در دو قرن اخیر در جهان غرب ، کلام جدید و فلسفه دین به مساله انتظار بشر از دین پرداختند و این مبحث را مطرح کردند که ادیان در جهان معاصر ، چه نیازهایی از نیاز بشر را پاسخگو می باشند . این بحث دچار تحولات عمیقی شد تا اینکه در اسلام هم بطور خاص مطرح گردید . البته اینکه این بحث در اسلام در چه زمانی پدید آمد محل اختلاف مورخین و اندیشمندان دینی است . عده ای معتقدند تبیین این مساله که دین ، به ویژه اسلام قرار است پاسخگوی کدامیک از نیازهای انسان باشد را ابتدا امام محمد غزالی در اسلام مطرح کرد و عده ای هم این نظر را به زمان شیعیان در اسلام برمی گردانند و معتقدند در کلام ائمه اطهار (ع) این مساله تبیین شده است .
در زمان معاصر بویژه در ایران شاید بتوان منشا این نظر را در کلام اندیشمندانی همچون اقبال لاهوری (پاکستانی) جستجو کرد . اما مشخصا میتوان فردی را که این نظریه را در ایران معاصر پس از انقلاب مطرح کرد دکتر سروش دانست . ایشان نظریه دین اقلی و دین اکثری را در کتاب بسط تجربه نبوی مطرح کردند که همان زمان متوجه عکس العمل های مختلفی شد .
علمای مختلفی در اینباره نظر خود را در کتب و مقالات مختلف ابراز کردند . تا اینکه در سال ۱۳۹۱ ، آیت الله جوادی آملی در کتاب مستقلی به این موضوع پرداختند . این کتاب که توسط نشر اسراء چاپ شده در فصول مختلفی ، سعی در بیان کلیات و مبادی تصوری مساله انتظارات بشر از دین و راه های تبیین آن از طریق بررسی ادله ضرورت بعثت انبیاء(ع) ، بررسی فواید دین ، انسان شناسی و بررسی منابع دین را دارد . بخش پابانی کتاب نیز بیان گر پاسخ اسلام به برخی خواسته های مهم بشر است .