صدانت

بیش از سه سال است که از انتشار مقال «محمّد (ص): راوی رؤیاهای رسولانه» نوشت بسیار مناقشه­‌برانگیز استاد بزرگوارم، دکتر عبدالکریم سروش می­گذرد. در این سال­ها تعداد کثیری از دانشجویان و دوستانم از بنده نیز خواستند وارد مباحثه پیرامون مقاله ایشان گردم. اما نگرانی از ظهور برخی از سوء برداشت­های فکری، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی که از هر طرف بحث وجود داشته و دارد مرا از شرکت در ایجاد نوعی دیالوگ با استاد عزیزمان باز داشت. لیکن دعوت یکی از گروه­های اجتماعی در فضای تلگرام در خصوص تشکیل جلسه­ای به منظور پرسش و پاسخ در خصوص مقال «محمّد(ص): راوی رؤیاهای رسولانه» مرا وا داشت تا صفحاتی را در بار نقد و بررسی این مقاله سیاه کنم لیکن تمایلی به انتشار آن نداشتم. اما انتقادات اخیر دوست و برادر بزرگوارم، جناب دکتر سروش دباغ، در مقاله­ای با عنوان «شریعتی و چالشی بی­بنیاد» انگیزه­ای شد که به انتشار آن مبادرت ورزم. امید است بسط و گسترش این گونه مباحث به ظهور یک سنت نظری فلسفی اصیل در دیار ما یاری رساند. ادامه مطلب “نگاهی انتقادی به نظریه «رؤیاهای رسولانه» از منظر پدیدارشناختی و هرمنوتیکی”

عبدالکریم سروش با طرح فرضیه رؤیاهای رسولانه به درستی دینداران را به بازاندیشی در مسئله وحی و قرآن وادار کرد. معتقدان به تلقی سنتی از وحی به عنوان کلام الله، اگر مخالف فرضیه سروش اند، تردیدی در این نباید داشته باشند که تلقی آنان نیز نیازمند بازسازی و موجه سازی است. سروش از این جهت محرک خوبی بود و اگر دینداران را به کاوش‌های عقلانی در این خصوص سوق دهد، در کار خویش موفق شده است.

ادامه مطلب “ممتازبودگی مشرکان در فرضیه “خواب‌های محمد” سروش، اکبر گنجی”

مدت‌هاست کتابی با عنوان «دیالکتیک فلسفۀ هگل و درام برشت» به قلم صمد رستمی، همراه با مقدمه‌ای از دکتر قطب‌الدین صادقی توسط انتشارات افراز منتشر شده است. بنا به حوزۀ فعالیتم مدتی پیش عنوان کتاب را جذاب یافتم و آن را خریداری کردم. فصل نخست کتاب را که به مبانی دیالکتیک هگلی اختصاص داشت مطالعه کردم. کتاب به قدری سطحی و پر از اغلاط فاحش بود که بعد از اندکی مطالعه، تمایل من برای «دانستن» تبدیل به نوعی «خشم» شد. ادامه مطلب “یک تألیف زودهنگام: نقدی بر فرم و محتوای «دیالکتیک فلسفۀ هگل و درام برشت»”

متن سخنرانی مجتهد شبستری در شب بیست و سوم رمضان 1387 در حسینیۀ ارشاد

امشب سخنان من دنبال‍ۀ سخنانی است که در شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان گفتم. می‌توانم بگویم آن‌چه در آن شب گفتم تعریف و توضیح مختصری بود از نام خدا و آن‌چه امشب می‌گویم مربوط می‌شود به یاد خدا . در جلسۀ قبل گفتم اصرار بر تصور غیر قابل قبول از نام خدا دو پیامد نا‌گوار دارد. پیامد نا‌گوار اول از خود بیگانه شدن انسان و حتی بیمار‌گونه شدن انسان است، این احساس است که موجودی به نام خدا مزاحم انسان و مانع شکوفایی و مانع تصمیم‌گیری انسان است و او را از خود بیگانه می‌کند. بسیاری از اشخاص را می‌بینیم که چنین هستند. بسیاری از جوانان را می‌بینم که وقتی نام خدا را می‌شنوند گوئی نام یک مزاحم به میان می‌آید که دائماً از سوی خانواده، جامعه و حکومت گفته می‌شود باید به آن مزاحم ایمان داشته باشید. پیامد نا‌گوار دیگر این است که این تصوّر غیر قابل قبول می‌تواند ابزاری شود در دست انسان‌ها و حکومت‌ها برای استفادۀ ابزاری از آن در جهت منافع گروهی و سیاسی نا‌مشروع که در این صورت سلامت سیاست از بین می‌رود و مشکلات پیچیدۀ بیشتری برای جامعه‌ها به وجود می‌آید. بنابر‌این تحریف شدگی نام خدا دو عاقبت نا‌گوار دارد، فردی و اجتماعی. این مقدمه‌ای بود که در جلسۀ گذشته گفتم و گفتم بر این اساس باید کوشش کنیم تا به دقت بفهمیم وقتی می‌گوییم خدا چه مفهومی از آن اراده می‌کنیم.

ادامه مطلب “نام خدا و یاد خدا 2”

 قرائت قرآن، خواندن یک متن نیست، مشارکت در فرآیند بازآزمایی یک تجربه است، تجربه خطاب. ادامه مطلب “مقاله ” متن مقدّس و معضله هرمنوتیکی ” از آرش نراقی”

از آنجایی که رشته دانشگاهی فلسفه هنر به تازگی در ایران تاسیس شده است ، دکتر حسن بلخاری در گفتگویی به نقد و بررسی برخی از ابعاد این رشته پرداخته است. ادامه مطلب “متن گفتگو با حسن بلخاری با عنوان جوششی از ذات هنر”

اکبر گنجی : چند سالی است که عبدالکریم سروش فرضیه رقیبی به نام “رویای رسولانه” در برابر فرضیه سنتی از وحی مطرح کرده است. این فرضیه بحث برانگیز بوده است، اما تا حدی که من می فهمم، هنوز برای آن که تبدیل به یک فرضیه شود، نیازمند تدقیق مفاهیم و مدعیات و ادله است. در مقاله پیوست 14 اشکال بر این فرضیه وارد آورده ام. بخوانید و مرا از آرای نقدی خود بهره مند سازید. ادامه مطلب “نقد اکبر گنجی بر تئوری رویای رسولانه دکتر عبدالکریم سروش”