دفترماه این شماره از نشریه مشتمل بر ۹ مطلب است و بخشهای دیگر شامل ادب و هنر، اندیشه و نظر، کتاب و گزارش هستند.
در بخشی از سخن دبیر شمارۀ ۱۴۰ به قلم نغمه پروان چنین آمده است: «عمده مسئولیت مباحث ساده‌زیستانه هشیار ساختن ما به آگاهانه مصرف کردن و ندادن عنان زندگی به‌دست این فرهنگ مصرفی است که به‌هیچ‌روی با برخورداری از رفاه و امنیت در حد معتدل و معمول ناسازگار نیست، زیرا همان‌گونه که فیلسوفانی چون ارسطو نیز بر آن صحه می‌گذارند برخورداری از حدی از خواسته‌های بیرونی لازمۀ به‌چنگ آوردن خواسته‌های درونیِ روح و ذهن است.»
نخستین نوشتار دفتر ماه این شماره گفتوگویی با عنوان کم مصرفی، شادکامی و اخلاق روزمره با امری وستاکات استاد فلسفه و نویسندۀ کتاب عقلانیت کم‌مصرفی است که حسین کرمانشاهی به فارسی ترجمه کرده است. این گفتوگو با تمرکز بر ساده‌زیستی میخواهد این مطلب را روشن کند که چرا فیلسوفان همواره از صرفه‌جویی مخارج دفاع می‌کنند، اما چنین سخنانی همواره نادیده انگاشته میشود.
دومین نوشتار به قلم ریچارد گِرِگ در ارزش ساده‌زیستی داوطلبانه نام دارد و علی کلانی طهرانی به فارسی برگردانده است. او در این مقاله «با تکیه بر شرایط بیرونی و درونی ساده‌زیستیِ داوطلبانه ساده‌زیستی را نوعی خویشتن‌داری نسبی در برخی جوانب زندگی به‌منظور تأمین منافع بااهمیت‌تر در زندگی تلقی میکند و دستیابی به آن را به نوعی سازماندهی حساب‌شده در زندگی محتاج می‌داند.»
در نوشتار سوم روز و یوسیما در مقالۀ رویکردی فضیلت‌محور به مصرف ازمنظر مک‌اینتایر و بی‌بو با ترجمۀ علیرضا رضایت اخلاق فضیلت را به‌دلیل پویاییِ روبه‌کمال آن در حوزۀ مصرف چارچوب نظری مناسبی برای تحلیل اخلاقی مصرف مطرح می‌کنند و بر این باورند که دنبال کردن خواسته‌ها و خیرات درونی در مصرف برای عامل مصرف فضیلت‌مندی به ارمغان خواهد آورد.
چهارمین نوشتار اهمیت اخلاقی و معنویِ ساده‌زیستیِ اختیاری به قلم ژاکوب گَرت و با ترجمۀ یدالله رستمی است. نویسنده در این مقاله از منظر اخلاق فضیلت باستان، وظیفه‌گرایی کانت و زیبایی‌شناسیِ وجودِ فوکو به‌ضرورت این شیوۀ زندگی می‌پردازد و با تأکید بر خوبی زندگی و سعی در جهت کاستن از درد و رنج دیگران، به سادهتر زیستن ما را سفارش میکند.
پنجمین نوشتار با عنوان جنبش ساده‌گراییِ خودخواستۀ را ساموئل الکساندر نگاشته و فرناز تبریزی به فارسی ترجمه کرده است. «الکساندر معتقد است نیاز جهان امروز به سبک‌هایی بدیل برای زیستن، طلب میکند که شمائی کلی از ساده‌گراییِ خودخواسته مطرح شود. مؤلف در این مقاله ابتدا تصویر روشنی از این جنبش و مؤلفه‌های بنیادی آن به بیان مفاهیم، انگیزه‌ها و شیوه‌های عمل ساده‌گرایی خودخواسته می‌پردازد و در آخر نیز به ذکر مخالفت‌هایی می‌پردازد که علیه ساده‌گراییِ خودخواسته به‌عنوان یک جنبش و سبکی از زندگی مطرح شده است.»
غلامعلی کشانی در نوشتار ششم با عنوان ساده‌زیستی؛ مهاتما گاندی و دیوید ثورو از منظر دو انسان اندیشمند به ساده‌زیستی می‌نگرد که به صرفِ نظر اکتفا نکردند و تا جای ممکن باورهای ساده‌زیستانۀ خود را با عمل همراه کردند. مؤلف در ادامه منافعی را بر میشمرد که گاندی و ثورو آنها را پیامدهای «ساده زندگی کردن» معرفی کرده‌اند.
پیتر سینگر در مقالۀ هفتم با عنوان راهِ‌حل فقر جهانی آزمایش‌هایی فکری را برای ما ترسیم میکند تا به ما یادآوری کند که هنگام صرف پول بابت امور تجملی و غیرضروری، می‌توانستیم با پولمان کار بهتری نیز انجام دهیم. او اذعان دارد که زندگی اخلاقی در دنیای کنونی بسیار سخت و دشوار است اما آگاهی از مفاد این‌گونه زندگی می‌تواند اولین قدم برای قرار گرفتن در مسیر درست را پیشِ‌پایمان قرار دهد. این مقاله را حامد مرآتی به فارسی ترجمه کرده است.
هشتمین نوشتار این شماره را اسماعیل رادپور با عنوان در آغوش کشیدن سادگی نگاشته است که با تلقی سادگی به‌مثابۀ یکی از بنیادی‌ترین معانی در معارف مابعدالطبیعی و نیز آیین‌های عرفانیِ شرقِ دور به توصیف وضعِ دست‌ناخورده، نخستین و فطریِ موجودات در کمال ازلی می‌پردازد که در چنین طریقتی عموماً با تمثیل کنده‌چوب تراش‌ناخورده بدان اشاره میشود. مقالۀ رادپور را میتوان پژوهشی در دو اشارۀ «دائودِه جینگ» یا «دفتر مقدّس حق و راستی» به مفهوم سادگی و شروح استادان سنّت دائویی در کهن‌ترین تفاسیر نوشته شده بر این کتاب دانست.
نهمین و آخرین مقالۀ دفتر ماه این شماره از نشریه به قلم دکتر سید حسن اسلامی اردکانی با عنوان در فضیلت سادگی است. مؤلف در این مقاله سادگی را در جهان امروز هم‌زمان دشوار و ضروری تلقی میکند و بر این نظر است که گسترش وابستگی‌های انسان گاه حتی تصور ساده کردن زندگی را برایش هولناک جلوه می‌دهد. او همچنین به معرفی گام‌های آغازین ساده بودن و پنج مفهوم کلیدی سادگی از منظر اسلامی می‌پردازد.
بخش دوم ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت ادب و هنر نام دارد و مشتمل بر دو مقاله است. مقالۀ نخست زیباییشناسی در سال ۱۶۰۰ به قلم ووادیسواف تاتارکیویچ است که سیدجواد فندرسکی ترجمه کرده و شادی حدادپور خیابانی ویراستار آن بوده است.
دومین مقاله با عنوان قاسم انوار به قلم راجر مروین سیوری است و ترجمه و تحقیق آن را محمودرضا اسفندیار و جمشید جلالی شیجانی عهدهدار بودهاند.
اندیشه و نظر عنوان سومین بخش ماهنامه است و از دو نوشتار دیگر تشکیل شده است. نخستین نوشتار با عنوان الهیات در جهان معاصر گفتگویی با همایون همتی است. دومین نوشتار این بخش با عنوان وجود به عنوان پدیدارشدن: بازیابی تجربه یونانی از فوسیس به قلم چارلز گیگنون و با ترجمه انشاءالله رحمتی است.
دو بخش پایانی نشریه به ترتیب کتاب و گفتوگو نام دارند. بخش گفتوگو با مقالهای به قلم سیدمسعود رضوی با عنوان سندبادنامه آغاز میشود. در ادامه مقالهای از منیره پنجتنی با عنوان داستان و آموزش تفکر آمده است. سپس او در گفتوگویی با سعید ناجی به موضوع معیار فبک برای داستان پرداخته است. در ادامه نیز چند کتاب در حوزۀ فلسفه و علوم انسانی معرفی شدهاند. آخرین بخش نشریه به گزارش مهمترین وقایع حوزۀ اندیشه در یک ماه اخیر اختصاص دارد.
صد و چهلمین شمارۀ نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت مربوط به آذرماه ۱۳۹۶ با عنوان «فضیلت سادگی» به سردبیری و مدیر مسئولی انشاءالله رحمتی با بهای ۵۰۰۰ تومان در اختیار علاقه مندان قرار گرفت.
.
.
سخن دبیر
به‌قلم: نغمه پروان
ساده زیباست…
«سادگی» انگار از آن فضیلت‌هایی است که در نظر اول بیشتر «چیزی نبودن» را از ما طلب میکند تا چیزی بودن را. میخواهد خودمان باشیم و با سرشت واقعی خویش زندگی را «اصیل» پیش بریم. به دعوت هر بساط و سفرۀ پهن‌شده‌ای پاسخ نگوییم و با هر جماعتی هم‌رنگ نباشیم، قدروقیمت خود را بدانیم و به‌قول شمس تبریز «اسیر سالوس ظاهر نباشیم و به هر نمایشی در نیفتیم.» رها باشیم از هرآنچه عاریتی است و حتی رها از علم، اگر که در خوب‌زیستن به‌یاری‌مان نمی‌شتابد… آن رهایی که کوله‌بار سنگین زندگی را آن‌قدر سبک سازد که اوجمان دهد تا بدانجا که زندگی را از چشم‌اندازی فراتر به‌تماشا بنشینیم.
«سادگی»، این فضیلت ساده اما مهیج، به مؤلفۀ ساده‌زیستی‌اش پشت‌گرم است، آن‌گونه‌که ساده‌زیستن به‌سان تکیه‌گاهی میشود برای دیگر مؤلفه‌های این فضیلت. مطالبۀ این زیستنِ ساده از ما، خست ورزیدن است، در مبدل کردن روح و روانمان به جسم و ماده و سبک‌بار و سبک‌بال شدن از هر آن چیز که ضروری زندگی‌مان نیست. هشدار می‌دهد لازمۀ زندگی‌هایمان را آنهایی بدانیم که فقدانشان روان و روح و جسممان را به‌مخاطره می‌افکند. به‌هیچ‌روی سزاوار نیست چنین سخنی را صرفا پند و اندرزی انتزاعی تلقی کنیم، زیرا بررسی‌های مستندی در دست است حاکی از اینکه پول و مادیات فقط در «درآمدهای کم از پس خوشبخت کردن انسان‌ها برمی‌آیند» و از جایی به بعد افزایش یافتنشان دیگر آن‌چنان اثری بر خوشبختی‌ما نخواهد داشت. از جایی به بعد، این ما انسان‌هاییم که در هنگام عجز از درک نیازهای واقعی خود که به‌دست آوردن تعلقات روحی و روانی، آرامش خیال، و آزادی و تفکرند یا آن هنگام که استعداد و توان دستیابی به این نیازهای واقعی را در خود نمی‌یابیم، به‌اشتباه چارۀ کار را در غوطه‌وری در فرهنگ مصرفی رایج جستجو می‌کنیم و از خاطرمان می‌رود که: «ثروت واقعی همان تجربه کردن همه‌جانبۀ زندگی است و بس.»
بنابراین عمده مسئولیت مباحث ساده‌زیستانه هشیار ساختن ما به آگاهانه مصرف کردن و ندادن عنان زندگی به‌دست این فرهنگ مصرفی است که به‌هیچ‌روی با برخورداری از رفاه و امنیت در حد معتدل و معمول ناسازگار نیست، زیرا همان‌گونه که فیلسوفانی چون ارسطو نیز بر آن صحه می‌گذارند برخورداری از حدی از خواسته‌های بیرونی لازمۀ به‌چنگ آوردن خواسته‌های درونیِ روح و ذهن است.
مطلب را با گفتوگویی با امری وستاکات استاد فلسفه و نویسندۀ کتاب عقلانیت کم‌مصرفی می‌آغازیم که با تمرکز بر ساده‌زیستی، موضوعی که اخیرا رواج بسیار یافته، در پی روشن کردن این مطلب است که چرا فیلسوفان همواره از صرفه‌جویی مخارج دفاع می‌کنند، اما چنین سخنانی همواره نادیده انگاشته میشود. ریچارد گِرِگ در ارزش ساده‌زیستی داوطلبانه باتکیه بر شرایط بیرونی و درونی ساده‌زیستیِ داوطلبانه ساده‌زیستی را نوعي خويشتن‌داري نسبي در برخي جوانب زندگي به‌منظور تأمين منافع بااهمیت‌تر در زندگي تلقی میکند و دستیابی به آن را به نوعي سازماندهي حساب‌شده در زندگي محتاج می‌داند. روز و یوسیما در رویکردی فضیلت‌محور به مصرف ازمنظر مک‌اینتایر و بی‌بو اخلاق فضیلت را به‌دلیل پویاییِ روبه‌کمال آن در حوزۀ مصرف چارچوب نظری مناسبی برای تحلیل اخلاقی مصرف مطرح می‌کنند و معتقدند دنبال کردن خواسته‌ها و خیرات درونی در مصرف برای عامل مصرف فضیلت‌مندی به ارمغان خواهد آورد.
در نوشتار اهمیت اخلاقی و معنویِ ساده‌زیستیِ اختیاری، ژاکوب گَرت، ازمنظر اخلاق فضیلت باستان، وظیفه‌گرایی کانت و زيبايي‌شناسيِ وجودِ فوکو به‌ضرورت این شیوۀ زندگی می‌پردازد و با تأکید بر خوبی زندگی و سعی در جهت کاستن از درد و رنج دیگران، به سادهتر زيستن ما را سفارش میکند. مقالۀ جنبش ساده‌گراییِ خودخواستۀ ساموئل الکساندر ضمن ارائۀ تصویری روشن از این جنبش و مؤلفه‌های بنیادی آن به بیان مفاهیم، انگیزه‌ها و شیوه‌های عمل ساده‌گرایی خودخواسته می‌پردازد. الکساندر معتقد است نیاز جهان امروز به سبک‌هایی بدیل برای زیستن، طلب میکند که شمائی کلی از ساده‌گراییِ خودخواسته مطرح شود و در پایان نیز به ذکر مخالفت‌هایی می‌پردازد که علیه ساده‌گراییِ خودخواسته به‌عنوان یک جنبش و سبکی از زندگی مطرح شده است.
غلامعلی کشانی در نوشتار ساده‌زیستی؛ مهاتما گاندی و دیوید ثورو از منظر دو انسانی به ساده‌زیستی می‌نگرد که به صرفِ نظر اکتفا نکردند و تا جای ممکن باورهای ساده‌زیستانۀ خویش را با عمل درآمیختند. او در ادامه منافعی را به ما متذکر میشود که گاندی و ثورو آنها را پیامدهای «ساده زندگی کردن» معرفی کرده‌اند. پیتر سینگر در مقالۀ راهِ‌حل فقر جهانی با به‌تصویر کشیدن آزمایش‌هایی فکری ما را وامی‌دارد که هنگام صرف پول بابت امور تجملی و غیرضروری، به‌یاد آوریم که می‌توانسته‌ایم با پولمان کار بهتری نیز انجام دهیم. او اذعان دارد که زندگی اخلاقی در دنیای کنونی بسیار سخت و دشوار است اما آگاهی از مفاد این‌گونه زندگی می‌تواند اولین قدم برای قرار گرفتن در مسیر درست را پیشِ‌پایمان قرار دهد.
در آغوش کشیدن سادگی نوشتاری است به‌قلم اسماعیل رادپور که با تلقی سادگی به‌مثابۀ یکی از بنیادی‌ترین معانی در معارف مابعدالطبیعی و نیز آیین‌های عرفانیِ شرقِ دور به توصیف وضعِ دست‌ناخورده، نخستین و فطریِ موجودات در کمال ازلی می‌پردازد که در چنین طریقتی عموماً با تمثیل کنده‌چوب تراش‌ناخورده بدان اشاره میشود. نوشتۀ او تفحصی است در دو اشارۀ «دائودِه جینگ» یا «دفتر مقدّس حق و راستی» به مفهوم سادگی و شروح استادان سنّت دائویی در کهن‌ترین تفاسیر نوشته شده بر این کتاب.
و در انتهای دفتر، دکتر سید حسن اسلامی اردکانی در مطلبی که با عنوان در فضیلت سادگی نگاشته است، سادگی را در جهان امروز هم‌زمان دشوار و ضروری تلقی میکند. او که معتقد است گسترش وابستگی‌های انسان گاه حتی تصور ساده کردن زندگی را برایش هولناک جلوه می‌دهد به معرفی گام‌های آغازین ساده بودن و پنج مفهوم کلیدی سادگی از منظر اسلامی می‌پردازد؛ مفاهیمی چون نزیستن در گذشته و نبستن دل به داشته.
این «ساده‌زیستیِ اختیاری» که از آن سخن می‌رود برخلاف «ساده‌زیستی اضطراری» از محبت انسان به مال و مادیات می‌کاهد و البته بسیار زیرکانه و خلاقانه باید متوجه ریزه‌کاری‌های فراوانی بود که اجرای صحیح آن را میسر می‌سازد. تعالی‌گرایان اخلاقی که از بانیان ساده کردن زندگی در دو قرن اخیر به‌شمار می‌روند به ما گوشزد می‌کنند که تشخیص و غربال آنچه لازمۀ زندگی است و به‌دست آوردن این ضروریات از راه مناسب نیازمند برنامه‌ریزی بس دقیق است و مهم‌تر از آن نیز توجه به حفظ دوستی‌ها و پیوندهایمان در عمق این‌گونه ساده‌زیستن است که هنرمندی ژرفی را می‌طلبد.
با همۀ این مطالب خواستیم یادآوری کنیم که خوشبختی را در آغوش گرفتن بس دشوار است اما مانع‌های دستیابی به آن صرفا موانعی مادی نیست. یقینا با تمامی تغییراتی که در طول اعصار در زندگی انسانی رخ داده است نیاز به ساده‌بودن و ساده‌زیستن همواره در آن باقی بوده و باقی خواهد ماند. این سخن دیوید ثورو را به‌خاطر داشته باشیم که: «زندگی ما را جزئیات آن از بین برده است… ساده کنید، آن را ساده کنید.»
.
.
.
.
فهرست
سخن دبير
ساده زيباست/ نغمه پروان
دفترماه
كم مصرفي، شادكامي و اخلاق روزمره/ گفتوگو با امريس وستاكات، ترجمه محمد حسين كرمانشاهي
ارزش ساده‌زيستي داوطلبانه/ ريچارد گرگ، ترجمه علي كلاني طهراني
رويكرد فضيلت محور به مصرف/ پابلو گارسيا روز و كارلوس رودريگز يوسما، ترجمه عليرضا رضايت
اهميت اخلاقي و معنوي ساده‌زيستي اختياري/ ساموئل الكساندر و ژاكوب گارت، ترجمه يدالله رستمي
جنبش ساده گرايي خودخواسته/ ساموئل الكساندر، ترجمه فرناز تبريزي
ساده زيستي؛ مهاتماگاندي و ديويدثورو/ غلامعلي كشاني
راه حل فقر جهاني/ پيتر سينگر، ترجمه حامد مرآتي
در آغوش كشيدن سادگي/ اسماعيل رادپور
در فضيلت سادگي/ سيدحسن اسلامي اردكاني
ادب وهنر
1600/ وواديسواف تاتاركيويچ، ترجمه سيدجواد فندرسكي، ويراسته شادي حدادپور خياباني
قاسم انوار/ راجر مروين سيوري، ترجمه و تحقيق محمود رضا اسفنديار و جمشيد جلالي شيجاني
انديشه و نظر
الهيات در جهان معاصر/ گفتگو با همايون همتي، علي بابايي
وجود به عنوان پديدارشدن: بازيابي تجربه يوناني از فوسيس/ چارلز گيگنون، ترجمه انشاءالله رحمتي
كتاب
سندبادنامه(بخش اول)/ سيدمسعود رضوي
نقد، گفتگو و معرفي كتاب
داستان و آموزش تفكر/ منيره پنج‌تني
معيار فبك براي داستان/ گفتگو با سعيد ناجي، منيره پنج‌تني
معرفي كتاب خارجي/ مرضيه سليماني
گزارش
.
.
نشانی الکترونیک: ehvm86gmail.com
کانال تلگرام: t.me/Doostanehekmatmarefat
.
.