عصرگاه جمعه 21 خردادماه نشست فلسفه‌ی تاریخ: «فاشیسم‌پژوهی در زمانه‌ی ما» در کتابخانه‌ی ملی ایران برگزار شد. این نشست را موسسه‌ی فرهنگی خورشید راگا و موسسه‌ی سیاووشان با همکاری کتابخانه‌ی ملی برگزار کردند. این نشست یکی از برنامه‌هایی بود که خورشید و سیاووشان با موضوع فلسفه‌ی تاریخ و جدل‌های مهم میان مورخان برگزار خواهند کرد.
با وجود آن که موضوع نشست بسیار تخصصی بود و مخاطبانی خاص داشت، شمار زیادی از صاحبنظران و پژوهشگران درباره‌ی جامعه‌شناسی و تاریخ فاشیسم در نشست حضور داشتند و در نیمه‌ی دوم برنامه به بحث و تبادل نظر درباره‌ی نظریه‌ها و آرای موجود در این زمینه پرداختند.
سخنران اصلی این برنامه دکتر مهدی تدینی بود که به طور مشروح درباره‌ی چارچوبهای نظری فاشیسم‌پژوهی، فلسفه‌ی تاریخ و روش‌شناسی ارنست نولته و آثار مهم او در این زمینه سخن گفت و گزارشی از ماجرای جدل مورخان را که میان هابرماس و نولته در گرفته بود، ارائه کرد. جدل مورخان کشمکشی نظری میان مورخان آلمانی بود که بیش از بیست سال به درازا کشید و بیش از هزار مقاله و دهها کتاب در جریان آن نوشته شد. دکتر تدینی شاگرد ارنست نولته هستند و طی سالهای گذشته مجموعه‌ای از کتابهای تخصصی درباره‌ی فاشیسم‌پژوهی و به ویژه آثار نولته را به پارسی ترجمه کرده‌اند.
سخنران دوم این نشست دکتر شروین وکیلی بود که بحث خود را از جدل مورخان آغاز کرد و به پرسش از مفهوم عینیت در تاریخ پرداخت. او از سویی به نقدهای چپ‌گرایان و نئومارکسیستهایی پرداخت که تاریخ و اصولا علم را امری برساخته و فاقد ارزش علمی می‌دانند و تنها ارزش عملیاتی آن را در نظر می‌گیرند. در سوی دیگر آرای هواداران مکتب روایت‌گرایی (Narrativism) را نقل کرد که به خاطر بافت روایی شبه‌ادبی و سیطره‌ی استعاره در متون تاریخی آنها را از دایره‌ی علم بیرون می‌دانند. دکتر وکیلی از یکسو بر سویه‌های استعاری و قدرت‌مدار دانشهای تجربی تاکید کرد و از سوی دیگر از عینیت تاریخی دفاع کرد و روش‌شناسی‌ای سیستمی را برجسته ساخت که گزاره‌های تاریخی را رسیدگی‌پذیر می‌سازد و امکان داوری درباره‌ی صحتشان را فراهم می‌آورد.
پس از آن دکتر مرتضی مردیها سخنانی درباره‌ی نقد رویکرد چپ‌گرایانه به تاریخ‌نگاری بیان کردند. ایشان نگاه ابزاری به تاریخ و علم را که از اولویت دادن به پراکسیس مارکسیستی ناشی می‌شود را زیربنای گفتمانی دانستند که سیاست‌زده و علم‌گریز و فریبکارانه است، و نمونه‌هایی از پژوهشهایی را برشمردند که بی‌پایه بودن علمی گفتمانهایی درباره‌ی تاریخ بومیان استرالیا یا نظریه‌های فمینیستی را به دست می‌دهد.
نقطه‌ای که هر سه سخنران درباره‌اش توافق داشتند و موضعی که هرسه از آن دفاع می‌کردند، تاکید بر عینیت داده‌های تاریخی بود، و پافشاری بر این که در تاریخ هم مثل همه‌ی دانشهای دیگر امکان ارزیابی گزاره‌ها و داوری درباره‌ی صحتشان وجود دارد و از این رو برخورد ابزاری و سیاست‌بازانه با آن نادرست و فریبکارانه است.
نشست با پرسش و پاسخ تا ساعت 19:30 ادامه یافت و حاضران آرای خود را درباره‌ی نولته و فاشیسم‌پژوهی و دستگاههای فلسفی حاکم بر این شاخه از پژوهشهای تاریخی ابراز کردند.
.
.
دانلود صوت نشست فلسفه‌ی تاریخ: فاشیسم‌پژوهی در زمانه‌ی ما
(به ترتیب گفتارهای مهدی تدینی، شروین وکیلی و مرتضی مردیها)
.
.
منبع گزارش: تارنمای موسسه‌ی خورشید راگا
در این نشست، مهدی تدینی سخنان خود را با عنوان «از فاشیسم پژوهی تا تاریخ اندیشی: مروری بر اندیشه های ارنست نولته» مطرح کرد و شروین وکیلی از «چالش ها و راهبردها در بازخوانی تاریخ فاشیسم» سخن گفت و در پایان مرتضی مردیها (استاد دانشگاه تهران) سخنانی درباره‌ی نقد رویکرد چپ‌گرایانه به تاریخ‌نگاری بیان کرد.
جمعه 21 خرداد 1395
.
.
با سلام و شب بخیر
یکی از بحث های مغفول در زمینه ی فلسفه و تاریخ همین بحث های فلسفه ی تاریخ است که متاسفانه در ایران زیاد پی گیری نمی شود. از این نظر باید به شما دست مریزاد گفت. امیدوارم این گونه بحث ها در این سایت وزین با جدیت پی گیری شود و نمایندگان همه ی طیف ها به این جلسات دعوت شوند. باشد که در این عرصه شاهد رشد و بلوغ شویم و بتوانیم تاریخ را از دیدی جدی تر و منطقی تر بر رسیم. اگر ممکن است فایل متنی سخنرانی ها و نشست ها را هم بگذارید. می دانم که نام و کارکرد سایت صدایی است. ولی برای بررسی و استفاده بهتر به نظرم متن بر صوت ترجیح دارد. واقعا خسته نباشید. ایزد یکتا یارتان
طبق معمول ابراز نظرها یک طرفه است و از طیفی که هر سه آن را نقد می کنند ، کسی برای ابراز نظر و پاسخ گویی حضور ندارد .