«بی‌عدالتی معرفتی»
گفت‌وگوی امید کشمیری با یاسر میردامادی
شاید امروزه برجسته‌ترین نمونه‌ی بی‌عدالتی استبداد باشد. استبداد به بیان ساده و سردستی یعنی احتکارغیر مشروع قدرت به ویژه قدرت سیاسی، که البته با خود انواع دیگر احتکار مانند احتکار قدرت اقتصادی و احتکار منزلت اجتماعی را هم به دنبال می‌آورد. اما نوع دیگری از بی‌عدالتی هم وجود دارد که علیرغم اهمیت‌اش به قدر گونه‌های مشهورتر بی عدالتی نظر عموم مردم و حتی متخصصان را جلب نکرده، و آن «بی‌عدالتی معرفتی» (epistemic injustice) است.
فرد سیاه‌پوستی را در نظر بگیرید که قاضی شهادت او را ردّ می‌کند صرفاً از این رو که خودآگاه یا ناخودآگاه به نظرش می‌رسد که سیاه‌ها قابل اعتماد نیستند. یا زنی عضو هیأت امنای یک دانشگاه را در نظر بگیرید که اعضای مرد هیأت پیشنهادهای او را رد می‌کنند صرفاً از این رو که خودآگاه یا ناخودآگاه گمان می‌کنند زن‌ها احساساتی اند. در هر دو مورد، افراد قربانی چیزی شده‌اند که به آن «بی‌عدالتی معرفتی» می‌گویند.
بی‌عدالتی معرفتی تنها از سوی حکومت‌ها نسبت به مردم صورت نمی‌گیرد بلکه صورت‌های پیچیده‌ی بی‌عدالتی معرفتی در میان مردم، حتی مردم تحت سرکوب، نسبت به یکدیگر هم روا داشته می‌شود. از این رو اغراق نیست اگر بگوییم که توجه به بی‌عدالتی معرفتی اهمیت فوری-فوتی دارد و افزایش آگاهی و حساسیت نسبت به بی‌عدالتی معرفتی در فرهنگ عمومی جامعه می‌تواند مستقیم یا غیر مستقیم به کاهش بی‌عدالتی معرفتی در حکومت‌ها هم کمک شایانی کند.
در جلسه‌ی نخست در باب تعریف بی‌عدالتی معرفی، انحای آن و تبار این مفهوم سخن رفت و در جلسه‌ی دوم رابطه‌ی بی‌عدالتی معرفتی با معرفت‌شناسی جهل (epistemology of ignorance)، معرفت‌شناسی پزشکی و نیز راه‌های رفع بی عدالتی معرفتی به بحث گذاشته شد.
.
.
جلسه اول | پنجشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰
مشاهده در یوتیوب | مشاهده در آپارات
.
جلسه دوم | جمعه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
مشاهده در یوتیوب | مشاهده در آپارات
.
پاورپوینت این گفتارها
.
کانال تلگرامی «تقریرات و تخلیصات» نقشه ذهنی این گفتارها را با این توضیحات می‌آورد:
موضوع بسیار تازه و بکر است و در زبان فارسی مطلبی در این باب وجود ندارد. بی عدالتی معرفتی بدین معناست که با یک فرد یا گروه به دلیل تعصب به گونه‌ای برخورد شود که گویی قوای معرفتی انان ارزش ندارد و گواهی معرفتی انان قابل استناد و اعتبار نیست. خانم میراندا فریکر سهم بسیار عظیمی در توضیح و تعمیق این مبحث داشته عنوان بی عدالتی معرفتی را ایشان رواج داده است. کتاب ایشان بی عدالتی معرفتی قدرت و اخلاق دانستن انجیل این بحث است. کمتر از یک دهه و نیم است این مفهوم جا افتاده و ادبیاتی اکنون حول ان شرکت گرفته است. محققان ایرانی و جوان علاقه مند جا دارد که روی این موضوع تازه کار کنند. بی عدالتی معرفتی در حوزه فلسفه دین دست خورده باقی مانده است اگر کسی بخواهد کار کند جای بسیار دارد.
فایل PDF نقشه ذهنی (به تلاش کانال تلگرامی «تقریرات و تخلیصات»)
.
به همت خانه آشنا
.
.