درس‌گفتار خرد ادبیات از سیامک مهاجری

برخی چون سیدجواد طباطبائی معتقدند در دوره اسلامی، شعر و ادب ایران به تدریج جانشین اندیشه سیاسی شد. و شعر و ادب به شالوده وحدت و تداوم ایران تبدیل شد (دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط) این مهم ما را بر آن می‌دارد به این نکته التفات داشته باشیم، که وقتی از ادبیات در ایران سخن می‌گوییم، تنها با یک پدیده ذوقی مبتنی بر لذت زیبایی شناسانه روبرو نیستیم؛ بلکه ادبیات در ایران نوعی نظام معرفتی بنیادین بوده است که همچون نخ تسبیحی از سویی رابطه بین مردم، عالمان، پادشاهان و خدا را برقرار می کرده و از سوی دیگر سنت های چهارگانه عرفان، اسلام، ایرانشهری و یونان (غرب) را به هم مرتبط می‌کرد. در واقع شعر و ادب زبان گفتگویی و خردِ کهکشان اضداد ایران بوده است. که به مثابه عنصری وحدت بخش هویت ما را حفظ می کرد.

با ورود ما به دنیای جدید که همزمان با جنگ های ایران و روس و انقلاب مشروطه بود، شعر و ادب با خروج از دربار به سمت مردم رفت و هم در خلال انقلاب مشروطه و هم در خلال انقلاب 57 نقش حیاتی داشت. با اینهمه با تولد منتقد ادبی در ادبیات نو فارسی، به آرامی ادبیات به سمت ذوق و زیبایی شناسی رجعت کرد و نقش تاریخی خود را به فراموشی سپرد. در خرد ادبیات نشان می دهیم، چگونه شعر و ادبیات در ممکن شدن لحظه حال نقش داشت و چگونه می‌شود به خرد ادبیات بازگشت.

آن دم که هگل نشان می‌داد که عقل حدغایی و مازاد جنون است! به نکته‌ای بس مهم اشاره داشت و آن این بود که عقل ضد جنون نیست بلکه همسایه دیوار به دیوار آن است. این دقیقه ما را به لحظه ای پرتاب می کند که ادبیات می تواند همزاد ناهمشکل خرد باشد.عقل از زهدان جنون و خرد از بطن ادب متولد شد اما بعدتر به رام کردنش مشغول شد. خرد ادبیات درس‌گفتاری است که در آن تاریخ «رام کردن ادبیات» را به مدد اقتدار منتقد ادبی روایت می‌کنیم.

.

جلسه اول: گفتار در روش

.

جلسه دوم: گفتار در روش

.

جلسه سوم:گفتار در روش

.

جلسه چهارم: مشروطه و مشکله ایران

نیما در جایی می نویسد : وقتی که در تهران بودم می پرسیدند آیا تغییر وزن و قافیه، اساس ملیت ما را به هم نمی زند؟ ما باید بتوانیم توضیح دهیم چه رابطه ای بین ادبیات و اساس ملیت ما وجود دارد که در لحظه تاسیس ادبیات جدید این دو چنین در هم گره می خورند.

قدرت شاه در زبان دبیر(ادیب) جاری می شد، در واقع فره ایزدی در نثر منشیانه و بلاغت حاصل از آن بر بدن های رعیت انشا می شد، اما روزنامه زبان دیگری را طلب می کرد زبانی که باید ذهن هایی را در جهت بدل شدن به ملت تربیت می کرد، آن زبان منشیانه باید جای خود را به زبانی شوخ، تیز وتند می داد، این لحظه علاوه بر ممکن کردن قرتیکا، تولد منتقد را ممکن می کرد، تا با عبور از قدرت الوهی شاه، قدرت زمینی توده ها را تاسیس کند.

.

جلسه پنجم: ادبیات و نقد پروژه دانشگاهی

در جلسه پنجم، با نگاه به کتاب دگردیسی در شعر نیما وشیج دکتر سعید حمیدیان به نقد گفتمان دانشگاهی در نقد ادبیات معاصر می پردازیم.
چگونه نیما بعنوان پدر شعر معاصر متولد می شود؟ چه می شود که ادبیات ما ناگهان صاحب پدر می شود. باید این لحظه پدرانگی در ادبیات را قابل توضیح کنیم.

.

جلسه ششم: ادبیات و مسئله ایران

.

جلسه هفتم: گزارش به نسل بی سن فردا

در جلسه هفتم، با نگاهی به کتابِ «گزارش به نسل بی سن فردا» رضا براهنی، تبار تولد منتقد ادبی و اقتدار منتقد بررسی می شود.

.

جلسه مباحثه شرکت کنندگان

پیش از شروع جلسه هشتم و در جمع بندی مطالب کلاس گفتگویی بین شرکت کنندگان صورت گرفت.

.

جلسه هشتم: بازیابی خرد ادبیات

در جلسه هشتم، به پروژه شناخت پذیر شدن ادبیات می پردازیم و آستانه های مواجه های هستی شناسانه با ادبیات را مسئله مند می کنیم.
چگونه منتقد ادبی از طریق شناخت شناسانه کردن ادبیات، اقتدار خود را تثبیت می کند و ادبیات را به امری فرا دستی بدل می کند.

.

---

.

درس‌گفتار خرد ادبیات از سیامک مهاجری

زمان برگزاری جلسات: از پاییز ۹۷ تا بهار ۹۸

به همت کانون ادبی دانشگاه شاهرود

منبع: کانال تلگرامی دیدن

.

---

.

• Add to Phrasebook
  • No word lists for Arabic -> Persian…
  • Create a new word list…
• Copy