توضیحات محمدمهدی مجاهدی پیرامون این میزگرد: پیوست این یادداشت نسخهای از متن منقح میزگردی است با حضور من و آقای دکتر حمیدرضا جلائیپور به میزبانی آقای جواد روح که در آن بررسی معنا و مبنای پوپولیسم و گونهشناسی آن همراه با نگرشی مقایسهای به پوپولیسم در ایران و آمریکا موضوع بحث بود. این متن بالأخره در دیماه ۱۳۹۵ در پنجاهمین شمارهی نشریهی مهرنامه منتشر شد.
دموکراسیها، چه رسد به شبهدموکراسیها، هیچگاه از آفت پوپولیسم برکنار نبودهاند. به تعبیر دیگر، پوپولیسم همزاد دموکراسیهای انتخاباتی و اکثریتی است، چنانکه خطا همزاد معرفت است. بهموازات رشد یافتن و پیچیدهتر شدن دموکراسیها، آفتهای آنها، از جمله پوپولیسم، هم رشد یافته است و پیچیدهتر شده است. به همین سبب، برای بقا و ارتقای دموکراسی، ما باید فهممان را از پوپولیسم دائماً روزآمد کنیم.
دموکراسی مانند معرفت است، هر دو از راه کشف و حذف خطاهایشان بهبود و ارتقا مییابند. از این رو ست که فهم و شناخت صورتهای پیچیدهتر و گونههای نوپدید پوپولیسم اینک مدتی است باز به فهرست مهمترین سرفصلهای مطالعات دموکراسی و علوم سیاسی بازگشته است. قدرت گرفتن دانلد ترامپ در آمریکا و برآمدن کارزارهای انتخاباتی پوپولیستی در سالهای اخیر در اروپا نقطهی عطفی در توجه مجدد و مجدانه به مسألهی هجوم پوپولیسم به ساخت سخت قدرت در دموکراسیها ست.
برای ما ایرانیان هم سیاست پوپولیستی در ادارهی کشور تجربهای نهچندان دور و در کارزارهای انتخاباتی ادوار اخیر، تجربهای زنده و حاضر است.
میزگردی که در پی میآید، پس از انتخابات سال گذشتهی آمریکا، ماهها پیش از گرم شدن رقابتهای انتخاباتی اخیر در ایران برای انتخاب رئیسجمهور دوازدهم، برگزار شد، ولی موضوع اصلی مباحث این میزگرد پیوندی مستقیم با مضمون سنگین پوپولیستی انتخابات اخیر دارد. از اینرو، بازخوانی این میزگرد اکنون در متن و زمینهی جدید، شاید خالی از مناسبت و فایدتی نباشد.
در ضمن مباحث این میزگرد، خصوصاً دو گونه پوپولیسم از یکدیگر بازشناخته شدهاند که در نوشتهها و مطالب اخیرم آنها را پوپولیسم مردمگرا و پوپولیسم (مردمفریب) نامیدهام؛ دو گونه پوپولیسمی که در انتخابات دوازدهم با یکدیگر رقابت کردند، و خوشبختانه این نوبت، بر خلاف دورههای نهم و دهم، و برخلاف آنچه سال پیش در آمریکا رخ داد، ولی همنوا با شکست پوپولیسم مرمفریب در هلند و فرانسه، در ایران مردمگرایی بر مردمفریبی فائق آمد.
پوپولیسم در همهی انواعش سیاستی مردمانگیز است که فراتر از دستهبندیها و ساختمندیها و هویتیابیهای سیاسی متعارف و مرسوم، مستقیما مردم را میشوراند و جامعه را بدریخت و دفرمه و زمینهی بیقراری سیاسی را تشدید میکند و امکان کشف و حذف خطاها و درسآموزی از تجربههای جاری و گذشته و مجال ارتقای سطح استدلال سیاسی را از جامعه میستاند.
راه آیندهی جامعهی سیاسی و جامعهی مدنی در ایران راه دشواری است که یکی از مهمترین اهداف آن میتواند رهاییِ گام سیاست از دام هرگونه پوپولیسم باشد.
.
.
فایل pdf میزگرد مهرنامه با موضوع جامعهشناسی سیاسی پوپولیسم (در مهرنامه)
.
.
میزگرد مهرنامه با حضور حمیدرضا جلائیپور و محمدمهدی مجاهدی و با موضوع جامعهشناسی سیاسی پوپولیسم
ماهنامه مهرنامه شماره 50
.
.