند.
با وجود آنکه ممکن است فکر کنیم تنها شخصی که به اختلالی روانی مبتلااست ممکن است چنین اعمالی را انجام دهد، واقعیت امر این است که بسیاری از ما در چنین اعمالی شریک هستیم.
گستره سنگدلی البته محدود به دیگر انسان ها نمی شود. بخصوص هنگامی که در نظر بگیریم که درد و رنج تنها توسط انسان ها درک نمی شود و دیگر جاندارانی نیز وجود دارند که درد و رنج می کشند.
.
.
ارسطو، آکویناس، دکارت و کانت در مورد «رنج حیوانات» چگونه می‌اندیشند؟
برداشت انسان ها از درد و رنج حیوان ها
سخنرانی پیتر سینگر (استاد اخلاق زیستی دانشگاه پرینستون امریكا) به مناسبت چهلمین سال انتشار كتابش «آزادی حیوانات»
منبع: روزنامه ایران | شماره 6257 | 21/4/95 | صفحه 15 (انديشه)
نویسنده و مترجمِ سخنرانی پیتر سینگر: زهیر باقری نوع پرست (دانشجوی دکترای فلسفه دانشگاه وین (اتریش))
.
.
برادر من ما به انسانها اخلاق نوززیدیم چگونه به حیوانات هم تسری یابد اخلاق؟ از عهده بشر خارجه اینقدر خوب بودن
منافاتی نداره. اصلا مگه انسان هم حیوان نیست؟ یک جوری میگویید انگار انسان کلا حیوان نیست و از همه حیوانات جداس.
حرفش درسته حیوانها هم رنج میبرن و نباید رنجشان بدیم ولی خدایی نمیشه رنج حیوانات و انسان را هم ارز گرفت
اینکه بزرگان ما میگن مکاتب غربی به دنبال حیوان انگاشتن انسان هستند و همه چیزو به لذت طلبی ودوری از سختی تقلیل میدهند همینه. این فلسفه ضدمعنویت و ضدخدایی است
چه ربطی داره؟ سینگر نگفته انسان و حیوان یکی هستن
تقسیم ارسطو درباره دسته بندی موجودات است و به هیچ وجه ارتباطی به این ندارد که بعضی موجودات برای بعضی دیگر و استفاده آنها وجود دارند. از نظر ارسطو هر موجودی تلوس یا غایت مخصوص خود را دارد و زندگی، کمال و حتی در جایی می گوید تشبه به خدا غایت هر موجود زنده ای است. بنابراین غایت حیوان این نیست که مورد استفاده انسان قرار گیرد بلکه غایت او در نگاه زیست شناختی کمال است و در نگاه الهیاتی تشبه به خدا در زندگی دائمی تا حد ممکن برای او است.
خواهشا بدون اینکه متن اصلی فلاسفه را خوانده باشید درباره نظرات آنها اینچنین گستاخانه نظر ندهید.
صحبت از گستاخی کردید، بد نیست دانشجوی یک دانشگاه جهان سومی قدری در برابر پیتر سینگر تواضع داشته باشد و حتی اگر میخواهد نقدی به او کند مستند سخن بگوید.
جناب مقدسی توصیه میکنم به پیتر سینگر ایمیل زده او را در جریان نقصان نگاهش نسبت به ارسطو قرار دهید.
کانت و ارسطو زنان را هم خارج از حلقه اخلاق میدانستن نظراتشون در مورد حیوانات جای تعجب نداره
سینگر واقعا یک هوچی گر است
یک بار هم از تام ریگان یک چی گذاشتین
فرق سینگر و ریگانم اشاره کوتاه کردین
دیدگاه دیگه ای غیر این دو کیان؟ توضیح بدید مرسی