فایل صوتی زیر حاوی سخنرانی مجتهد شبستری است که در «کنگره بین المللی روانکاوی و روان درمانی پویای ایران»، در آبان ماه 1395 در تهران (دانشگاه شهید بهشتی) تحت عنوان «دیگری در فلسفه و الهیات» ایراد شده است. ادامه مطلب “سخنرانی محمد مجتهد شبستری با عنوان «دیگری در فلسفه و الهیات»”
من در مقاله “ادعای پیامبری سروش و وعده عالم‌گیر شدن “فرقه سروشیه” به تفصیل استدلال کردم که پروژه فکری عبدالکریم سروش وارد مرحله دین سازی شده است، و در چارچوب این پروژه او مقام پیامبری برای خود فرض می‌کند- پیامبری که دینی تازه را بنیان گذاشته است. سروش در پاسخ به استدلالهای آن مقاله دعوی پیامبری را از خود سلب می‌کند و به صراحت می‌گوید: “والله من پیغمبر نیستم. ادعای پیغمبری هم نکردم…نه پیغمبر هستم، نه ادعای پیغمبری دارم، نه طاقت پیغمبری دارم نه رغبت به پیغمبری دارم، نه هیچ کدامش را ندارم…والله بالله، به پیغمبر قسم من پیغمبر نیستم و چنین ادعایی ندارم.” ادامه مطلب “نظریه پیامبری سروش – سروش نبی (۱)”
رجوع به میراث فرهنگی ادبی چه فلسفه ی وجودی ای دارد ؟ این رجوع چه سودی برای ما خواهد داشت ؟ استاد ملکیان در این گفتار ، رجوع به میراث ادبی را ذیل سه عنوان می گنجانند :
اول . عده ای از مراجعان به میراث فرهنگی ادبی ، قصد آن را دارند که از تاریخ و فرهنگ جامعه ی خود مطلع شوند و چون بخشی از تاریخ جامعه ، تاریخ ادبی آن است ، به میراث فرهنگی ادبی رجوع می کنند .
دوم . سخنان شاعران و نویسندگان بزرگ ، زیبایی ای به لحاظ فرم و شکل و صورت و قالب دارد و عده ای از مراجعان ، با رجوع خود ، هدفی جز کسب لذت از این زیبایی را ندارند .
سوم . مراجعه به میراث ادبی می تواند به این علت باشد که علاوه بر زیبایی ، به محتوای آن نیز پرداحته شود . یعنی جامه ی زیبای صورت برداشته شود و به ماده ی آن توجه شود و مطلبی آموخته شود .
در ادامه استاد ملکیان ، ضرورت نقد میراث فرهنگی ادبی را مطرح می کنند و شرح می دهند . ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی ملکیان با عنوان ضرورت نقد میراث فرهنگ ادبی”
شاید اوضاع هیچ کشوری در جهان به اندازه اوضاع ایران تحلیل نشود. بعید می دانم کشور دیگری باشد که در آن تقریبا تمام مردم در چند دهه بخش مهمی از وقت آزاد و غیرآزادشان را صرف تحلیل ساخت قدرت، انگیزه ها و علل و پیامدهای آن و بررسی مسائل و مشکلات اقتصادی و فرهنگی ناشی از آن کرده باشند. چرا تحلیل مسائل ایران تا این حد آسان است که تقریبا هرکسی به آن می پردازد و البته با اطمینان هم سخن می گوید؟ درعین حال بعید است بتوان حتی از اهل فن هم دراین باره چیزی جالب توجه شنید. چرا اگر سال ها وقت صرف خواندن و شنیدن این تحلیل ها شود، انگار نه انگار؛ احساس نمی کنیم چیزی یا چیز چندانی به ما اضافه شده باشد؟ و البته فرق زیادی هم نمی کند که تحلیل اقتصادی باشد یا فرهنگی یا روابط خارجی یا سیاست داخلی. در خطابه ای که سال پیش در دانشگاه تهران داشتم، توضیح دادم که تحلیل و تبیین مسائل، از علمی و فنی تا سیاسی و اجتماعی، اغلب به این دلیل مشکل است که در تولید یک شیء یا یک وضعیت عوامل متعددی در کار هستند و برای پژوهشگر عموما دشوار است که همه اجزای شبکه علّی و سهم خاص هرکدام و همکنش میان اجزاء و تأثیر نهایی آنها بر بردار برایند، یعنی تحقق وضعیت نهایی را شناسایی و محاسبه کند. علت مهم دشواری و نیز اختلاف نظر در توضیح و تبیین و تحلیل حوادث و مسائل همین است؛ اما این یک استثنا دارد. اگر در میان شبکه عوامل علّی که در کار تحقق چیزی یا وضعیتی کارسازی می کنند، یک عامل باشد که نقش بسیار مهمی ایفا کند… ادامه مطلب “آسان، دشوار و کم‌فایده ؟”
در تاریخ ایران زمین بالاخص پس از اسلام، در کنار شکل گیری و رشد فقه و فلسفه، جریانی شکل گرفت که به عنوان جریانی عرفانی و تصوف شناخته شد. این جریان در طول حیات خود فراز و فرودهای بسیاری داشته و چه بسیار از بزرگان این جریان دینی با اتهام بد دینی و یا خروج از دین، حبس و یا به قتل نرسیدند. ولیکن با تمام سختی ها و مصائب آنچه که به دست ما رسیده است، فرهنگی ستبر و غنی است که به نام جریان عرفان و تصوف به دست ما رسیده و چه تاثیراتی شگرف حتی در خُلق وخوی ما ایجاد نکرده است. اما آنچه که به ذهن می رسد و ایجاد سئوال می کند، این است که چگونه می توان از این فرهنگ و جریان غنی با توجه به مختصات زمانی، استفاده نمود؟ این گفت و گو بیشتر در پی دست یافتن به شناخت درست و تاریخی از این جریانی فکری و فرهنگی است و در پی آن، چگونگی بهره‌مند شدن از این ذخیره معنوی است. البته این آغازی است برای کنکاش و دغدغه… ادامه مطلب “گفتگوی حلقه مطالعاتی جمعیت خیریه غدیر با سروش دباغ با موضوع عرفان و تصوف”
مقدمه مترجم
لودویگ ویتگشتاین در هفدهم نوامبر 1929، اولین سال بازگشت به کیمبریج و آغاز دوباره فلسفه پس از ده سالی کناره گیری، به دعوت اگدن اولین مترجم رساله منطقی-فلسفی به انگلیسی، در انجمن بدعت گذاران، سخنرانی ای درباره «اخلاق» ایراد کرد که برای اولین بار چهارده سال پس از مرگش انتشار یافت، مورد توجه فراوان واقع شد، و اکنون نیز نزد ویتگنشتاین پژوهان از اهمیت خاصی برخوردار است. اعضای انجمن بدعت گذاران عموما نه اهل فلسفه، که اهل علوم طبیعی بودند و پیش از ویتگنشتاین مشاهیری چون ولز، برتراند راسل و ویرجینیا ولف در جمعشان سخن گفته بودند. سخنرانی ویتگنشتاین نیز، از جهتی، کاملا غیر تخصصی است و به بحثی “فنی” در فلسفه اخلاق نمی پردازد؛ این سخنرانی چندان دشوارفهم نیست.
دین‌شناسی تماماً عقل‌گرایانه چندان روا و مناسب از کار در نمی‌آید. من با این گفته موافقم که خدای ادیان از خدای فیلسوفان کاملاً متفاوت است. اینکه در خصوص هر گزاره‌ی دینی به دنبال ادله‌ی عقلی بگردیم، خطای نابخشوده‌ای‌ست. ما با این کار راه به جایی نمی‌بریم و اصلاً مقصد و مقصود را گم می‌کنیم. به عقیده این قلم مغز یا نقطه‌ی قوت دیانت سرفرازی گزاره‌های دینی در برابر استدلالات گوناگون عقلی نیست؛ بلکه سرفرازی آن در معنابخشی به زندگی انسان‌ها و تعبیه‌ی “ارزش‌های معطوف به هدف” است. اگر ما بیاییم و تماماً دین را از لحاظ عقلی مورد بررسی قرار دهیم، قطعاً آن را پدیده‌ای تخیلی و موهوم در نظر خواهیم گرفت. دین اگرچه از استدلال خالی نیست؛ امّا تماماً با خردورزی محصول نمی‌شود. ادامه مطلب “دین در انحصار عقل می‌میرد”
مصطفی ملکیان : در این شکی ندارم که تیپ های شخصیتی ای وجود دارد که استعداد ایمان آوری در آنها کم است.این افراد اگر به اندازه یک اپسیلون ایمان داشتند،باید از آنها تشکر کرد و نباید گفت چرا بیشتر از یک اپسیلون ایمان ندارید.این افراد در چند دسته قرار می گیرند. ادامه مطلب “کم استعدادی در ایمان آوردن همیشه از قصور ناشی می‌شود؟”
«روشنفکری دینی» ایّام خجسته‌ای را می‌گذراند. از یک سو کامل‌تر و از سوی دیگر خالص‌تر می‌شود. از یک سو به وعده‌های خود وفا می‌کند، و از فقه شناسی ـ که تعلّق نخستین آن بود – به کلام پا می‌نهد و سرچشمه‌های مشروب کننده‌ی فقه، یعنی خداشناسی و قرآن شناسی و پیامبرشناسی کهن را وا می‌کاود و در پرتو عرفان و فلسفه پیشین، و آموزه‌های فلسفی و علمی نوین، آنها را غذا و غنای بیشتر و تازه‌تری می‌بخشد؛ والهیات تازه‌یی پیش می‌نهد، و از سوی دیگر، اُفت و خُفت یارانی ناموافق را نظاره می‌کند که چگونه به طمعی و هوسی بدین مدرسه پیوستند و اینک به طمعی و هوسی دیگر، ناکامانه به در می‌روند و ناخالصی‌ها را با خود می‌بَرند و این سرمایه‌ی عزیز و عظیم را برای اهلش باقی می‌گذارند. ادامه مطلب “هین بگو که بخت من پیروز شد”
سه سخنرانی از دکتر سروش دباغ با موضوع قیام عاشورا و با عناوین زیر انجام گرفته :
پرنده تر زمرغان هوايی (در شب عاشورا)
مكتب عاشورا و مرگ عاشقانه
سويه‌ی فرافقهی قيام عاشورا ادامه مطلب “صوت سه سخنرانی از دکتر سروش دباغ با موضوع قیام عاشورا”
