نویسنده: رضا ایرانمنش

در هر ترم تحصیلی، من در دانشگاه نیوهمپشایر به دانشجویان دوره‌ی کارشناسی، «فلسفه‌ی علم» درس می‌دهم. اکثر دانشجویانی که این درس را بر می‌دارند دلیل انتخاب‌شان فقط گذراندن واحدهای عمومی اجباری است، و بیشترِ آن‌ها پیش از این هرگز به یک کلاس فلسفه نرفته‌اند.

کانورسیشن — هر سال می‌کوشم دست‌کم یک بار، دو چیز را روی دانشجویانم امتحان کنم. نخست آن‌که آنان را «فیلسوف!» خطاب می‌کنم؛ تعبیری که چندان جدی نیست، اما امیدوارم باعث تشویق آنان به فراگیری فعال شود. دوم، این بحث را پیش می‌کشم: «مطمئناً این عبارت را شنیده‌اید که ’هرکسی حق دارد نظری داشته باشد و اظهارش […]

از زمان دریافت خبر حادثۀ فاجعه‌بار دخترمان «آتنا اصلانی» مدام این شعر شاملو در ذهنم تکرار می‌شود: بر زمینه ی سُربیِ صبح سوار خاموش ایستاده است … «خدایا خدایا! سواران نباید ایستاده باشند هنگامی که حادثه اخطار می‌شود… کنارِ پرچینِ سوخته دختر خاموش ایستاده است و دامنِ نازکش در باد تکان می‌خورد خدایا خدایا …» […]

نسبی گرایی اخلاقی معمولا سه مدعا دارد: اخلاق تغییر می کند، ذهنی و فردی است. بنابراین برای نسبی گرا اخلاق با گذر زمان تغییر می کند. همچنین هیچ چیز خوب یا بدی وجود ندارد، افکار ما است که چیزی را خوب یا بد می کند. اخلاق فردی است یعنی برای هر کس تفاوت می کند. […]

اشاره. طی سالیانِ اخیر، در برخی از مقالاتم در حوزۀ نواندیشی دینی، با وام کردنِ مفهوم « شباهت خانوادگی»[1] از فلسفۀ ویتگنشتاین و برکشیدنِ آموزه های نومینالیستی، به نقد تلقیِ ذات گرایانه از دین همت گمارده ام.[2] در این میان، خصوصا در ماه های اخیر، با پرسش های متعددی دربارۀ حدود و ثغور موضع نومینالیستیِ […]

جان مکی در کتاب Ethics: Inventing Right and Wrong  سعی دارد نشان دهد که ارزش‌های عینی وجود ندارند. هرچند که تمرکز او در این کتاب بیشتر روی ارزش‌های اخلاقی است، از آنجایی که در کتاب او عنوان شده استدلال‌های او در مورد اخلاق در مورد زیبایی هم صدق می کند، در این یادداشت علاوه بر […]

خب تصمیم گرفته اید در اخلاق نسبی‌گرا باشید. بسیار خوب! چه چیزی بهتر از اینکه هر کاری که فکر می کنید درست است را انجام دهید؟ چه چیزی بدتر از اینکه به کسی اجازه بدهید به شما بگوید چه کاری را باید انجام دهید و چه کاری را نباید انجام دهید؟ علاوه بر این، نسبی‌گرایی […]

مقدمه مترجم: علوم شناختی (cognitive science) در چند دهه اخیر به تدریج با رویکردی مبتنی بر مطالعات عینی و تجربی در باب مغز به همراه نظریه‌پردازی‌های علمی در این باب هویت مستقلی یافته است. آشکارا می‌توان این رشته از دانش بشری را محصول برخورد تعاملی دانشمندان در زمینه‌های مختلف مانند فلسفه، زبانشناسی، هوش مصنوعی، مطالعات […]

اشاره: جان هيك انديشمندِ معروفِ دورۀ ما بود كه رويكردي پلوراليستي درباب اديان اتخاذ می­كرد و آثار متعددي در باب موضوعات گوناگون ديني تاليف نمود. يكي از كتب ايشان تحت عنوان “«اندر ميان شك و ايمان»: گفت و شنودهايي درباب علم و دين” مي­باشد كه به صورت ديالوگ (گفت و شنود) است. وي در اين […]

صادق زیباکلام اخیرا کتابی تحت عنوان «غرب چگونه غرب شد ؟» به چاپ رسانده است. وی در مقدمه این کتاب عنوان می‌کند که این کتاب برای کلاسی در دانشگاه نوشته شده و از این رو مخاطب اصلی این کتاب دانشجویان هستند. ولی این کتاب هدفی بسیار جاه‌طلبانه دارد؛ یعنی اصلاح تصوری رایج و غلط در […]