بررسی تبارشناختیِ یک مفهوم در طول تاریخ اندیشه، نه تنها به روشن‌سازی مفهوم مورد نظر می‌انجامد، بلکه همچنین می‌توان به پشتوانه‌ی آن قرائتی از کل تاریخ، که همانا تجلیِ خود حقیقت است، به دست داد. مفهوم «ایده» بی‌شک یکی از این مفاهیم کلیدی است که ردیابی سیر تکوین آن از ابتدا تاکنون، می‌تواند بصیرت‌های نابی […]
شاید برای همه ما در موقعیت‌های مختلف اجتماعی بسیار پیش آمده که نوک پیکان مشکلاتمان را به سمت ایرانی بودنمان گرفته‌ایم. به راستی از کی ما ایرانی‌ها، ایرانی شدیم و از چه زمانی علل رفتارهای اشتباه اجتماعی خود را به ایرانی بودنمان نسبت دادیم؟ آیا خلقیات ما ایرانیان ضعف‌هایی دارد؟ در پاسخ به این سوال‌ها […]
ما شاید یکی از تاثیرگذارترین مقالاتی که در عمرم خوانده ام مقاله ای است که توسط جان فارستر چند دهه قبل به سال 1971با عنوان «رفتارهای خلاف شهود سیستم های اجتماعی» نوشته شده است. در این مقاله نویسنده می گوید که پدیده های اجتماعی رفتارهایی دارند که با شهود عادی قابل فهم و پیش بینی نیستند […]
محسن آزموده: آقای دکتر اکرمی، ضمن تشکر برای زمانی که به این بحث اختصاص داردی، در کنار اهتمام به مباحث متنوع از فلسفه و اندیشه سیاسی و ادبیات و … که به آنها پرداخته اید، یکی از حوزه‌های مورد علاقه شما بحث دانشگاه است. بحث اصلی ما موضوع اخلاق در دانشگاه به طور خاص و […]
شماره‌ی 9 مجله‌ی 42 به رابطه‌ی «علم و دین» اختصاص دارد. در بخش «سخن سردبیر»، زهیر باقری نوع‌پرست به این پرسش پرداخته که آیا توفیق علمی تمدن اروپای مسیحی و تمدن اسلامی قابل تکرار است و می‌توان بدون استقلال علم از دین، علم را پیش برد؟ در این نوشته، رویکردهایی که نقش تمدن اسلامی را […]
قبض و بسط تئوریک شریعت، نظریه تکامل معرفت دینی نام کتابی است که در سال ۱۳۷۰ در فضای فکری- فرهنگی جامعه ما منتشر شد. اما پیش از آن ، انتشارش به صورت سلسله مقالاتی در مجله کیهان فرهنگی از سال ۱۳۶۷ آغاز شد و بنابراین امسال سی‌امین سال انتشار این نظریه است. باشگاه اندیشه، به […]
گاهی فراموش می‌کنیم که چقدر عجیب و غریب‌ایم -مایی که بخشی از جهانِ (عجیبِ) تحصیل‌کرده، صنعتی، ثروتمند، و دموکراتیک غرب هستیم. بیش از سه چهارم جمعیت جهان در آسیا و آفریقا زندگی می‌کنند و بیش از ۷۰ درصد از مردم جهان با درآمد روزانه‌ی ۱۰ دلار یا کم‌تر امرار معاش می‌کنند. آنجا جهان دیگری است، […]
همه می‌دانیم که رژیم کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی رژیمی توتالیتر یا تمامیت‌خواه بود. همه می‌دانیم که این رژیم با دین و مذهب عناد داشت. بله، مارکس گفته بود که «دین افیون توده‌هاست» و لنین هم پشت‌بندش اضافه کرده بود که مذهب و دم‌و‌دستگاه مذهبی بساط کسب‌وکار بورژوازی است برای استثمار طبقه‌ی کارگر. می‌دانیم که این رژیم خداناباوری […]
انسان نه تنها می تواند از موضوعات گوناگون پرسش کند و دانشی درباب آن ها دانشی به دست آورد؛ بلکه می تواند تحقیق کند که چگونه توانسته یا می تواند به چنین دانشی دست یابد. لازمۀ این هردو، آگاهی نخستینی است که انسان به یاری آن، معرفت را جستجو می کند. در طول تاریخ، انسان […]
هگل «عناصر فلسفه حق» را در سال 1821 منتشر کرد. رئوس آن اما پیشتر، در سال 1817، در بخش دوم (ذیل عنوانِ «روح عینی») از فصل سومِ (با عنوان «علم روح») ویراستِ نخستِ «دایره‌المعارف علوم فلسفی» منتشر شده بود. هگل در «عناصر» شرح مبسوطی از فلسفه‌ی سیاسی خود، در مقام دقیقه‌ای از یک نظام فلسفی […]
