درسگفتار «چیستی علم» از دکتر مهدی ناظمی

درسگفتار «چیستی علم» از دکتر مهدی ناظمی

تدریس کتاب چیستی علم توسط دکتر مهدی ناظمی

.


.

عنوان کتاب: چیستی علم «What Is This Thing Called Science؟»

نویسنده: آلن اف. چالمرز

مترجم: دکتر سعید زیباکلام

انتشارات: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت)

چاپ اول: ۱۳۷۸

چاپ دوازدهم: ۱۳۹۰

تعداد صفحه: ۲۳۲

شابک: ١-٣۴٢-۴۵٩-٩۶۴

.


.

توضیح پشت جلد کتاب چیستی علم :

چیستی علم درآمدی است ساده و روزآمد به نظریات جدید علم‌شناسی فلسفی؛ و تا آنجاکه امکان داشته، فارغ از اصطلاحات پیچیده است. توفیق فوق‌العاده آن سبب شده به زبانهای ایتالیایی، اسپانیولی، هلندی، یونانی و چینی ترجمه شود. نظریه‌های جدید در فلسفه علم به طور موفقیت‌آمیزی تلّقی متعارف و سنتی از علم را مورد تحدّی و چالش قرار داده‌اند. موافق تلّقی سنتی، نظریه‌های علمی از مشاهده و آزمایش اخذ می‌شوند و بدین ترتیب می‌توان آنها را توجیه و تصدیق کرد. تحولات اخیر در فلسفه علم نشان داده‌اند که این تلقی بسیار رایج از ماهیت علم کاملا بر خطاست؛ تلّقی‌ای که هنوز در بیشتر علوم اجتماعی معصر نافذ و رایج است و اغلب نتایج مضر و ویرانگری دارد. کاستیها و خام‌اندیشسهای نظریه‌های تجربه‌گرایانه در این کتاب به زبانی ساده تشریح شده و تلاشهای جدید برای بهبود و یاجایگزینی آنها به طور مبسوط توصیف و ارزیابی شده است.

آلن چالمرز در سال ۱۹۳۹ در شهر بریستول انگلستان متولد و در سال ۱۹۶۱ در رشته فیزیک فارغ‌التحصیل شد. وی پس از گذزاندن دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه منچستر، دو سال به تدریس فیزیک و تاریخ علم مشغول شد و سپس به تحصیل در دوره دکتری رشته فلسفه در دانشگاه لندن پرداخت و در سال ۱۹۷۱ فارغ‌التحصیل شد. وی اکنون دانشیار تاریخ و فلسفه غلم در دانشگاه سیدنی استرالیاست. چالمرز علاوه بر این کتاب، بیش از چهل مقاله تحقیقی در مجلات تخصصی بین‌المللی انتشار داده است. کتاب دیگر وی، چگونگی ساختن علم، در سال ۱۹۹۰ منتشر شده است.

هدف از تألیف این کتاب، طرح ساده، روشن و ابتدائی نظرگاههای نوین درباره ماهیت علم است. در عصر جدید به علم ارج بسیار گذاشته می‌شود. ظاهراً عموم چنین می‌پندارند که علم و روشهایش دارای خصوصیاتی ویژه است. نسبت «علمی» دادن به بعضی ادعاها، استدلالها و آثار تحقیقی به صورتی انجام می‌شود که نوعی امتیاز یا نوع خاصی اعتماد از آن اراده می‌شود.

«روش علمی چیست؟» که به حسب ادعا به نتایج خصوصاً ممتاز و قابل اتکاء منجر می‌شود؟ چیستی علم درآمدی است ساده و روزآمد به نظریات جدید علم شناسی فلسفی؛ و تا آنجا که امکان داشته، فارغ از اصطلاحات پیچیده است.

ارج‌گذاری به علم منحصر به زندگی روزمره و وسایل ارتباط جمعی نیست، بلکه آشکارا در کانونهای علم و تحقیق و در تمام اجزای جهان معرفت مشاهده می‌شود

.


.

فهرست مطالب کتاب چیستی علم :

فصل اول: استقراء‌گرائی؛علم معرفتی مأخوذ از یافته‌های تجربی

فصل دوم: مسأله استقراء

فصل سوم: اتکای مشاهدات بر نظریه‌ها

فصل چهارم:ابطال‌گرائی

فصل پنجم: ابطال‌گرائی پیشرفته؛ پیش‌بینی‌های بدیع و رشد علم

فصل ششم: محدودیتهای ابطال‌گرائی

فصل هفتم: نظریه به مثابه ساختار؛ برنامه‌های پژوهشی

فصل هشتم: نظریه به مثابه ساختار؛ پارادایم‌های کوهن

فصل نهم: معقول‌گرائی در مقابل نسبی‌گرائی

فصل دهم: آفاقی‌گرائی

فصل یازدهم: تبیینی آفاقی‌گرایانه از تغییر نظریه‌ها در فیزیک

فصل دوازدهم: معرفت‌شناسی نظم‌گریزانه فایرابند

فصل سیزدهم: واقع‌گرائی، ابزارگرائی و حقیقت

فصل چهاردهم: واقع‌گرائی

.


.

صوت جلسات درسگفتار «چیستی علم» از دکتر مهدی ناظمی

جلسه 1

جلسه 2

جلسه 3

جلسه 4 – بخش اول | بخش دوم | بخش سوم

جلسه 5

جلسه 6

جلسه 7

جلسه 8 – بخش اول | بخش دوم

جلسه 9

جلسه 10

جلسه 11

جلسه 12

جلسه 13 – بخش اول | بخش دوم

.


.

«درس گفتارهای حاضر موضوع فلسفه علم مقدماتی و در فضای تلگرام تهیه شده است. اعضای گروه دارای تحصیلات متنوع بودند. پیش فرض تدریسها این بود که قبل از هر جلسه، متن مقرر کتاب چیستی علم، مطالعه شده است. همچنین اشکالات پیش آمده توسط اعضا در گروه مطرح و رفع می شد.»

.


.

4 نظر برای “درسگفتار «چیستی علم» از دکتر مهدی ناظمی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *