دکتر حکمت نیا :
در قرن هفدهم تحت تأثیر اتفاقاتی، دو پیش‌فرض ساده مورد پذیرش واقع شد که منجر به این پدید آمدن جوامع مدرن گردید:
1- خدایی وجود ندارد یا وجود دارد و فرمانی نداده است یا فرمان داده و مخاطبش ما نبوده‌ایم و …، یعنی خودش را از حقوق کنار کشیده است؛
2- اساساً دولت هیچ حاکمیتی بر ما ندارد.
در نتیجۀ این دو پیش‌فرض، سؤالات اساسیِ متعددی مطرح شد: چرا قواعدی وجود دارد که بر ما الزام می‌شود؟ چرا و بر اساس چه مفادی دولت ما را الزام به پذیرش و رعایت قواعدی می‌کند؟ و …
بشر هیچ پاسخی برای این پرسش‌ها نداشت. بنیان‌های فکری‌اش به یکباره فرو ریخته بود و برای ساده‌ترین سؤالات هم پاسخی نداشت؛ فلسفه ی حقوق در فضایی به وجود آمد که بشر پیش‌فرض‌های قبلی‌اش را کنار گذاشته بود و احساس می‌کرد دستش خالیست؛ لذا سؤال‌های اساسی را مطرح کرد: حقوق چیست؟ الزام چیست؟ این مفاد الزام‌آور از کجا استخراج می‌شود؟ و …
همه در آن «نقطۀ صفر تاریخی» گیر کرده‌اند؛ چون پیش‌فرض‌ها را کنار گذاشته‌اند و همه چیز عوض شده است. لذا این سؤالات را نمی‌توانستند جواب بدهند و به جای آن چیزهایی که در آن‌ها تردید کرده بودند پاسخ قانع‌کننده و اثباتی نداشتند. یک فروضی را کنار گذاشتند و یک زندگیِ جدید ساختند که آن زندگیِ جدید مبتنی بر چند سؤال اساسی بود.
برای نمونه جان لاک در کتاب Two Treatises of Government (دو مقاله دربارۀ دولت)، در مقالۀ اول می‌گوید حکومت شاهنشاهی باطل است (سلب) و در مقالۀ دوم می‌گوید حال به جای آن حکومت باطل چه حکومتی را باید بر سر کار آورد (اثبات).
طرح همۀ مباحث مبتنی بر یک گذار است. پس اینکه می‌گویند فلسفه ی حقوق از جایی آغاز می‌شود که شما در پیش‌فرض‌های حقوق سؤال کنید یعنی این. یعنی آنچه که تا به حال فکر می‌کردید درست است، کنار بگذارید؛ وقتی کنار گذاشتید، می‌بینید دستتان خالی است؛ و حال که دستتان خالیست ناچارید که بحث کنید.
چرا ما فلسفه ی حقوق نداریم؟ چون پیش‌فرضی را کنار نگذاشتیم. چرا فقه ما پیشرفت نمی‌کند؟ چون از زمان شیخ طوسی به بعد پیش‌فرضی جابه‌جا نشده. بعد از جمهوری اسلامی بود که بعضی پیش‌فرض‌ها محلّ تردید واقع شد و در نتیجۀ همین تردیدهای اندک سؤالات جدیدی مطرح شد؛ برای مثال پرسیده شد که آیا حقوق اسلامی مربوط به صدر اسلام است یا به حال هم مربوط است؟؛ بر اثر تردید تحرّکی ایجاد شد و سؤالات تازه‌ای مطرح شد.
با سلام و ادب و سپاس
فایل صوتی اشتباه بارگذاری شده است
سلام و درود
اصلاح شد
سلام
کاش مجموعه کامل تدریسهای دکتر حکمتنیا رو در موضوعات مختلف قرار میدادید.