سخنرانی علی‌اکبر احمدی افرمجانی با عنوان «گذر به سوی الهیات نوین»

3 نظر برای “سخنرانی علی‌اکبر احمدی افرمجانی با عنوان «گذر به سوی الهیات نوین»”

1. جناب عبدالکریم سروش در یکی از سخنرانی هایشان می گوید وجود خداوند یک (فرض معقول) است و بیش از این انتظار مالایطاق از انسان است. یا جناب مصطفی ملکیان در سخنرانی اخیرشان درباره اخلاقی زیستن؛ همواره می گوید (چه خدا باشد چه نباشد) مثلا مرگ انسان مُسَلم است و باید همواره مطمح نظر ما باشد و دیگر اصل های بنیادین اخلاقی. یک جورایی انگار وجود خداوند را در پرانتز گذاشتند و برای ایشان علی السویه است. در حالی که چیزی که من بهش رسیدم این است که یک مؤمن واقعی خدا را فرض نمی کند بلکه با همه وجود احساس می کند. گاندی می گفت مسئله خدا برای من مسئله مرگ و زندگی است. بله مؤمن، چیستی و ماهیت خداوند را نمی شناسد ولی اینقدر یقین دارد که جهان هستی تکیه گاه و سرچشمه ای دارد. هم چنین انسان ملحد و بی خدا، می تواند اخلاق مدار زندگی کند اما به هیچ وجه اخلاق نمی تواند بر پایه الحاد بنا شود. این عبارت درستی است که تا خوبی مطلقی وجود نداشته باشد خوبی نسبی هم معنا ندارد. نکته دیگر اینکه، در نظام اخلاقی رواقی و بودایی به این علت ظاهرا سخنی از خدا نیست که نظام های فکری پیشین بیش از حد و اندازه انتزاعی و متافیزیکی درباره خدایان صحبت می کردند ولی این نظام های اخلاقی می خواهند سهم انسان هم بپردازند. یعنی در دوگانگی انسان و خدا یا انسان و هستی؛ می خواستند حق انسان هم ادا کنند و اگر نه هیچ کدام از نظام اخلاقی رواقی و بودایی، اومانیسم به معنای امروزی کلمه نیستند. سخن آخر اینکه، من تفکیک خدای شخص وار و خدای ناشخص وار را تاحدی می توانم پذیرم ولی با این قدر با حدت و شدت و با کمال تأکید، بین خدای شخص وار ادیان ابراهیمی و ناشخص وار ادیان غیر ابراهیمی تمایز گذاشتن، نمی توانم همدلی کنم. بله اختلاف منظر و جلوه هایی درکار است اما نه اینقدر که در طبل آن می کوبند. اصلا خود تصور خدا و مفهوم خدا، اینقدر بارمعنایی ناشناخته و رازورانه دارد که خدای شخص وار صددرصد را منتفی کند. در ضمن اینکه همآیاتی از قرآن و هم عباراتی از نهج البلاغه خدا را غیر شخصی و فراشخصی معرفی می کند مانند هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ [سوره الحدید : ۳] ((و سر آغاز دین، خداشناسی است، و کمال شناخت خدا، باور داشتن، او، و کمال باور داشتن خدا، شهادت به یگانگی اوست و کمال توحید (شهادت بر یگانگی خدا) اخلاص، و کمال اخلاص، خدا را از صفات مخلوقات جدا کردن است، زیرا هر صفتی نشان می‏دهد که غیر از موصوف، و هر موصوفی گواهی می‏دهد که غیر از صفت است، پس کسی که خدا را با صفت مخلوقات تعریف کند او را به چیزی نزدیک کرده، و با نزدیک کردن خدا به چیزی، دو خدا مطرح شده و با طرح شدن دو خدا، اجزایی برای او تصوّر نموده و با تصّور اجزا برای خدا، او را نشناخته است. و کسی که خدا را نشناسد به سوی او اشاره می‏کند و هر کس به سوی خدا اشاره کند، او را محدود کرده، به شمارش آورده. و آن کس که بگوید «خدا در چیست» او را در چیز دیگری پنداشته است، و کسی که بپرسد «خدا بر روی چه چیزی قرار دارد» به تحقیق جایی را خالی از او در نظر گرفته است، در صورتی که خدا همواره بوده، و از چیزی به وجود نیامده است. با همه چیز هست، نه اینکه همنشین آنان باشد، و با همه چیز فرق دارد نه اینکه از آنان جدا و بیگانه باشد. انجام دهنده همه کارهاست، بدون حرکت و ابزار و وسیله، بیناست حتّی در آن هنگام که پدیده‏ای وجود نداشت، یگانه و تنهاست، زیرا کسی نبوده تا با او انس گیرد، و یا از فقدانش وحشت کند. خطبه اول نهج البلاغه))

   پاسخ

   1. دوست گرامی. جناب عالی در مرحله اول دینداری یعنی آیات و روایات باقی مانده اید. همه چیز باید مدرن شود. وگرنه محکوم به از هم گسبختگی و نابودی است. دین هم اگر نتواند مدرن شود و سرعت تغییر را در خود بالا نبرد ناچار باید از بین برود. چیزی که باعث عدم نابودی دین می شود به روز رسانی هر چه بیشتر فهم ما از ذات خدا و افزایش تحیر ما در قدرت خلقت او است. به همین دلیل الهیات باید مدرن شود. بهترین راه شناخت خدا، انجام کارهای مشابه او یعنی خلقت است. تنها یک خالق می تواند شناخت خوبی از خالق اصلی داشته باشد. بنابرین شروع خلقت و افزایش هنر خلقت بهترین راه شناخت خدا و راهگشای الهیات نوین خواهد بود. شک در وجود خدا برای یک دانشمند مدرن اندیش امروزی تنها با شروع به خلقت و شناخت دشواری های آن و شرایط لازم برای آن از بین میرود.

      پاسخ

2. سلام دوست گرامی اولا:بین دو سخن”الهیات مدرن شده”با:الهیات باید مدرن شود”فرق است وانچه موضوع بحث سخنران است پرداختن به سخن اول است ثانیا:تمام کوشش سخنران محترم این است که توضیح دهد تلقی مدافعان وقائلین مدرن شدن الهیات مبتنی بر چه دلایلی است وثالثا: توضیح می دهد که چرا این دلایل نپذیرفتنی است وبه صراحت می گوید که هیچ یک ازدلایل معطوف به”جوهر”الهیات نیست .
   پس بحث از اینکه الهیات باید مدرن شود واین ” مدرن شدن جوهری “الیات به چه معنی است ویا چگونه ممکن است اتفاق بیفتد کلا بحث دیگری است.
   بهرحال بنظرم سخنران محترم بحث خوبی کرده است وطبعا جای بسط توضیحاتش هم باقی است

   پاسخ