متن زیر سخنرانی جواد کاشی ، استاد علوم سیاسی دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی است كه در خصوص كتاب «خشونت» هانا آرنت در شیراز ایراد شده است. كاشی در این نشست به هانا آرنت و اندیشه‌های او پرداخته است كه بخش‌هایی از آن به روایت «سیاستتنامه» روزنامه «اعتماد» را در ذیل می‌توانید بخوانید. فایل صوتی جلسه نیز به پیوست تقدیم میشود.
ادامه مطلب “قدرت یعنی حضور همگان؛ گفتاری از جواد کاشی درباره هانا آرنت و اندیشه او”
به نظر شما دیگ می تواند به دیگ بگوید: رویت سیاه است! بنده در این نوشته می‌خواهم چندین صغرا و کبرا ترتیب دهم و به این پرسش پاسخ نسبتا متفاوتی بدهم.
ابتدا دوگونه اخلاق را در نقد از هم تفکیک میکنم. اخلاق نقد در مقام گوینده، و اخلاق نقد در مقام شنونده. در مقام گوینده، نقد اخلاقی نیازمند رعایت همان نکته‌هایی است که کم و بیش شنیده ایم: اینکه نیت ناقد نیکو باشد، عمل فرد نقد شود نه خود او، شخص ستیزی نکنیم-، کوشش کنیم همراه با انتقاد (/پسنهاد)، پیشنهاد ارایه کنیم، انتقاد در خلوت باشد نه در جلوت، زبان نقد نرم باشد نه تند و تیز و مواردی از این دست. ادامه مطلب “آیا «دیگ» می‌تواند به «دیگ» بگوید “رویت سیاه است””
بحث درباره گفت‌وگو در جامعه ایران شاید بیش از حد تكراری و خسته‌كننده بنماید، اگرچه هنوز به لحاظ عملی شرایط آن فراهم نیامده و چنان كه در گفتارهای پیش رو میبینید، وضع نگران كننده‌تر از آن است كه در ظاهر مینماید. به عبارت دقیق‌تر تورم بحث‌ها درباره ضرورت گفت‌وگو و فواید گفت‌وگو و آثار و پیامدهای آن، دلیلی بر آن نیست كه به لحاظ واقعی و عملی شرایط گفت‌وگویی در جامعه ما پدید آمده است. همچنان آن چه هست یا به تعبیر سارا شریعتی سخن گفتن یكی و شنیدن دیگران یا خطابه و سخنرانی است، یا چنان كه مصطفی ملكیان تاكید میكند، گفت و شنودی است به همراه تایید و همراهی در میان جمع مریدان و دوستان و همفكران. سارا شریعتی كه وضع را نگران‌كننده‌تر از این تلقی میكند و معتقد است آنچه میان نخبگان فكری و دانشگاهیان و روشنفكران صورت میگیرد نیز در اصل یك گفت‌وگوی ناشنوایان است، یعنی همه حرف میزنند، بدون اینكه كسی گوش نكند، یك مجادله و مباحثه بیفایده كه نتیجه اصلیاش گسست نخبگان از جامعه و رها كردن آن به حال خود شده است. محمدعلی ایازی البته با تاكید بر اینكه فرهنگ دینی علت این وضعیت نیست، بر نمونه‌هایی از گفت‌وگوها موجود در قرآن‌كریم اشاره میكند و نشان میدهد كه از دل فرهنگ دینی فقدان گفت‌وگو در نمیآید. او علت را استبداد تاریخی و فرهنگ تكفیر و متهم كردن یكدیگر میداند، وضعیتی كه سبب میشود كه آدمیان از ابراز آزادانه اندیشه‌شان احساس ترس كنند و نتیجه نیز به قول سارا شریعتی روی آوردن ایشان به غیبت و دروغ و دورویی است. ادامه مطلب “امكان و امتناع گفت‌وگو میان نخبگان در گفتارهایی از ملكیان، شریعتی و ایازی”
مصطفی ملکیان شامگاه سه شنبه، 10 اسفند، در جمع شماری از دانشجویان دانشگاه زنجان به تبیین و تشریح معناهای گوناگون ‘ ناسیونالیسم ‘ و ‘ ارزش داوری ‘ های پیرامون آن معناها پرداخت. به گزارش ایرنا، ملکیان در ابتدای سخنرانی خود در این جلسه، گفت: متاسفانه در کشور طرح مباحث بدون افتادن به دام سوءفهم و سوء نیت دشوار شده است، من اگر هیچ هنری نداشته باشم و به واقع هم برای خودم هنری قائل نیستم، ولی لااقل یک هنر برای خودم قائلم و آن اینکه بسیار واضح و شفاف، بدون ابهام و ایهام و بدون غموض سخن می گویم.
بحث در خطرناک بودن یا بی خطر بودن فلسفه ها کار دشواری است و بخصوص اگر معنی خطیر و خطرناک درست معلوم نباشد. این بحث بجایی نمی رسد. فلسفه بیک معنی مسلماً امری خطیر است و با آن چه بسا که بنیاد هستی مردمان زیر و زبر می شود ولی این خطر را همه کس و حتی بسیاری از فلسفه خوانده ها درک نمی کنند. اگر گفته شود که با تفکر دکارت بشر در راه دیگر قرار گرفته و در عالم دیگر متمکن شده است شاید گفته را یک داعیه و پرمدعایی تلقی کنند زیرا عقل همگانی نمی پذیرد که یک طرح فلسفه که عده معدودی آن را می خوانند و از آن عده نیز بعضی مخالفند یا در آن چون و چرا و اما دارند در زندگی مردمان مؤثر افتد و البته فهم این قضیه آسان نیست اما اینکه کسانی آراء فیلسوفان را بپذیرند و از طریق بحث های فلسفه فکر و عادت فکری مردمان تغییر کند قابل فهم است. اگر در جایی هم از خطر فلسفه سخنی به میان می آید مراد اثر مستقیم فلسفه است. چشم ظاهربین اثر مستقیم فلسفه را می بیند اما این اثر چیز چندان مهمی نیست. ادامه مطلب “توهم کارآمدی فلسفه”
فضل‌الرّحمان یکی از نواندیشان مسلمان بود که سعی داشت با نقد و تحلیل روش‌شناسی مطالعات اسلامی، بر کارایی دین در جهان امروز بیافزاید و مسیر تحقق جامعه دینی را هموارتر نماید.
در این مقاله پس از طرح ماهیت پروژه فکری فضل‌الرّحمان و بیان جایگاه قرآن در اندیشه او، روش تفسیری وی که به نظریه دو حرکتی موسوم است، مطرح گشته و به برخی از پیش فرض‌های هرمنوتیکی این نظریه و هم‌سانی آن با مبانی هرمنوتیک کلاسیک و نئوکلاسیک اشاره شده است.
ادامه مطلب “نگاهی به رویکرد هرمنوتیکی پروفسور «فضل‌الرّحمان» در تفسیر قرآن”
دکتر آرش نراقی، متولد سال 1345 در تهران است. در کودکی و نوجوانی به دلیل ماموریت کاری پدرش چند سالی را در استانهای فارس و سمنان گذراند. او در سال 1363 به دانشکده ی داروسازی دانشگاه تهران وارد شده و در سال 1369 موفق به اخذ مدرک می شود. در سال 2008 هم از دانشگاه کالیفرنیا- سانتاباربارا در رشته فلسفه فارغ التحصیل شد و هم اکنون دانشیار فلسفه و دین در کالج موراوین در ایالت پنسیلوانیای آمریکاست. نشریه ی بشیر دانشگاه تهران به گفت و گو با ایشان پرداخته است. ادامه مطلب “ناگفته‌های آرش نراقی از حلقه کیان”
همان‌طور که مستحضر هستید موضوع سخنان بنده فراز و فرود در فکر سیاسی فقیهان معاصر است. به نظر این حقیر در فکر فقهای معاصر ما یک فراز و فرودی اتفاق افتاده و می‌افتد؛ قهراً باید مشخص کرد که این فراز و فرود در کجا اتفاق می‌افتد. با سه مؤلفه می‌توان توضیح داد که ما در بعضی از جنبه‌ها فرازهایی داشته‌ایم؛ البته نه فراز مطلق بلکه فرودهایی هم اتفاق افتاده و می‌افتد. ادامه مطلب “سروش محلاتی: عوامل اصلی رکود تفکر سیاسی در حوزه”
یوسف اباذری(جامعه‌شناس)در این نشست علاقه ایرانی‌ها به بیمار بودن را یکی از نکات جالب برای پژوهش دانست و گفت: نکنه مهم این است که چرا ایرانی‌ها علاقه دارند بیمار باشند. ایرانی‌ها بیماری را دوست دارند و کوچکترین تردیدی نسبت به این مسئله ندارم. با این حال جالب است هیچ‌کدام از پزشکان و حتی روان‌پزشکان و روان‌شناسان کوچکترین اشاره‌ای به این مسئله نمی‌کنند. اصلا بیماری از نظر جامعه ایرانی رمانتیک است. ادامه مطلب “سخنرانی یوسف اباذری در نشست نقد اجتماعی مرگ چهره‌ها”
نیمه‌ی دوم قرن بیستم، شاهد شکل‌گیری و بروز شاخه‌های جدید الاهیات (مسیحی و تا حدودی یهودی و به مقدار اندکی اسلامی) بود. الاهیات رهایی‌بخش (liberation theology) یکی از این شاخه‌های نوپدید الاهیاتی در مسیحیت بود که ابتدا در کلیسای کاتولیک امریکای لاتین شکل گرفت و دغدغه‌ی محرومان اقتصادی و مبارزه با شکاف فقیر-غنی را داشت. یکی دیگر از این شاخه‌های الاهیاتیِ نوپدید، الاهیاتِ فمینیستی یا الاهیاتِ زنانه‌نگر (feminist theology) است که تحت تأثیر الاهیات رهایی‌بخش شکل گرفت. ادامه مطلب “و خدا مرد نبود … «نگاهی به الاهیات فمینیستی»”
