دین به مثابه قدرت یا دین به مثابه اخلاق؟

دین به مثابه قدرت یا دین به مثابه اخلاق؟

محمدامین قانعی راد: بحث از دین به مثابه اخلاق، همچنین دین به مثابه قدرت از پیچیده ترین مباحث محسوب می شود. ابعاد بسیار متفاوت و گسترده ای را می شود در این بحث پیش كشید . سوال كلی این است كه آیا دین حامل پیام های اخلاقی است یا حامل پیام های قدرت ؟ آیا […]

نظریه انتخاب عقلانی دین و دنیوی شدن

نظریه انتخاب عقلانی دین و دنیوی شدن

نظریه انتخاب عقلانی ، نظریه‌ای است که برخی از صاحب‌نظران متقدم، به ویژه اقتصاددانان کلاسیک و مردم‌شناسان‌ اقتصادی و اجتماعی، به آن توجه ویژه داشته‌اند و صورت خام ایده انتخاب عقلانی را برخی از آنها پردازش کرده‌اند. تبیین رفتارهای دینی مردم در دنیای مدرن بر مبنای تبیین‌های نظریه دنیوی ‌شدن اهمیت قابل توجهی در جامعه‌شناسی […]

تفسیرهای جدید از دین و ادعای خلوص، حسن انصاری

تفسیرهای جدید از دین و ادعای خلوص، حسن انصاری

یکی از پیامدهای جریانات اسلام گرایی و احیائی در کشورهای عربی در نیمه سده بیستم تغییر جهانبینی اسلامی در میان اقشار وسیعی از طبقه تحصیلکرده متوسط شهری بود. کسانی مانند حسن البناء، سید قطب، عبد القادر عوده. ابو الاعلی مودودی و ابو الحسن ندوی از نوعی نظام جهان شمول اسلامی سخن می راندند که مبتنی […]

شومن‌ها، دیندار‌مآبان بی‌دین و مشهوران بی‌اخلاق

شومن‌ها، دیندار‌مآبان بی‌دین و مشهوران بی‌اخلاق

در این یادداشت قصد دارم سه پدیدۀ پیش ‌روی فلسفه در حال و هوای این روزهای‌ فلسفه در ایران را برشمرم؛ سه پدیده‌ای که مطمئنا نه صرفا مختص این مقطع از تاریخ است و نه تنها زادۀ جامعه و جغرافیای ما، بلکه هم در گذشته وجود داشته است و هم احتمالا در دیگر کشورهای در […]

 نگاهی به میراث دکتر علی شریعتی

 نگاهی به میراث دکتر علی شریعتی

 ماکس وبر مدرنیته را تجلی عقلانیت می‌داند و براستی هم انسان مدرن واجد ویژگی‌هایی است که تاریخ بشر در هیچ زمانی بدان نرسیده بود، مدرنیته اولین سرمنزلی است که انسان  بعد از طی دوران ارعاب، وحشت و خشونت بدان رسید و لختی برای خواندن و نوشتن و فکر کردن پیدا کرد.با این همه بعد از […]

مقاله لیندا زاگزبسکی با عنوان «آتوریته معرفتی باور دینی»

مقاله لیندا زاگزبسکی با عنوان «آتوریته معرفتی باور دینی»

آتوریته در عمل (یا آتوریته اخلاقی و سیاسی) و آتوریته در باور (یا آتوریته معرفتی) دو نوع مهم آتوریته است. از میان این دو نوع آتوریته فقط آتوریته در عمل است که در فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی بحث و بررسی می‌شود. حتی معرفت‌شناسان نیز از پرداختن به موضوع آتوریته در باور (یا آتوریته معرفتی) […]

دین، دین‌‌‌‌شناسی و دین‌‌‌‌سرایی

دین، دین‌‌‌‌شناسی و دین‌‌‌‌سرایی

نوشته‌‌‌‌ها و گفتارهایی‌‌‌‌ که این روزها در مورد دین‌‌‌‌شناسی، نواندیشی دینی، دین‌‌‌‌سازی و… انتشار می‌‌‌‌یابند آکنده از اصطلاح‌‌‌‌ها و تعبیرهای گوناگون هستند، به گونه‌‌‌‌ای که هرگونه فعالیت بازاندیشانه در مورد آنها بدون توافق بر سر معنای دقیق این اصطلاح‌‌‌‌ها و تعبیرها ممکن نیست. از این‌‌‌‌ رو همان‌‌‌‌طور که به طرح تأملاتی در زمینه این مباحث […]

اندیشه پویا: گفتگوی مصطفی ملکیان و ابوالقاسم فنائی با عنوان «اخلاق، دین و عقلانیت»

اندیشه پویا: گفتگوی مصطفی ملکیان و ابوالقاسم فنایی با عنوان «اخلاق، دین و عقلانیت»

در اردیبهشت ماه 93 گفتگویی به همت و حضور مصطفی ملکیان با ابوالقاسم فنائی در دو موضوع «نسبت اخلاق و دین» و «نسبت عقلانیت و دین» انجام می شود؛ گفت و گویی که در دو جلسه و پنج ساعت میان استاد و شاگرد تداوم داشت – شاگردی که البته اکنون خود صاحب نظر و پروژه […]

مصاحبه ابوالقاسم فنائی با مجله مهرنامه: فقه را بر جای اخلاق ننشانیم

مصاحبه ابوالقاسم فنائی با مجله مهرنامه: فقه را بر جای اخلاق ننشانیم

 شما در تئوری ناظر آرمانی، اخلاق سکولار و اخلاق دینی را بر هم منطبق می‌دانید و می‌گویید چون در اخلاق دینی، ناظر آرمانی خداست و در اخلاق سکولار، عقل و وجدان اخلاقی است و حکم این دو ناظر آرمانی تفاوتی با هم ندارند، بنابراین اخلاق سکولار با اخلاق دینی برابر است. به نظر می‌رسد، این […]

گفتگوی مصطفی ملکیان با موضوع آفات جامعه دینی و روزه داری و عبادات

گفتگوی مصطفی ملکیان با موضوع آفات جامعه دینی و روزه داری و عبادات

● فقط به مهمّترین آفات جامعه دینی می‌توان اشاره كرد والا آفاتی كه ممكن است عارض یك جامعه دینی، از این حیث كه دینی است، بشوند بسیار فراوانند.