حسین سوزنچی: محرم امسال (98) در هیات انتظار بندرعباس بحثی با عنوان «خانواده عاشورایی» داشتم که موضوع آن چگونگی بهره گرفتن از واقعه عاشورا برای تقویت نهاد خانواده بود. ادامه مطلب “مجموعه سخنرانی‌های حسین سوزنچی با عنوان «خانواده عاشورایی»”
در این نوشتار، نیم نگاهی به تاریخچه و معنای مداحی، اوجگیری آن پس از انقلاب 1357 و دلایل این اوجگیری، پیدایی ادبیات سخیف و سبک های مبتذل مداحی و اعتراضاتی که از سوی مراجع دینی و سیاسی رخ داده تا مسائلی چون فساد و جاسوسی که به برخی از آنها نسبت داده شده و سرانجام نوزایی در مداحی مورد بحث قرار گرفته اند.
برخی فقرات نوشته را که بخاطر ملاحظاتی مانند کمبود فضای روزنامه و… حذف کرده بودم اینجا درون کروشه گذاشته ام.
داستان حسین بن علی (ع) و ماجرای عاشورا، به شیوه های گوناگون روایت و تفسیر شده است. روایت های حماسی و تراژیک و تفاسیر عاطفی، تاریخی، اخلاقی، عرفانی و سیاسی، به گونه ایی متفاوت، ماهیت و اهداف کنش و حرکت حسین(ع) و نتایج و پیامدهای آن را بررسی وتحلیل کرده اند. این تکثر و چندگانگی بیش از آن که در داده های تاریخی متفاوت ریشه داشته باشد، به تفاوت در نگرش و دغدغه های راویان و مفسران باز می گردد. بر پایه همین نگرش ها و دغدغه ها، داده های تاریخی گزینش و گوشه هایی از ماجرا برجسته تر می شوند تا آن روایت و تفسیر را توجیه و مدلل کنند.
نواندیشی دینی به عنوان جریانی که در پی فهم و تفسیری اصیل و روز آمد و پاسخگوی نیازهای امروزین از دین است ونزدیک به دو قرن قدمت دارد، در فهم و تفسیر عاشورا دو رسالت و مسئولیت مهم بر دوش دارد: نخست نقد برداشت های تحریف آمیز از عاشورا و دوم تبیین و تفسیردرست این رخداد مهم تاریخی که از جایگاهی نمادین در تشیع برخوردار است. ادامه مطلب “نوشتار «نواندیشی دینی و عاشورا» از علی میرموسوی”
عباسعلی منصوری[1]
دین و دینداری در جامعه کنونی ایران در وضعیت عجیب و متناقض نمایی است. از یک طرف آمارها و مشاهدات نشان از کم رنگ شدن التزام مردم به مناسک و آداب دینی دارد و دینداری در ظاهر و رفتار و کلام انسان ایرانی به تدریج نقش کم رنگ تری پیدا می کند و میزان نفوذ نهادهای دینی رو به کاهش است.
از طرف دیگر فکر دینی و دینداری همچنان جایگاه مهمی در سپهر اندیشه انسان ایرانی دارد و فرهنگ عمومی و اخلاق فردی و اجتماعی مردم تاثیرات خودآگاه و ناخودآگاه فراوانی از دین می گیرد. به بیان بهتر می توان مدعی شدکه لباس زیرین جامعه ایران همچنان دین است و به راحتی نمی توان این ادعا که ایران همچنان یک جامعه دینی است را نفی نمود. زیرا حداقل در بخش اعتقادات و باورها، اکثریت جمیعت ایران معتقد به معنادار بودن زندگی، خدا، غیب، ماوراء، معاد و… هستند. این امر در میان جوانان و لایه های به ظاهر سکولار هم صادق است. ادامه مطلب “جامعه ایران به کدام گروه نیازمندتر است: نواندیشان دینی یا دینداران معنویت‌اندیش”
مجموعه گفتگوهای پیش‌رو که حاصل پرسش و پاسخ های بنده با استاد مصطفی ملکیان است اکثرا پیرامون خودشناسی بوده و مجموعا در طول 5 سال به انجام رسیده است. زندگی میتواند روزبه‌روز بهتر شود و هر یک از ما روزبه‌روز میتوانیم از خامی و درد و رنج، رهایی یابیم؛ خودشناسی امری ارزشمند است زیرا به تعبیر نیچه “(خودشناسی) انسان را از زادهی تصادف شدن میرهاند.” انسانی که شخصیت و منشش صرفاً محصول تصادفات کور ژنتیک و تعلیم و تربیت و محیط، سنخ روانی و سن باشد، زادهی تصادف است؛ او هرگز سعی نکرده است که خود فراروی کند و تجارب ذهنی و عینیاش را گسترش دهد.
چه بسا زندگی بر اساس بخت و اقبال خوش‌تر از زندگی‌هایی است که افراد دغدغه‌ی فضیلت‌مندی را دارند اما همه چیز در خوش بودن خلاصه نشده است. اگر صرفاً یک مصرف‌کننده‌ی محض باشیم که جز برگرفتن از هستی، سود دیگری نداشته است، گویی حق گذار هستی نبوده‌ایم؛ گویی اصلاً بهبودی جهان، برایمان بی‌اهمیت بوده است. استاد ملکیان را به خاطر آموزگاری نیکویش ستایش میکنم و امیدوارم به کمک این مجموعه گفتگو، به شیفتگان راه عقلانیت و معنویت، دانش یا شوری بیفزایم.
فضای مجازی بهترین و درعین‌حال بدترین راه انتشار این رساله بود؛ چون با اطمینان میدانم که مطالب این مجموعه عموماً توسط کاربران خوانده نخواهد شد اما درعین‌حال فضای مجازی باعث می‌شود که این مجموعه به دست تعداد بیشتری از افراد، برسد.
در این مجموعه، سؤالاتی از استاد ملکیان پرسیده شده است که به هر چهار نوع ارتباط انسان با خدا، انسان با خودش، انسان با دیگری و انسان با موجودات غیر انسان بازگردد و البته سؤالاتی که عمدتاً جواب آنها در درس‌گفتارهای مهم ایشان غایب بوده است.
ادامه مطلب “خودشناسی؛ مجموع گفتگوهای حسام شوشتری با مصطفی ملکیان طی چند سال”
نویسنده: محمدعلی طباطبایی (مهر داد)
تصور کنید جزء فرزندان ارشد خانواده‌ای پرجمعیت و به نسبتِ جمعیت کم‌درآمد هستید. پدر خانواده هر روز مایحتاج غذایی خانواده را تأمین می‌کند و به خانه می‌فرستد. مدیریت و توزیع این اقلام به عهدۀ فرد خاصی نیست و در واقع کاری موکول بر عهدۀ تمام افراد خانواده است. در این وضعیت چند حالت متصور است:
حالت اول: فرزندان بزرگ‌تر یا قوی‌تر اقلام مقوی‌تر و خوشمزه‌تر را تصاحب می‌کنند و کوچک‌ترها به هرچه ماند، می‌سازند.
حالت دوم: آنان‌که قوی‌ترند، عدالت را حاکم می‌کنند و تلاش می‌کنند اقلام غذایی را به گونه‌ای تقسیم کنند که به همه کمابیش مواد مشابهی برسد.
حالت سوم: آنان که قوی‌ترند، صبر می‌کنند تا کوچک‌ترها هرچه می‌خواهند بخورند، و آن گاه بزرگ‌ترها به آنچه مانده می‌سازند.
حالت‌های اول و سوم آشکارا مردود و غیراخلاقی‌اند؛ چون در این دو حالت به هر حال عده‌ای محروم می‌مانند. پس فعلا روی حالت دوم تمرکز می‌کنیم. اکنون فرض کنیم که پس از مدتی به دلیل پرجمعیت‌تر شدن یا کم‌درآمدتر شدن خانواده، حتی در حالت دوم هم مواد مورد نیاز به همۀ اعضا نمی‌رسد. اکنون چه باید کرد؟ ادامه مطلب “اخلاق اقلیمی، اخلاق قحطی یا اخلاق انقراض؟”
صدوپنجاه‌ویکمین شمارۀ فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «کاربردی‌سازی علوم انسانی» به دبیری احمد پورقاسم شادهی و نغمه پروان منتشر شد. ادامه مطلب “شمارۀ 151 نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «کاربردی‌سازی علوم انسانی»”
گفتگو پیش‌رو از کتاب “گذر از دفاعیه‌گرایی؛ به سوی پدیدارشناسی متن” به کوشش فرامرز معتمد دزفولی انتخاب شده است. این کتاب مجموعه پرسش و پاسخ هایی با جمعی از برجسته‌ترین نواندیشان دینی ایران معاصر راجع‌به سرشت و چیستی مقولاتی چون «سخن گفتن با خدا» ، «وحی» و «متون مقدس» است. (در انتها توضیحاتی پیرامون این کتاب آورده شده است) ادامه مطلب “گفتگو فرامرز معتمد دزفولی با حسن محدثی؛ کیفیّت سخن گفتن از خدا در جهان مدرن”
مراد از روش تحقیق، آموزش و فراگیری مهارت‌ها و تجربه‌هایی است که اهداف تحقیق و پژوهش را دستیاب می‌کند. به‌تبع تطور زمینه‌های دانشی، این مهارت‌ها و تجارب نیز تحول و تکامل یافته‌اند. مساله‌ی روش امروزه در علوم انسانی از مسائل مهم و محوری است و هر روز بر دامنه‌ی آن افزوده می‌شود.
درس‌گفتارهای پیش‌رو درس‌های استاد دکتر احمد پاکتچی در سال ۱۳۹۲ در دانشگاه امام صادق (ع) است. در این سلسله درس‌ها ابتدا به تفاوت روش تولید علم در دنیای قدیم و دنیای جدید اشاره شده و روش تحقیق به معنای جدید آن شناسایی می‌شود. بحث بعدی موانعی است که بر سر راه پژوهش علمی وجود دارد و مهم‌تر از آن راه‌های برون‌رفت از آنها است. مراحل یک پژوهش علمی و برساخت الگوی درست، بحث بعدی است. در نهایت نیز بر خود روش تحقیق تمرکز می‌شود و انواع آن یعنی تحلیلی، تطبیقی و تاریخی مورد واکاوی قرار می‌گیرد. در این میان بیشتر تاکید و تفصیل ناظر به روش تاریخی است.
این درس‌ها برای دانشجویان فلسفه و کلام اسلامی ارائه شده است اما تضلع مدرس آن بر جوانب مختلف علوم انسانی آن را مشحون از نکات و دقایقی کرده که برای همه‌ی دانشجویان علوم انسانی مغتنم و مفید است. ادامه مطلب “درس‌گفتارهای روش تحقیق در علوم انسانی از احمد پاکتچی”
اخبار هر روزه تجاوز جنسی، کودک آزاری، آمار طلاق، خشونت‌های خانگی، سقط جنین‌های زیر پله‌ای، دختران فراری، گسترش ازدواج سفید، سفر مردان ایرانی به تایلند، تشدید انتقال ایدز از طریق ارتباط جنسی، آمار عملهای جراحی، مصرف داروهای مرتبط با رابطه جنسی، قتل های ناموسی، و … نشان می‌دهد مشکلات در حوزه زیست جنسی شرایط مطلوبی ندارد.
هفت سال در زمینه بررسی زیست جنسی جامعه ایران کار کرده‌ام و امروز به این نتیجه رسیده‌ام که ما باید به فهم مشترکی از زیست جنسی جامعه برسیم. چرا که مسائل اجتماعی آنگونه که تبیین می شوند راهکار خود را می نمایند. سیاست‌گذاری و مداخله در زیست جنسی بدون مشارکت اهل خرد با تمام گرایش ها، در رسیدنِ به فهم مشترک از این پدیده، درست نیست. ادامه مطلب “مجموعه خرد جنسی”
