اگر بخواهیم از پیدایش کتاب مستطاب آشپزی قصه‌ای طولانی بسازیم، شروعش به سال‌های ۱۳۳۰ بر‌می‌گردد، که تا اولین چاپ کتاب (۱۳۷۹) خودش۵۰ سال میشود. کارِ نوشتن و آماده‌سازی کتاب شاید ده سال طول کشید.
می‌توانم بگویم که این کتاب باعث شهرت پدرم در میان خیلی آدمها شد که کتاب‌های دیگرش را نمی‌خواندند. در واقع نوع شهرتش و میزان آن بعد از چاپ کتاب آشپزی تغییر کرد. البته ده سالی طول کشید تا این تغییر احساس شود. اولین باری که این کتاب منتشر شد، خیلی بین مردم اقبال نداشت. حتی بین منتقدان. بعضیها از اینکه نجف دریابندری کتاب آشپزی نوشته، خوش‌شان نیامده بود.
مادر من از خانواده‌ای پرجمعیت و قدیمی بود که در روز خلوتش بیست نفر سر سفره می‌نشستند، و خلاصه سبک‌وسیاق خاص خودشان را داشتند. خلاصه هر دو مثلاً سر اینکه قیمه چطور باید باشد بحث میکردند، چون هرکدام‌شان برای خودشان سنت و فلسفه‌ای داشت.
این یادداشت‌هایی هم که ذکرش رفت موجود بود. بعضی از این یادداشت‌ها به دوران زندان پدرم بازمی‌گشت، چون در زندان هم آشپزی می‌کرده.
خیلی کارها که به‌صورت موازی انجام می‌شد. مثلاً عکاسی، طراحی، تصویرسازی، حروف‌چینی و این چیزها به‌صورت موازی جلو می‌رفت. این کتاب به روش معمول انتشار کتاب به وجود نیامده است؛ در شرایطی خاص پدید آمد.
حتی کسانی دعوت می‌شدند و غذاهایی را در آشپزخانۀ منزل ما می‌پختند و ما تماشا می‌کردیم که روش‌شان چیست. بعضی وقت‌ها از مناطق مختلف ایران مواد یا دستور پخت‌هایی گردآوردی می‌شد. مثلاً، یکی می‌گفت مادربزرگم این کار را می‌کند. دیگری می‌گفت عمۀ من در فلان شهر زندگی می‌کند و این غذا را این‌جوری میپزد
آدم‌های زیادی بودند که پیشینۀ توده‌ای داشتند، و انگار به‌نحوی به این‌ها بر خورده بود. به نظرشان کتاب آشپزی یک عنصر بورژوازی بود.
.
.
فایل PDF این گفت‌وگو
.
.
گفت‌وگوی علی ورامینی با سهراب دریابندری درباره کتاب مستطاب آشپزی؛
رازهایی هست که هیچ‌کس نمی‌داند
منبع: ماهنامه مدیریت ارتباطات شماره ۱۱۰
.
.