داشته های خود را تحقیر نکنیم

داشته های خود را تحقیر نکنیم

?این گونه نوشتن و با این لحن حرف زدن، نادیده گرفتن خود و نگاه تحقیر آمیز بر داشته های خود، مبتنی بر این پیش فرض است که جهان مدرن و انسان جدید نسبت به دنیای ما قبل مدرن به کمال رسیده و پیشرفت کرده است. همه ما اگر نه بالجمله که فی الجمله این پیش فرض را داریم و تا وقتی چنین است دوستانی چون آقای بابایی می توانند این گونه سخن بگویند اما آنان که به عمق ویرانگر و بحران زای تمدن مدرن اعم از علم و تکنولوژی و فلسفه و علوم انسانی و همه چیزش رسیده باشند و از شرّ صورت مساله ویرانگر عقب ماندگی شرق و پیشرفتگی غرب، عقل و دلشان را رها کرده باشند، خوب می دانند که بخش مهمی از گرفتاریهای امروز ما هم ناشی از رسوخ مدرنیته در اندیشه و روح و زیست ماست. ادامه مطلب “داشته های خود را تحقیر نکنیم”

سخنرانی اکبر جباری با عنوان «موانع فهم قرآن»

سخنرانی اکبر جباری با عنوان «موانع فهم قرآن»

سخنرانی اکبر جباری با عنوان «موانع فهم قرآن» ادامه مطلب “سخنرانی اکبر جباری با عنوان «موانع فهم قرآن»”

چو ایران نباشد تن من مباد

چو ایران نباشد تن من مباد

در روانشناسی و عصب شناسی یک بیماری داریم به نام “اختلال هویتِ تمامیت بدن” (به انگلیسی: Body integrity identity disorder)، که مبتلایان به آن احساس می‌کنند یک یا چند عضو سالم بدنشان در واقع متعلق به بدن آنها نیست و اگر آن عضو یا اعضاء را جدا کنند زندگی راحت‌تری خواهند داشت. علت این اختلال ناشناخته مانده است. یک تئوری علت آن را ناتوانی عصبی مغز در ترسیم و درک فرم کامل بدن و گنجاندن عضو یا اعضاء مذکور در زمره ی اعضاء بدن بیان می‌کند. مبتلایان به این اختلال با بخشی از بدن خود، مانند یک عضو مشخص، احساس راحتی نمی‌کنند و یقین دارند که قطع یا معلول سازی آن عضو، ناراحتی آنها را رفع خواهد کرد. ادامه مطلب “چو ایران نباشد تن من مباد”

مصطفی ملکیان: قرآن و برهان و عرفان قابل جمع نیستند

مصطفی ملکیان: قرآن و برهان و عرفان قابل جمع نیستند

آنچه که فلاسفه‌ی اسلامی اثبات می‌کنند معادی که قرآن بحث می‌کند، نیست. معادی که قرآن می‌گوید این است: «قَالَ مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ»این‌جور گفت: یک عرب رفت نزد پیامبر و گفت چه کسی این استخوان‌ها را زنده می‌کند درحالی‌که پودر شده‌اند؟ اگر از فیلسوف اسلامی این سؤال را می‌کردند، می‌گفت مسئله که مسئله‌ی استخوان نیست، استخوان جزء بدن توست، تو ساحت دومی داری به نام نفس و اون ساحت دوم مجرد است و امور مجرد در قیدوبند زمان نیستند؛ بنابراین الی‌الابد وجود خواهند داشت، پس وقتی که به وجود آمده‌اند، دیگر وجودشان ابدی خواهد بود؛ اما اگر همین سؤال را از یک فیلسوف مسلمان می‌پرسید، فیلسوف اسلامی می‌گفت: اعرابی اشتباه می‌کنی، بنا نبود استخوان زنده بشود، استخوان خاک می‌شود، آن ساحت دوم پودر نمی‌شود و همیشه زنده است. ادامه مطلب “مصطفی ملکیان: قرآن و برهان و عرفان قابل جمع نیستند”

نشست «حکومت دینی در برابر پرسش های آخوند خراسانی»

نشست «حکومت دینی در برابر پرسش های آخوند خراسانی»

اهمیت آخوند خراسانی در اندیشه سیاسی ایران به طور کلی و در فقه سیاسی شیعه به نحو خاص تا آنجاست که منتقد و پژوهشگر سخت گیری چون جواد طباطبایی، او را در کنار نائینی و محلاتی از علمایی می داند که بر خلاف منورالفکرانی چون ملکم، «تمام مقدمات فكری و اصول بحث های سیاسی را می دانستند» و با طرح نظریه «مصالح عمومی»، «به بحث اندیشه سیاسی جدید نزدیك می شوند». با این همه هنوز درباره اندیشه سیاسی آخوند هنوز توافق نظر وجود ندارد. در جلسه نخست گروه اندیشه انجمن اندیشه و قلم در نقد و بررسی کتاب منتشر نشده اما بحث بر انگیز آخوند خراسانی و شاگردانش میان اکبر ثبوت مولف این کتاب و حمید پارسانیا بحثی در این باره درگرفت. در آن جلسه مولف کتاب که خود از پژوهشگران علوم اسلامی و انسانی به خصوص فقه، حقوق و فلسفه اسلامی است، با تکیه بر این کتاب که در اصل گزارش آقا بزرگ تهرانی از گفت و گو با استادش آخوند خراسانی است، کوشید نشان دهد که آخوند باوری به حکومت اسلامی در عصر غیبت نداشته است، در حالی که حمید پارسانیا پژوهشگر علوم اسلامی تلاش کرد نشان دهد که چنین نیست.نشست دوم این انجمن ادامه ای بر این مباحث بود که در آن دو پژوهشگر کوشیدند، استدلال های خود را تکمیل کنند یا شواهد و مستندات بیشتری برای داعیه خود ارائه کنند. ادامه مطلب “نشست «حکومت دینی در برابر پرسش های آخوند خراسانی»”

آزادی حیوانات: موانع و پیشرفتها

آزادی حیوانات: موانع و پیشرفتها

در سال 2008، ده ها میلیون آمریکایی با ترس و ناباوری در خبرهای شامگاهی ویدئویی مخفی از گاوهای بسیار بیماری را مشاهده کردند که برای اینکه حرکت کنند مورد ضرب و شتم قرار گرفته، با مهمیزهای برقی بدانها شوک وارد شده، با باتونی به چشمانشان ضربه وارد می شد و با یک لیفتراک به اطراف هُل داده می شدند تا به اندازه کافی به «جعبه مرگ» [kill box] نزدیک شده تا از آن طریق کشتار گردیده و به گوشت تبدیل شوند. ویدئو در کشتارگاهِ وِست لَند/ هالمارک [Westland/ Hallmark]، در چینو، ایالتِ کالیفرنیا ضبط شده بود – اداره ای بزرگ و ظاهرا مدرن و تامین کننده اصلیِ برنامه غذاییِ ملیِ مدارس [National School Lunch Program]، که نه در مردابِ روستاییِ دورافتاده ای بلکه تنها در سی مایلیِ مرکزِ شهر لُس آنجلس واقع شده بود. از آنجاییکه خوردنِ گوشتِ گاوهایی که نمی توانند راه بروند یک فاجعه بهداشتی است، این ویدئو منجر به بزرگترین فراخوانِ گوشت در تاریخِ ایالاتِ متحده گردید. ادامه مطلب “آزادی حیوانات: موانع و پیشرفتها”

دانش‌سالاری علیه دموکراسی

دانش‌سالاری علیه دموکراسی

دموکراسی همیشه روی خوش‌اش را به ما نشان نمی‌دهد، سویه‌های تاریکی نیز دارد که فلاسفه و دانشمندان علوم سیاسی را نگران می کند؛ انتخاب اکثریت ناآگاه خرسند و ناخرسندی اقلیت آگاه وبا کفایت. در این مقاله روی دیگر سکه دموکراسی نمایان می‌شود و جایگزین‌های احتمالی آن، نظیر دانش‌سالاری، مورد بحث قرار می‌گیرند. ادامه مطلب “دانش‌سالاری علیه دموکراسی”

روشنفکری و روشنفکر مآبی

روشنفکری و روشنفکر مآبی

دیروز دوستی سخنی گفت که مرا به فکر فرو برد. دوستم گفت : من روشنفکرها را دوست دارم ولی از روشنفکرمآب‎ها خوشم نمی‎آید. چون موضوع جلسه چیز دیگری بود من دنباله‎ی این‎حرف را نگرفتم ولی با خودم راجع به آن، گفتگویی داشتم که ماحصل این را با شما در میان می‎گذارم. ادامه مطلب “روشنفکری و روشنفکر مآبی”

معرفی کتاب روانشناسی و دین اثر مایکل آرگیل

معرفی کتاب روانشناسی و دین اثر مایکل آرگیل

مایکل آرگیل روانشناس معاصر انگلیسی, دیدگاهی همدلانه نسبت به دین دارد و این کتاب را در جهت نشان دادن رابطه مثبت میان این دو نوشته است. پیشتر به زبان فارسی,دو کتاب مهم روانشناسی دین یکی نوشته وولف و دیگری نوشته اسپیلکا و هر دو به ترجمه دکتر محمد دهقانی منتشر شده بود. کتاب وولف دایرة المعارف گونه است و همه نحله های روانشناسی مانند روانکاوی,روانشناسی اگزیستانسیال, رفتار گرایی, روانشناسی تحلیلی و غیره را شامل میشود ولی کتاب اسپیلکا بیشتر مبتنی بر روشهای پوزیتیویستی و آماری است. کتاب آرگیل هم مبتنی بر روش تجربی و آماری است, با این حال گهگداری به روانکاوی هم می پردازد. نکته مهم کتاب آرگیل توجه او به روانشناسی اجتماعی است که همین باعث تفاوت او با روانشناسی همچون جیمز میشود. آرگیل و جیمز, هر دو تاثیرات مثبت دین بر ساحت روان انسان را می پذیرند ولی تاکید جیمز بیشتر بر حالات درونی و تجربه های دینی است,گرچه آرگیل هم از تجربه های دینی غافل نیست اما تاکید او بر روانشناسی اجتماعی,کتاب او را متمایز و خواندنی تر می کند. ادامه مطلب “معرفی کتاب روانشناسی و دین اثر مایکل آرگیل”

سیمای نیچه در اندیشۀ سیاسی امروز

سیمای نیچه در اندیشۀ سیاسی امروز

می‌دانیم که هیتلر از طرفداران پروپاقرص ترویج و انتشار آثار نیچه بود و در این زمینه از همکاری خواهر نیچه بیشترین بهره را برد. حتی گفته می‌شود که هیتلر در اولین دیدار خود با موسولینی، نسخه‌ای از آثار نیچه را به او هدیه داد. با این وجود بسیارند کسانی که اعتقاد دارند تفکر نیچه نه تنها مؤید اندیشه‌های فاشیستی نیست، بلکه در تضاد با آن قرار می‌گیرد. شاهد مدعیان این باور این است که نیچه در برخی از آثارش صراحتاً یهودستیزی در اروپا را مذموم شمرده و مورد انتقاد قرار داده است؛ اما آیا مخالفت با اشکالی از نژادپرستی یا نژادستیزی توسط نیچه برای طرد هر گونه نسبت میان او و اندیشه‌های فاشیستی کافی است؟ از سوی دیگر می‌بینیم که برخی از مفسران میل دارند فلسفۀ نیچه را گونه‌ای طفره رفتن از مواجهۀ تمام‌عیار با امر سیاسی تلقی کنند. بنابراین این پرسش که فلسفۀ نیچه او را در کجای طیف آرای سیاسی قرار می‌دهد بسیار جدی است. ادامه مطلب “سیمای نیچه در اندیشۀ سیاسی امروز”