صدانت

رویکرد اتمیستی در فهم نصوص دینی در اجتهاد، نظامی فقهی به بار می‌آورد که احکامی اجرا‌‌نشدنی دارد، ملاک‌مندی احکام را به تعارفی تجملی فرو می‌کاهد، ربط روشنی با مقاصد شریعت ندارد، به نصوص مراجعۀ گزینشی می‌کند و بسیاری از نصوص دینی را وامی‌نهد. در مقابل، رویکرد زمینه‌گرا به نصوص، منظومه‌ای فقهی به بار می‌آورد که هیچ حکم اجرا‌‌نشدنی‌ا‌ی ندارد، ملاک‌‌محور است، تحقق مقاصد شریعت را هدف می‌گیرد، همۀ آموزه‌های دین را در مقام استنباط در نظر می‌گیرد، بحران‌های جاری در فقه را حل می‌کند و ادامۀ مشی اصولی در مقابل مشی اخباری است. در «مقاله زمینه گرایی در فقه» ، پس از تبیین زمینه‌گرایی و ابعاد آن، نشان می‌دهیم که زمینه‌گرایی ادامه همان مشی اصولی است. ادامه مطلب “مقاله زمینه گرایی در فقه از حسین واله”

مصطفی ملکیان: بزرگترین علت (اگر نگوییم: یگانه علت یا عله‌العلل) بسامانیها یا نابسامانیهای زندگی بشر، چه در ساحت فردی و چه در ساحت جمعی، باورهای اوست. بلندترین گامی كه برای رسیدن از وضع موجود نامطلوب به وضع مفقود مطلوب می‌توان ـ و باید ـ برداشت تغییر پاره‌ای از باورهاست. آدمیان، همواره، بیشتر قربانی جهل و خطا بوده‌اند، تا قربانی سوءنیت، اعتقاد به اصالت باور، كه سابقه آن، در فرهنگ غرب، به سقراط می‌رسد، مقتضی آن است كه بیشترین اهتمام دلسوختگان بشر و مصلحان اجتماعی مصروف تعلیم، تفهیم، و ترویج و اشاعه باورهای درستتر، و پیرایش و پالایش اذهان و نفوس آدمیان از همه مصادیق جهل و خطا شود. ادامه مطلب “مقاله‌ی مصطفی ملکیان با عنوان «تقریر حقیقت و تقلیل مرارت؛ وجه اخلاقی و تراژیک زندگی روشنفکری»”

سخنرانی مصطفی ملکیان در ویژه برنامه هفته اسکیزوفرنیا با عنوان ما و بیماران روانی

جمعه 5 خرداد – تهران-فرهنگ‌سرای ارسباران ادامه مطلب “سخنرانی مصطفی ملکیان با عنوان ما و بیماران روانی”

اشاره: آنچه می‌خوانید صورت خلاصه‌شده و تحریریافته‌ی گفتاری است که صاحب این قلم در تیرماه ۱۳۹۵ خورشیدی به مناسبت ماه رمضان در «جمعیت رحمان» در پاریس ارائه کرده است. در پیاده‌سازی این سخن، لحن گفتاری آن، کم و بیش، حفظ شده است. ادامه مطلب “آسان-آسان به کافری نتوان رفت؛ کفر از دیدگاه عین القضات همدانی”

اخیراً فصل آخر كتاب ممنوع‌الانتشار «تولد اسرائیل» نوشته دكتر صادق زیباكلام را از طریق كانال تلگرامی ایشان دریافت و مطالعه كردم. فصل‌های قبلی این كتاب را هم دیده بودم اما برای دریافت نتیجه‌گیری كتاب، مجبور شدم با تأمل بیشتری آن را بخوانم تا تفاوت منظر زیباكلام با دیگران را در مقوله تشكیل دولت اسرائیل در سرزمین فلسطین بهتر درك كنم. البته فعلاً نمی‌خواهم به نقد نگاه كلی ایشان در این زمینه بپردازم كه در جای خود باید پرداخته شود بلكه صرفاً می‌خواهم به یك موضوع خاص نقبی بزنم كه با رویكرد لیبرالی آقای زیباكلام سازگار نیست و به گمانم او را دچار تناقض می‌كند. ادامه مطلب “یادداشت محسن شکوهی در روزنامه اعتماد در نقد فصل آخر کتاب «تولد اسرائیل»”

محمدعلی فروغی، سیاستمدار ادیب و دیپلمات پژوهشگر برجسته در گفتاری كه در یادنامه مدی در بمبئی منتشر شد (١٣٠٩ خورشیدی) به این پرسش پرداخت كه «ایران را چرا باید دوست داشت؟» و نوشت: «در نظر من علاقه ملیت با احساسات بین‌المللی و وطن‌پرستی و با حب نوع بشر منافات ندارد و به آسانی جمع می‌شود. » وی بر این مبنا چنین نتیجه‌گیری كرد: «ما ایرانی‌ها حق داریم كه وطن‌پرست و ملت دوست باشیم، چنان كه از خارجیان نیز هر كس درست به احوال این قوم برخورده تصدیق كرده است كه وجودش در عالم انسانیت مفید بوده و هست و نسبت به ملت و مملكت ما اظهار مهر و ملاطفت كرده و ما قدر آن مهربانی‌ها را می‌شناسیم و منظور می‌داریم. » بیش از ٨٥ سال از زمان نگارش این سطور می‌گذرد و حالا بحث ناسیونالیسم یكی از داغ‌ترین مباحث روز روشنفكری ایرانی است، در حالی كه برخی چون جواد طباطبایی و شاگردانش تمام قد از آن دفاع می‌كنند و با روایتی كه ارایه می‌كنند، حتی از وجود معنایی از ملی‌گرایی در تمام طول تاریخ ایران از عهد باستان تا دوران معاصر سخن می‌گویند، مصطفی ملكیان و همفكرانش به نقد این مفهوم می‌پردازند و در برخی موارد حتی دفاع از آن را غیراخلاقی ارزیابی می‌كنند. تاكید بر این بحث شاید به دلیل شرایطی باشد كه این روزها ایران و منطقه درگیر آن است و این پرسش را در ذهن جامعه مطرح كرده كه كاركردها و پیامدهای ناسیونالیسم چیست؟ مرتضی مردیها، پژوهشگر فلسفه و اخلاق در گفتاری كه در سلسله نشست‌های گفتار اندیشه در حزب اتحاد ملت ایران اسلامی منطقه فارس ارایه شده، بار دیگر پرسش فروغی را مطمح نظر قرار داده و كوشیده به برخی انتقادها به ناسیونالیسم پاسخ دهد و از گونه‌ای به تعبیر خودش ناسیونالیسم معتدل دفاع كند. ادامه مطلب “مرتضی مردیها: چرا بايد ايران را دوست داشت؟”

صادق زیباکلام: آخرین بار که پیرامون مجوز کتاب «تولد اسرائیل» به خاک‌پای بندگان حضرت علی آقا جنتی وزیر مفخم قدرقدرت دولت ابد مدت و قوی شوکت یازدهم عریضه معروض داشتم در آستانه حلول سال تحصیلی جاری در اواخر برج شهریور بود که باز حسب معمول چهار سال ماضی پاسخی از جانب امناء آن وزارتخانه جلیله دریافت نشد. با معاضدت جناب علیرضا بهشتی شیرازی مدیر انتشارات جم جاه «روزنه» عقولمان را بر روی‌هم ریختیم و به این نتیجه رسیدیم که اگر بنا بود ممیزی ارشاد دراین‌باره به جوابی می‌رسید که با «تولد اسرائیل» چه می‌توان یا می‌بایستی نمود، علی‌القاعده بعد از چهار سال به یک ‌راه‌حلی رسیدند بودند. از میان گزینه‌های موجود: چاپ کتاب در خارج از کشور یا توزیع آن به‌صورت قاچاق(با توجه به اینکه تبحر، تجربه و آگاهی هر جفتمان در کار قاچاق خیلی هم کم نیست!)، به این نتیجه رسیدیم که آن را به‌صورت «پاورقی» در فضای مجازی چاپ کنیم و در پایان هم کل پی‌دی‌اف آن را تقدیمتان داریم. ادامه مطلب “کتاب تولد اسرائیل اثر صادق زیباکلام”

بار دیگر صدای پای رمضان می‌رسد. برای عده‌ای این صدا، یادآور تحمیل سبک زندگی ستبر متدینانه بر گُرده‌ی نحیف زندگی شخصی آدمیانی است که می‌خواهند به شیوه‌ی خود باشند؛ وقتی مجبورند عادی‌ترین بخش‌های سبک زیست‌شان، مثل خوردن لقمه نانی یا نوشیدن جرعه آبی را نیز در خفا و هراس انجام دهند. برای این عده، پیدا شدن سر و کله‌ی مزاحم و ملال‌آور ماه رمضان، که زود می‌آید و دیر می‌رود، خاطرات نیکی به دنبال ندارد. برای عده‌ای دیگر اما این ماه یادآور شیرینی حضور امر الوهی است، یادآور ربّنای شجریان، یادآور دورهمی‌های افطار، خلوت سحر، مویه‌های دل شب و شب‌زنده‌داری‌های قدر. برای عده‌ای دیگر اما چه بسا رمضان نه این باشد و نه آن، و شاید حتی هم این باشد و هم آن. ادامه مطلب “هین بفرما لقمه‌های باطنی”