سخنرانی سید علی محمودی همراه با پرسش و پاسخ با عنوان «کانت، عقلانیت، روشنگری و ایران امروز»
سید علی محمودی پژوهشگر ایرانی و استاد دانشکده روابط بین‌الملل است. آثار او عمدتاً در حوزه نقد اندیشه سیاسی مدرن در ایران و بررسی اندیشه‌های کانت است.
برگزارکننده: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران(مدرسۀ تابستانی)
زمان: ۲۱ شهریور ماه ۱۴۰۱
محورهای سخنرانی:
1) روشنگری چیست؟ مبانی روشنگری کدام‌اند؟ چرا محدودیت شناخت بشری به تساهل و مدارا می‌انجامد؟ آزادی، عدالت و حقوق بشر چه جایگاهی در روشنگری دارند؟
2) در نگاه کانت، انقلاب، شورآفرین، انگیزنده و الهام‌بخش است، اما اصلاح شیوۀ تفکر از انقلاب برنمی‌آید.
انقلاب می‌تواند منشاء تحولات بسیار باشد، اما با فروریختن نظام کهن، حکومت جدید بر پایۀ«قانون اساسی» بنیان نهاده می‌شود.
قانون اساسی نوین، دارای ماهیت و ادبیات مدنی است، نه انقلابی؛ به این معنی که ترکیبی از گزاره‌های مدنی و انقلابی نیست. در غیر این صورت، با دو مشکل اساسی مواجه می‌شود: یکی، تناقض میان«رویکرد مدنی»- که از جنس حقوقی و قانونی است- ، با«رویکرد انقلابی»؛ دودیگر(و در نتیجه)، تضاد و تنازع در مقام اجرا و در میدان عمل.
3) در دوران روشنگریِ اروپا، فیلسوفان و دین‌شناسان به دلیل جانبداری از آزادی، از سوی خودکامگان به«بی‌بندوباری» متهم شدند. در ایرانِ دورۀ اصلاحات نیز، شاهد همین شیوۀ فرصت‌طلبانه و ویرانگر از سوی استبدادگران بودیم.
4) فیلسوفان و متألهان روشنگری، دین‌ستیز نبودند. آنان به خدا و دین باور داشتند و از آن جانبداری می‌کردند، اما با کلیسای مسیحی به عنوان نهاد«استبداد دینی» در چالش و تعارض بودند. آنان به ارتباط بین«دین و سیاست» باورداشتند، اما معتقد به جدایی میان«نهاد دین و حکومت» بودند.
5) مقالۀ روشنگری کانت، دارای این پیام بود که انسان باید از«نابالغی» به درآید و به جای دنباله‌روی از ارباب سیاست، ثروت و دین، خود از سرِ اختیار با بهره‌جستن از خرد انسانی، سرنوشت خویش را رقم بزند.
6) «توسعه» دارای تعریف و شاخص‌های علمیِ، کاربردی و محاسبه پذیراست و از این‌رو، مفهوم و سازوکاری جهانشمول و پذیرفته شده از سوی سازمان ملل متحد است. در برابر،«رشد» فاقد تعریف علمیِ دقیق، کاربردی و محاسبه‌پذیر، در جهت تعیین میزان توسعه‌یافتگیِ کشورها است.
7) پرسش بنیادین این‌است‌که ایران امروز چه نسبتی با روشنگری دارد؟ آیا انسان در ایران به مثابۀ «غایت ذاتی و فی‌نفسه» پذیرفته شده است؟ آیا آزادی، عدالت و حقوق بشر در آن به سامان رسیده است؟ آیا تساهل و مدارا به شیوۀ تفکر، منش و رفتار حاکمان و شهروندان راه یافته است؟ آیا در ایران،«عقلانیت» به عنوان گرانیگاه روشنگری، مبنا و معیار تدوین قانون، سیاست‌گذاری عمومی، برنامه‌نویسی و اجرا در راستای توسعۀ متوازن و پایدار قرار گرفته است؟
.
.
مشاهده فیلم در یوتیوب
مشاهده فیلم در آپارات
.
.