از جمله اصلی ترین اجزاء برنامه های درسیِ علوم انسانی و به ویژه ادبیات انگلیسی ارائه ی «خوانشی» از اثری ادبی است؛ انتظار می رود که دانشجویان جویای نام این رشته ها بتوانند آراء و اصول یکی از مکاتب نقد ادبی ( مارکسیسم، روانکاوی لکانی، فرمالیسم و…) را در راستای تفسیر رمان یا شعری «به کار گیرند». بدین ترتیب، به دنبال ظهور جنبش »مطالعات» در علوم انسانی در دوران پس از جنگ جهانی دوم، «خوانش» های بسیاری از آثار ادبی ارائه شده است. دیدگاه متعارف حاکم بر مطالعات ادبی بر این باور است که هر »خوانشی» با بارز کردن لایه ها ی روایی ناشناخته «چشم انداز جدیدی» به اثر می گشاید. در عین حال که انفجار این گونه «خوانش» ها ی ترقی خواهانه منجر به ایجاد فضایی متنوع تر و سرشار تر در دپارتمان های علوم انسانی شده است، پرسش هایی پیرامون حقیقتِ یا درستی این »خوانش« ها آرمان سنتی «تحقیق عینی» در نهاد دانشگاه را به چالش کشده است. با وجود انبوهی از «خوانش ها» ی موجود از گتسبی بزرگ، به عنوان مثال، این پرسش که «بالاخره کدام یک از این خوانش ها درست تر/حقیقی تر است؟» سرانجام سر برخواهد کشید. اگر دیگر بار، آنچنان که دیدگاه متعارف باور دارد، این «خوانش ها» اصلا قرار نیست که صادق یا کاذب باشند—فقط چشم اندازی جدید بر اثر به دست می دهند—، آنگاه این گمان که متون ادبی یک «خوانش» راستین، یک معنای اثبات پذیر، ندارند در نهایت مشروع به نظر خواهد رسید. اگر چنین است—اگر، به دیگر سخن، «خوانش» های کاملا متضاد از یک متن واحد ممکن است—نتیجه این خواهد بود که ،حداقل در رابطه با متون ادبی، آنگونه که نیچه باور داشت « واقعیت وجود ندارد، هر آنچه هست تفاسیر [از واقعیت] است». با این همه چنین ساختارشکنیِ مفهومِ حقیقتِ یک متن با نقش سنتی دانشگاه به عنوان نهاد متولی تحقیق عینی برای انکشاف حقیقتِ یکتا به شدت ناسازگار است. در چنین شرایطی، به باور نگارنده، تولید انبوه حقیقت های («خوانش ها») مختلف از آثار ادبی بازتاب منطق شرایط پست مدرن و روح نسبی گرای ملازم آن است. بدین معنا، تمامی دانشجویانی که در حال نگارش «خوانش» دلخواه خود از رمان دلخواه خود هستند پیشاپیش نسبی گرایانی پست مدرن اند، حتی آن دسته از دانشجویان علاقه مند به مطالعات مارکسیستی که طی پایان نامه های خود به انتقاد از پست مدرنیته می پردازند—زیرا که «انتقاد» آنها نیز در نهایت تنها «خوانشی» دیگر خواهد بود از یک متن.
.
.
صوت این سخنرانی
.
.
«خوانش ها» و پروژه ی پست مدرنیزاسیون در مطالعات ادبی
چگونه ما (دانشجویان ادبیات و علوم انسانی) پیشاپیش نسبی گرایانی پست مدرن هستیم؟
دانشگاه تهران
سخنران: بعثت علمی
.
.