صدانت

دکارت میگفت ما فقط باید به معلومات واضح و متمایز خودمان اکتفا کنیم. اصلا چیزی را میشود جزء معلومات به حساب آورد که این دو ویژگی را داشته باشد: وضوح و تمایز. اگر به چیزی غیرواضح و غیرمتمایز باور داشته باشیم، آن چیز معرفت (gnosis/ knowledge)  نیست، عقیده (doxa/ believe) است. فقط آنچه واضح
و متمایز است، جزء معلومات ما به شمار می‌آید. معلومات غیرواضح و غیرمتمایز، به اصطلاح و علی‌الزعم معلومات‌اند، فی‌الواقع، معلومات نیستند.
توضیح وضوح و تمایز: وضوح، امری نفسی (یعنی برای اینکه واضح بودن یا نبودن چیزی روشن شود، لازم نیست آن را با چیز دیگری مقایسه کنیم) و تمایز، امری نسبی است (یعنی تمایز همیشه «از چیز دیگر متمایز» است و اصلا در مقام مقایسه معنا دارد). چیزی واضح است که خودش فی حد نفسه برای ما ابهام نداشته باشد.
چیزی را میگوییم متمایز، که جداییاش از چیز دیگری برای ما مبهم نباشد. در تمایز، چیزی از چیز دیگر، متمایز است. بنابراین اگر میخواهید معلوماتتان واضح و متمایز باشند، اولا باید هر فقره از فقرات معلومات شما فی حد نفسه برای شما روشن باشد، ثاینا غیریتش با سایر معلوماتتان هم باید فی حد نفسه روشن باشد. ادامه مطلب “تحلیل از نگاه دکارت ، مور و فیلسوفان تحلیلی”

کتاب تعلیمی مثنوی پر است از پاسخ های سوال برانگیز ، انگار سالک را به گونه‌ای مشغول می‌دارد که هر گاه پاسخ پرسشی را میابد، پنجره‌ای نو به روی او باز می‌کند ،پر از شگفتی و سوالات تازه . همچون آینه های تودرتو، پشت هر پاسخ، پنجره نو و سوالی نو. اماز آنجا که -دردباید مرد سوزو مرد باید گامزن- اگر جوینده و گامزن باشی در طی این طریق بدون اینکه به این ماهیت و ویژگی پی ببری، نوعی زندگیه پی جو و عاشقانه را تجربه کرده‌ای، این تشنگی دائم، این عطش، همان علاج درد است. ادامه مطلب “سخنرانی جلال الدین همایی با عنوان «مولوی چه می‌گوید»”

ادعای من در این نوشتار آن است که مسلمانی با فضیلت “رواداری برمبنای احترام متقابل” قابل جمع است، و از اینرو می توان صورتی از مسلمانی را با اقتضائات اساسی سکولاریسم سازگاری بخشید. بنابراین، در این مقاله در گام نخست، به اختصار تلقی خود را از سکولاریسم و مفهوم “رواداری بر مبنای احترام متقابل” بیان خواهم کرد، و سپس در گام دوّم به اختصار توضیح خواهم داد که احیاناً در بستر کدام چارچوب نظری می توان درکی از مسلمانی داشت که با رواداری بر مبنای احترام متقابل و نیز اقتضائات سکولاریسم آشتی پذیر باشد. ادامه مطلب “آیا مسلمان سکولار ممکن است؟”

دولت آبادی موفق شد در عرض پانزده سال و با گذر از نشیب و فرازهای بسیار، یکی از جذاب‎ترین و بزرگ‎ترین حماسه‎های روستایی ایران مدرن را بیافریند، کلیدر را. دولت آبادی اهل خراسان است، زادگاه پرآوازۀ حکمت و ادب ایران. او، هم بزرگیِ این سرزمین را در خود متبلور ساخته است، هم زخم‏‎های آن را.
ادامه مطلب “سخنان داریوش شایگان در جلسه اهدای نشان شوالیه فرانسه به محمود دولت‌آبادی”

بررسی مقوله‌ی ارتداد در آراء اندیشمندان و علمای ایران

ادامه مطلب “ارتداد از نگاه اندیشمندان”

فهم، واقعه یا رویدادی است که برای مفسر به وجود می آید. چنین رویکرد هستی شناسانه ای به فهم متعلق به گادامر است. این رویکرد که مبتنی بر رابطه ای دیالکتیکی است همواره با پرسش و پاسخ همراه است. این پرسش و پاسخ در هرمنوتیک گادامر همان همپرسه در فلسفه افلاطون است. مفسر پرسش های خود را از متن، در برابر متن می نهد و از متن متناسب با آن پرسش، پاسخ می گیرد. برای این پرسش و پاسخ نهایتی متصور نیست. گفت وگوی حاضر که با دکتر محمد ضیمران صورت گرفته است به هرمنوتیک گادامر اختصاص دارد. از دکتر ضیمران تاکنون کتاب های: «میشل فوکو، دانش و قدرت»، «دریدا و متافیزیک حضور»، «نیچه پس از هایدگر، دریدا و دلوز»، «گذار از جهان اسطوره به جهان فلسفه» به چاپ رسیده است. این گفت وگو را می خوانیم: ادامه مطلب “آمیزش افق‌ها در گفتگو با محمد ضیمران پیرامون هرمنوتیک گادامر”

ادامه مطلب “تورج دریایی: اعراب ، پابرهنه نبودند!”

سلمان سامنی: با استاد مصطفی ملکیان درباره اخلاق در اندیشه کانت به گفت‌و‌گو نشستیم. در این گفت‌وگو درباره آزادی در اندیشه کانت نیز سخن گفته شد و استاد ملکیان لب لباب پیام امانوئل کانت برای انسان امروزی را چنین توصیف کرد:« اگر از نگاه کانت به عالم نگاه کنیم اکثر ما از انسان بودن خویش پشیمان می‌شویم و این پیام خیلی مهم کانت به بشریت است.» ملکیان در این گفت‌و‌گو همچنین از ناخشنودی آدمیان از آزاد به دنیا آمدن سخن گفت و دلیل این ناخرسندی را در ناتوانی آنها برای استعمال آزادی دانست چراکه انسان هراس دارد از اینکه خرد و کلان و ریز و درشت مسئولیت ها و موضع‌گیری هایش را خود برعهده بگیرد و همین هراس است که به گفته استاد ملکیان انسان را به راهی می کشاند تا کسی را پیدا کند و مسئولیت خود را بر دوش او بیاندازد. و اینچنین است که فضا برای پذیرش دیکتاتوری در جوامع انسانی مهیا می‌شود. متن گفتگو با مصطفی ملکیان درباره روانشناسی اخلاقی کانت را در ادامه می‌خوانید. ادامه مطلب “روشنگری در انديشه كانت و ارتباطش با روان‌شناسی اخلاقی [ داور خویش باش ]”

خشونت در انسان ناشی از رشد در فرهنگ و اجتماع خشن است یا مبنایی در بیولوژی انسان دارد؟ خشونت، ذاتی انسان است یا محیطی ست و اکتسابی؟ ادامه مطلب “برنامه پرگار: آیا خشونت ذاتی انسان است؟”