آیا تا به حال در محل کارتان متوجه تخلفی شدهاید که از طرفی حس کنید باید آن را نزد رسانهها افشا کنید و از این طریق جلوی وقوع تخلف را بگیرید و از طرفی وظیفۀ حفظ اسرار محرمانه آن سازمان یا شرکت (که در برگههای استخدامی پر کردهاید) بخواهد شما را از این کار منصرف کند؟ آیا با این عذاب وجدان مواجه شدهاید که کاری به شما سپرده شده است که ضرر قابل توجهی به منافع عمومی میزند و شما در آن شریکاید، اما از طرفی هم نمیتوانید آن تخلف را افشا کنید زیرا باعث میشود شغلتان را از دست دهید؟
«سوتزنی» نامی است که ما ایرانیان چندسالی است بیشتر با آن آشنا شدهایم (شاید هنوز هم این نام برای بسیاری غریب باشد) ولی پدیدهای است که جهان غرب سالهاست با آن درگیر است و با مصادیق مهمی از آن دستوپنجه نرم میکند. سوتزنان (افشاکنندگان تخلفات سری) باعث تغییر و تحولات مهمی در سیاست کشورهایی مثل آمریکا شدهاند تا جایی که اهمیت کارشان باعث شد قوانینی در حمایت و صیانت از آنها تصویب شود. ادوارد اسنودن، کارمند پیشین سازمان اطلاعات مرکزی امریکا، که با افشا کردن حجم زیادی از اسناد محرمانه که از پروژۀ نظارت دولت بر (و جاسوسی از) اطلاعات شهروندان پرده برداشت، در سالهای اخیر سروصدای زیادی به پا کرد. هنوز هم در محافل بحث است که آیا اسنودن قهرمان ملی است یا خائن به کشورش. با این حال او نخستین کسی نبود که دست به افشاگری از تخلفات زد و این کار در خود امریکا نیز سابقه داشته است.
این پدیده جنبههای مختلفی دارد که یکی از مهمترینشان بحث اخلاقیفلسفی از سوتزنی است. کتاب «اخلاق سوتزنی» که در سال 2019 از سوی انتشارات راتلج روانه باز شد کوشیده است این پدیده را از همین جنبه بررسی کند. نویسنده ابتدا حکم اخلاقی اولیۀ این کار را مشخص میکند، سپس شروطی را بیان میکند که با محقق شدنشان سوتزنی از نظر اخلاقی مجاز میشود و در انتها از این بحث میکند که سوتزنی در چه موقعیتی وظیفۀ الزامی افراد میشود.
متأسفانه با اینکه در سالهای اخیر با نمونههایی از سوتزنی در کشورمان مواجه بودیم، بهندرت میتوان کتابی را یافت که بدون توجه به اغراض سیاسی این پدیده را از نظر اخلاقی بررسی کرده باشد. ترجمۀ کتاب «اخلاق سوتزنی» میتواند این خلأ را تا حدودی پر کند و آغازی باشد بر بحث روشمند درباره حکم اخلاقی سوتزنی و چگونگی سوتزنی کردن.
.
.
نام کتاب: اخلاق سوتزنی
نویسنده: اریک بوت
مترجم: ایمان عباسنژاد
انتشارات: سروش مولانا
سال نشر: 1401
.
.
فایل PDF صفحات ابتدایی کتاب
.
خرید کتاب از سایت انتشارات سروش مولانا
.
.