در قرآن تطور اندیشگی نیست، تطور بیانی است.
١.تعبير”تطور انديشگى” را در خصوص احكام عملى نبايد به كار برد و يا دست كم، از نظر معنا و مطالب پيرامون آن، با حوزه انديشه كه به دنبال شناسائى واقعيت است، تفاوت بسيار دارد و بايد جداگانه بررسى گردد. تطور احكام در دانش فقه، زير عناوينى چون اجمال و تبيين، ناسخ و منسوخ و معاريض و توريه بررسى شده و نقش تقدم و تاخر تاريخى آنها هم تا حدود زيادى مورد توجه بوده است.
٢.تطور انديشگى گاه به معناى وجود تغيير مطالب در آثار يك مولف است و گاهى به معناى تغيير آراى يك مولف در ضمن آثارش. اولى لزوما به معناى تغيير آراى مولف نيست و مى تواند دلائل مختلف داشته باشد، از جمله رعايت ذهنيت مخاطب و انتقال لايه به لايه مطالب در فرايند آموزش. مدعاى ما اين است كه اولى در قرآن مثل هر نص تاسيسى ( متن مادر) هست اما دومى تاكنون اثبات نشده است.
٣.مدعاى استاد ملكيان را بر معناى نخست مى توان حمل كرد و با آن همراه شد. يعنى چون در باب نفس، در قرآن بيان هاى مختلفى وجود دارد، پس دانستن سير تاريخى نزول كمك مى كند (فقط به عنوان يك نشانه) كه نظر حقيقى قرآن در باب نفس روشن گردد.[ توجه مى فرماييد كه در اين صورت حرف جديدى نيست] اما بنابر فرض دوم، صرفا تفاوت عبارات در باب نفس كافى نيست، بلكه بايد ثابت كنند كه مطالب قرآن در مواضع مختلف با يكديگر در تناقض است و نشان از تطور ديدگاه صاحب سخن دارد. در عبارت استاد ملكيان شاهدى بر اثبات اين مدعا نيست.
٤.در خصوص مسئله نفس، عبارت ايشان مبهم و قابل مناقشه است، مى گويند كه قرآن مى فرمايد:” شما نفس داريد و اين نفستان هست كه با عالم ديگر انتقال پيدا مى كند”. بحث ايشان در باره حشر بدن در قيامت بود و نه انتقال به جهان ديگر! پس مى پرسيم كدام آيه است كه دلالت دارد “تنها” نفس انسان است كه در “قيامت” محشور مى شود؟![ توجه كنيد كه بدون دو قيد تنها و قيامت، استدلال تمام نيست و در واقع هيچ چيزى اثبات نشده است] ادعاى ما اين است كه در باب جايگاه نفس و بدن در قيامت، در قرآن هيچ تطور محتوائى نيست. در قرآن كريم از آيات مكى تا پايان آيات مدنى، حشر انسان در قيامت با هر دو عنصر نفس و بدن بيان شده است، هر چند انتقال به عالم برزخ با روح صورت مى گيرد و در قيامت روح به بدن ملحق مى گردد.
.
.
نقدی بر نگاه مصطفی ملکیان به تطورات اندیشگی در قرآن
نویسنده: محمدتقی سبحانی
.
.
مطالب مرتبط:
نمونه هایی از تطورات اندیشگی در قرآن – مصطفی ملکیان
.
.
عده ای هستند که گمان می کنند وکیل مدافع خدا (نعوذباله) و حضرت رسول (ص) هستند و باید در مقابل هر چیزی که در باب این دو گفته می شود، لایحه دفاعی آماده کنند و متاسفانه این کار را از لحاظ منطقی بسیار ضعیف انجام می دهند. حرف استاد ملکیان روشن است. هم در مورد نفس و هم در مورد شراب و همبستری در ماه مبارک رمضان. هیچ کدام هم نقدی به حضرت رسول (ص) نیست، بلکه شاید مصداق رب زدنی علما باشند. اما چرا عده ای همیشه می خواهند نقش وکیل بازی کنند – و کاش وکیل قدرتمندی بودند! – خود جای سوال است.
متاسفانه گویا شما هم نقش وکیل مدافع جناب ملکیان رابه عهده گرفته اید و خود را ملزم می دانید که بدون پاسخ به توضیحات نقد کننده، از جناب ملکیان دفاع کنید! اگر واقعا معتقدید که نقد وارده اشتباه است لازم است به روشنی دلیل خطا بودن آن را بیان کنید، نه اینکه با خطابه گری و پروپاگاندا، نظر مخالف را خراب کنید. به نظر من چنین روشی از منش خود جناب ملکیان نیز به دور است.
سلام
منبع این نقد کجاست؟ فایل صوتی ازش موجوده یا…؟